Οι χώροι του Εργαστηριακού Κέντρου που εξυπηρετούν τέσσερις εκπαιδευτικές δομές αξιοποιούνται ως χώροι διδασκαλίας περιορίζοντας τις δυνατότητες της πρακτικής διδασκαλίας
Η ζήτηση αυξάνεται χωρίς όμως να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες λόγω έλλειψης χώρων
Η επαγγελματική εκπαίδευση, κατά γενική ομολογία, παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή ζήτηση και αναμένεται τα επόμενα χρόνια αυτό το υφιστάμενο ενδιαφέρον να γίνει ακόμα εντονότερο. Η εξίσωση του απολυτηρίου του Επαγγελματικού Λυκείου με εκείνου το Γενικού, αλλά και η άμεση επαγγελματική αποκατάσταση που υπόσχεται η απόκτηση του πτυχίου ειδικότητας, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που στρέφουν το ενδιαφέρον των μαθητών και των οικογενειών τους προς αυτή την κατεύθυνση.
Έτσι και στο Ρέθυμνο, η ζήτηση που έχουν τα Επαγγελματικά Λύκεια βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα αλλά εδώ η κοινότητα της ημερήσιας επαγγελματικής εκπαίδευσης βιώνει μια «ασφυκτική» πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, στο 1ο ημερήσιο ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, το οποίο στεγάζεται στα Περβόλια, φοιτούν συνολικά περίπου 700 μαθητές, την ίδια ώρα που το 2ο ΕΠΑΛ που συναντάται στον κόμβο Ατσιποπούλου και δημιουργήθηκε για να αποσυμφορήσει την κατάσταση στο 1ο ΕΠΑΛ, έχει φτάσει στα όρια της δυναμικότητάς του, δηλαδή τους 180 μαθητές. Παράλληλα, στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα του 1ου ΕΠΑΛ βρίσκουμε και το μοναδικό Εργαστηριακό Κέντρο που εξυπηρετεί τις ανάγκες σε εργαστηριακή πρακτική των μαθημάτων, όλων των μαθητών επαγγελματικής εκπαίδευσης της πόλης.
Όλα τα παραπάνω θέτουν υπό αμφισβήτηση όχι μόνο την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με μαθητές να «στοιβάζονται» σε ακατάλληλους χώρους για να εξυπηρετηθούν αλλά εγείρουν αφενός ζητήματα ασφάλειας και αφετέρου λειτουργούν ανασταλτικά σε οποιαδήποτε προοπτική ανάπτυξης της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην πόλη, όπως για παράδειγμα στη δημιουργία νέων ειδικοτήτων.
Με δεδομένα όλα αυτά, η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου, ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο υπέβαλλε πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη δημιουργία ενός 3ου ΕΠΑΛ το οποίο θα αποσυμφόριζε την πιεστική αυτή κατάσταση, πρόταση η οποία όμως δεν έγινε δεκτή, αφού δεν υπάρχει διαθέσιμο κτίριο με κατάλληλες προδιαγραφές, όπως ανάφερε το Δημοτικό Συμβούλιο. Η εξασφάλιση χώρου αποτελεί προϋπόθεση για να υποβληθεί σχετικό αίτημα (για τη δημιουργία 3ου ΕΠΑΛ) στο υπουργείο Παιδείας. Ο δήμος όχι μόνο δεν διαθέτει χώρο αλλά δεν έχει κα τους αναγκαίους πόρους που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο εγχείρημα. Οι ελπίδες έχουν στραφεί στο σχεδιαζόμενο από τον δήμο έργο ΣΔΙΤ, που προβλέπει την κατασκευή σχολείων σε οικοπεδική έκταση στου Γάλλου, όπου εκτός των άλλων, έχει προβλεφθεί και η ανέγερση ενός ΕΠΑΛ. Η λύση αυτή αν και θα ανακουφίσει σε μεγάλο βαθμό το ζήτημα της επαγγελματικής εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο, ωστόσο είναι πολύ μακρινή, καθώς αφενός ακόμα δεν έχει εξασφαλιστεί η σχετική έγκριση και αφετέρου ο χρόνος για την κατασκευή είναι πολύς.
Τα προβλήματα της επαγγελματικής εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο
Οι διαστάσεις του στεγαστικοί προβλήματος στην επαγγελματική εκπαίδευση είναι τεράστιες. Ακόμα και τώρα που οι σχολικές μονάδες των ΕΠΑΛ «εξοπλίστηκαν» από το υπουργείο Παιδείας μέσω του Ταμείου Συνοχής με καινούργιο και σύγχρονο τεχνολογικά εξοπλισμό, προκειμένου να επικαιροποιηθεί και να αναβαθμιστεί η μαθησιακή διαδικασία στα ΕΠΑΛ, μέρος του εξοπλισμού που έλαβε η Δ.Δ.Ε. Ρεθύμνου και αφορά ειδικότητες των ΕΠΑΛ της πόλης δεν έχει εγκατασταθεί ακόμα, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμοι εργαστηριακοί χώροι.
Στα «Ρ.Ν.» μίλησαν ο κ. Μανούσος Μαραγκάκης, διευθυντής της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου αλλά και η κ. Χριστίνα Ρέβη, υπεύθυνη Επαγγελματικής Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου και εξήγησαν την πραγματικότητα που βιώνει αυτή τη στιγμή η κοινότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης της πόλης, τονίζοντας πως η εξεύρεση έστω και προσωρινής λύσης θα βελτίωνε τις συνθήκες σε μια κατάσταση που τα επόμενα χρόνια αναμένεται να είναι πιεστικότερη.
