«Artificial Intelligence – eLearning – eCreativity» 2025 από το Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
Δράσεις για εκπαιδευτικούς και μαθητές
Μία σειρά από δωρεάν δράσεις ολιστικής εκπαίδευσης και κοινωνικής παρέμβασης που απευθύνονται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, με έμφαση στη δημιουργική και παιδαγωγική αξιοποίηση της ΤΝ στο σχολείο υλοποιούνται φέτος ως μέρος του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα «Artificial Intelligence – eLearning – eCreativity» 2025, το οποίο ξεκίνησε χθες στην Πανεπιστημιούπολη του Γάλλου και διοργανώνεται από το Εργαστήριο Δια Βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕΔΙΒΕΑ) του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής – Εξ αποστάσεως Εκπαίδευση με την Αξιοποίηση Προηγμένων Μαθησιακών Τεχνολογιών (eLearning). Στόχος του συνεδρίου να καταρτίσει τους εκπαιδευτικούς σε θέματα αξιοποίησης των νέων εφαρμογών ΤΝ και να μετασχηματίσει την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και να δώσει πάτημα στους μαθητές να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα και την κριτική τους σκέψη μέσα από την χρήση της ΤΝ. Παράλληλα, διεξάγονται δωρεάν προληπτικές, ιατρικές και οδοντιατρικές εξετάσεις για παιδιά με το Κινητό Πολυϊατρείο «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ Ι» και το Χαμόγελο του Παιδιού.
«Να δώσουμε έμφαση στην κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητα»
Χωρισμένο σε θεωρητικό και πρακτικό κομμάτι είναι το συνέδριο για την παιδαγωγική αξιοποίηση της ΤΝ στο σχολείο, με έμφαση στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας, όπως τόνισε ο Παναγιώτης Αναστασιάδης, διευθυντής του ΕΔΙΒΕΑ. Το θεωρητικό κομμάτι καλύπτεται από 20 ομιλητές από πολλές χώρες, ενώ το πρακτικό κομμάτι έχει να κάνει με το πρόγραμμα «Οδυσσέας 2025», ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα το οποίο τρέχει σε συνεργασία με 50 σχολεία σε Ελλάδα και εξωτερικό, κυρίως σχολεία της ομοιογένειας και το οποίο βοηθάει τα παιδιά να αξιοποιήσουν παιδαγωγικά την τεχνητή νοημοσύνη και τις εφαρμογές της, στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, καθώς και να εξετάσουν τους κινδύνους που αυτή ελλοχεύει κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, είναι η δεύτερη χρονιά που εφαρμόζεται πιλοτικά στα σχολεία το παιδαγωγικό πλαίσιο, το οποίο έχει σχεδιαστεί από το Παιδαγωγικό τμήμα, με βάση τις νέες τεχνολογίες. «Συνδυάζουμε τη θεωρία με την πράξη. Όλα αυτά τα παιδιά που συμμετέχουν στις δράσεις είναι τα παιδιά του δικτύου Οδυσσέα και έχουν έρθει εδώ για να παρουσιάσουν τις δουλειές τους, πώς δούλεψαν και αξιοποίησαν τις εφαρμογές ΤΝ. Παράλληλα, φέτος κλείνουμε 25 χρόνια του Οδυσσέα, οπότε έχουν έρθει οι πρώτοι δάσκαλοι του Οδυσσέα από το 2000».
Δημιουργική αξιοποίηση είναι ο στόχος της εκπαίδευσης μαθητών και εκπαιδευτικών σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, ο οποίος πρόσθεσε: «Υπάρχει ένας φόβος ότι η ΤΝ θα ατροφήσει την κριτική σκέψη, θα τα κάνει όλα και εμείς δεν θα κάνουμε τίποτα. Εμείς δείχνουμε στην πράξη πως υπό παιδαγωγικές προϋποθέσεις μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ΤΝ για να δώσουμε έμφαση στην κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητα των παιδιών. Υπάρχει τρόπος να αλλάξουμε την εξίσωση και αντί να έρθει η ΤΝ και να τα κάνει όλα για εμάς, να την αξιοποιήσουμε, ώστε να γίνουμε εμείς καλύτεροι και να βελτιωθούμε. Αυτό είναι το στοίχημα, μπορούμε να το πετύχουμε, το δοκιμάζουμε εδώ και δύο χρόνια και έχουμε τα πρώτα απτά αποτελέσματα, δεν είναι μόνο θεωρητικό και δεν νομίζω ότι θα το βρούμε εύκολα διεθνώς αυτό κάπου».
«Οι εκπαιδευτικοί αισθάνονται αδύναμοι»
Στη μεγάλη σημασία του συνεδρίου για τη διάχυση, την επιμόρφωση και την εκπαίδευση παιδιών και εκπαιδευτικών που χρειάζονται ενδυνάμωση αναφέρθηκε ο Κώστας Γιαννόπουλος, πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού». Σύμφωνα με τον κ. Γιαννόπουλο, πρόκειται για μία προσπάθεια που έχει αρχή και δεν έχει τέλος, ενώ η ΤΝ μπορεί να αποτελέσει ευλογία, αλλά ταυτόχρονα και μεγάλη κατάρα. «Οι εκπαιδευτικοί έχουν πρόβλημα αυτή τη στιγμή και αισθάνονται αδύναμοι σε όλους τους τομείς, στον τομέα αντιμετώπισης του bullying, της έντασης των παιδιών και στον τομέα της τεχνολογίας. Οι εκπαιδευτικοί είναι ανεκπαίδευτοι. Η βία έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας. Φεύγουμε από το σχολείο με το bullying και πάμε στην πλατεία που γίνεται βία», σημείωσε, τονίζοντας ότι το 45% της επικοινωνίας των γραμμών υποστήριξης του Χαμόγελου του Παιδιού γίνεται από παιδιά που τους καλούν για να μιλήσουν για τα προβλήματά τους. «Στην έρευνα που κάναμε με το χαμόγελο πριν κάποιο καιρό, διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά θέλουν τους εκπαιδευτικούς τους για να μοιράζονται τα προβλήματά τους, αλλά λένε επίσης ότι οι εκπαιδευτικοί δεν γνωρίζουν πώς να τα διαχειριστούν και τους αποφεύγουν».
Μεγάλος είναι ο αντίκτυπος που έχει το πρόγραμμα «Οδυσσέας» στην κοινωνία και στους εκπαιδευτικούς, σύμφωνα με τον κ. Γιαννόπουλο, ο οποίος σημείωσε την ανάγκη για να αποδοθεί έμφαση και στις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών, όχι μόνο στις ψηφιακές. «Το ΑΙ μπορεί να είναι τέρας, μπορεί να είναι και άγγελος, με το οποίο μπορείς να σοφιστείς χίλια δύο πράγματα να κάνεις και τα παιδιά το αξιοποιούν ήδη. Ο Οδυσσέας έχει αναλάβει τον ρόλο της επιμόρφωσης και της ενημέρωσης των παιδιών γύρω από τα θέματα της τεχνολογίας, μέσα από διάδραση και εργαλεία που δημιούργησε το Πανεπιστήμιο Κρήτης», συμπλήρωσε.
«Ο παραδοσιακός τρόπος εκπαίδευσης έχει φτάσει σε οριακό σημείο»
Μία δράση που μετατράπηκε σε θεσμό, με διαφορετική θεματολογία κάθε φορά, αλλά με σύγχρονες προσεγγίσεις που άπτονται της σχολικής πραγματικότητας και της κοινωνίας, χαρακτήρισε το συνέδριο ο Δημήτρης Σταύρου, πρόεδρος του Παιδαγωγικού τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης, ο οποίος επεσήμανε ότι φέτος έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ΤΝ, ως εργαλείο εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. «Είναι πάρα πολύ σημαντικό όλες αυτές οι δράσεις και η έρευνα που γίνονται στο Πανεπιστήμιο να φτάσουν στα σχολεία και ένας τρόπος για να γίνει αυτό, πέρα από την ένταξή τους στα αναλυτικά προγράμματα, για τα οποία τέτοιου είδους θεματικές αποτελούν αναγκαιότητα, είναι και τέτοιου είδους δράσεις, οι οποίες γίνονται εκτός σχολείου», ανέφερε, τονίζοντας ότι απώτερος σκοπός είναι η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και των μαθητών, ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της κοινωνίας.
Ως ένα εργαλείο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναπτύξει τα πάντα αν χρησιμοποιηθεί με το σωστό τρόπο χαρακτήρισε την ΤΝ ο Θεόδωρος Ελευθεράκης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρόεδρος του παιδαγωγικού τμήματος προσχολικής εκπαίδευσης, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων: «Αν αναπτύξει δηλαδή και τη δημιουργικότητα και τη μάθηση και την ηλεκτρονική μάθηση που προάγει το συνέδριο και το πρόγραμμα του Οδυσσέα, θα μπορεί να βοηθήσει προς τη σωστή κατεύθυνση, αν χρησιμοποιηθεί με τον σωστό τρόπο. Όλα αυτά τα στοιχεία, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα, συνεργασία μέσω της τεχνητής νοημοσύνης που θα λειτουργήσει με το σωστό τρόπο, μπορεί να προάγει τελικά τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα – και να δημιουργήσει έναν πολίτη όχι ενεργούμενο, αλλά έναν ενεργητικό, δημοκρατικό πολίτη συμμετοχικό με δημιουργικότητα και επινοητικότητα», ανέφερε.
Τον παραδοσιακό εκπαιδευτικό ανταγωνίζεται η ΤΝ σύμφωνα με τον Πέτρο Γουγουλάκη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, ο οποίος χαρακτήρισε τις εφαρμογές της ΤΝ ως μία μεγάλη πρόκληση για την εκπαίδευση συνολικά. «Βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο και θα πρέπει να αναδιαμορφώσουμε όλη την έννοια της εκπαίδευσης και ειδικά της βασικής σχολικής εκπαίδευση. Ο παραδοσιακός τρόπος εκπαίδευσης έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο, το εκπαιδευτικό σύστημα σε όλες τις βαθμίδες λειτουργεί σε μια λογική της βιομηχανικής κοινωνίας. Θα πρέπει η εκπαίδευση και οι διαδικασίες μάθησης, να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Αυτό έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο εκπαιδεύονται και προετοιμάζονται οι εκπαιδευτικοί για να αντιμετωπίσουν ακριβώς αυτές τις νέες γενιές. Επομένως θα πρέπει να τους προετοιμάσουμε για να δημιουργήσουν μια δουλειά η οποία δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή», ανέφερε.
«Γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις για την κοινωνία του μέλλοντος»
Ο Λάμπρος Καρβούνης, διευθυντής της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου αναφέρθηκε με τη σειρά του επίσης στην ανάγκη προετοιμασίας των παιδιών για το μέλλον. «Και επειδή στην εποχή που θα ζήσουν τα παιδιά μας και θα αποτελέσουν τη μελλοντική κοινωνία, δεν ξέρουμε ποια θα είναι αυτή, εμείς είμαστε αποφασισμένοι να δώσουμε τις γνώσεις, αλλά κυρίως τις δεξιότητες και τις στάσεις που θα μπορέσουν να τους δώσουν τα απαραίτητα εφόδια, να υπηρετήσουν αυτή την εποχή με τον καλύτερο τρόπο», ανέφερε. Αντίστοιχες επισημάνσεις έκανε και ο Εμμανουήλ Μπελαδάκης, διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου, ο οποίος ανέφερε: «Είναι πολύ σημαντικό ότι σε εποχές πριν αλλά και μετά την κρίση, το ΕΔΙΒΕΑ και το Πανεπιστήμιο Κρήτης άνοιξαν δρόμους με τα βήματά τους, επιμόρφωσαν εκπαιδευτικούς, έκαναν δωρεάν σεμινάρια όπως την περίοδο της πανδημίας μας βοήθησαν να στηρίξουμε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση».
Η Ελένη Μαράκη Μπελαδάκη εντεταλμένη σύμβουλος Παιδείας και Δια βίου μάθησης Περιφέρειας Κρήτης ανέφερε: «Είναι ένα πολύ σημαντικό επιστημονικό και εκπαιδευτικό γεγονός, όχι μόνο για το Ρέθυμνο, αλλά για όλη την Κρήτη, για την εκπαίδευση, τους εκπαιδευτικούς και την Πανεπιστημιακή κοινότητα. Είναι μία πολύ σοβαρή δουλειά και προσπάθεια, η οποία είναι διαχρονική. Η διαχείριση, η αξιοποίηση του εργαλείου της ΤΝ κρύβει πάρα πολλά που δεν γνωρίζουμε ακόμα και θα πρέπει να δώσουμε στην εκπαιδευτική κοινότητα και στους εκπαιδευτικούς μας, ώστε να τα αξιοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο στην εκπαίδευση των παιδιών μας και φυσικά να μην αγνοήσουμε όλα όσα ξέρουμε», ενώ υπογράμμισε παράλληλα τη στήριξη της Περιφέρειας στο ΕΔΙΒΕΑ και συνολικά στο συνέδριο.
Το συνέδριο συνδιοργανώνεται από το «Χαμόγελο του Παιδιού», την Περιφέρεια Κρήτης, το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κρήτης, το ελληνικό παράρτημα του Shanghai International Studies Univercity, την Microsoft Ελλάς, την Dataverse και το Ινστιτούτο επεξεργασίας Λόγου ΑΘΗΝΑ.