Όπως εξήγησαν και οι δύο στα «Ρ.Ν.» το μεγαλύτερο ζήτημα που αντιμετωπίζει η κοινότητα της ημερήσιας επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι το στεγαστικό. Το 1ο ΕΠΑΛ και το μοναδικό Εργαστηριακό Κέντρο της πόλης που συστεγάζονται στο ίδιο συγκρότημα «πιέζουν το ένα το άλλο» με αποτέλεσμα πολλοί χώροι του εργαστηριακού κέντρου να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να καλύψουν τις ανάγκες σε αίθουσες μαθήματος για το 1ο ΕΠΑΛ, χάνοντας έτσι τη χρήση τους ως χώροι εργαστηρίων. Η κ. Ρέβη εξηγεί: «Το ΕΠΑΛ λειτουργεί ως εξής: κάποιος εγγράφεται στο 1ο και κάποιος στο 2ο και κάποιος στο εσπερινό ΕΠΑΛ. Αλλά όλοι οι μαθητές των ΕΠΑΛ κάνουν τα υποχρεωτικά για τη φοίτησή τους εργαστηριακά μαθήματα στο Εργαστηριακό Κέντρο, το οποίο είναι ένα για το Ρέθυμνο, και είναι αυτό στα Περιβόλια. Για τα σχολεία τα οποία λειτουργούν στην επαρχία – που είναι το ΕΠΑΛ Γαράζου, το Εσπερινό ΕΠΑΛ Σπηλίου και Ανωγείων- σε αυτά ασκούνται οι μαθητές τους σε σχολικά εργαστήρια που υπάρχουν μέσα στο ΕΠΑΛ. Δηλαδή ή το 1ο, το 2ο, το Εσπερινό ΕΠΑΛ, το ΣΑΕΚ αλλά και οι μαθητευόμενοι του Μεταλυκειακού έτους (μαθητείας) του Ρεθύμνου κάνουν τα μαθήματά τους στο ένα και μοναδικό Εργαστηριακό κέντρο στα Περβόλια. Το αποτέλεσμα είναι το εξής: επειδή το ο 1ο ΕΠΑΛ, «πιέζει» το Εργαστηριακό Κέντρο, αυτό δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Γιατί ουσιαστικά το ένα σχολείο «μπαίνει» μέσα στο άλλο. Έτσι, πολλές αίθουσες οι οποίες θα μπορούσαν να είναι εργαστηριακές δεν είναι γιατί τις χρειάζεται το 1ο ΕΠΑΛ για αίθουσες μαθήματος. Για αυτό πρέπει να υπάρχει – λόγω της καλής συνεργασίας των διευθυντών – η χρυσή τομή ώστε να εξυπηρετούνται όλοι».
Την ίδια ώρα η κ. Ρέβη αναφέρει πως το στεγαστικό ζήτημα οδηγεί και στην οριοθέτηση των θέσεων που μπορούν να καλυφθούν με αποτέλεσμα να εμφανίζονται φαινόμενα όπου μαθητές εγκαταλείπουν τις ειδικότητες σπουδών που έχουν επιλέξει, γιατί δεν είναι διαθέσιμες λόγω υπερκάλυψης των θέσεων: «Το στεγαστικό πρόβλημα είναι αυτό που πολλές φορές μπορεί να κάνει την τοπική διοίκηση να μην προτείνει την ίδρυση κάποιου νέου τομέα ή νέας ειδικότητας γιατί πρέπει να σκεφτεί που θα τη φιλοξενήσει, ενώ υφίσταται πρόβλημα με τις ήδη υπάρχουσες. Από την άλλη, έχουμε φαινόμενα όπου υπάρχουν παιδιά που θέλουν κάποιον συγκεκριμένο τομέα, ο τομέας αυτός να μπορεί να δεχθεί μόνο συγκεκριμένο αριθμό, επομένως εάν καλυφθεί αυτός ο αριθμός, θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι μετά να επιλέξουν έναν άλλον τομέα. Υπάρχει πλαφόν. Γιατί είναι ένας ο χώρος. Είναι μια «πίτα» και πρέπει όλοι να τη μοιραστούν. Οι διευθυντές, λοιπόν, των δύο σχολείων που είναι το 1ο Εργαστηριακό Κέντρο και το 1ο ΕΠΑΛ, λένε αυτές τις αίθουσες θα χρειαστώ εγώ. Κάνουν, λοιπόν, έναν σχεδιασμό και λένε τόσους μπορούμε να δεχθούμε. Άρα, οι παραπάνω ενδιαφερόμενοι λόγω χωρητικότητας αναγκαστικά αποκλείονται», καταλήγει και συμπληρώνει: «Μετά έχουμε το 2ο ΕΠΑΛ το οποίο είναι στον Κόμβο Ατσιποπούλου, είναι ένα μισθωμένο κτίριο, λειτουργούν δύο μεγάλοι τομείς εκεί και αρκετές ειδικότητες, το θέμα όμως είναι πάντα σε περιορισμένο αριθμό. Πάντα μπαίνει το κριτήριο της χωρητικότητας. Γιατί θα πρέπει να λάβει κάνεις υπόψη ότι στο ΕΠΑΛ δεν εγγράφονται μαθητές μόνο για την απόκτηση απολυτηρίου αλλά και για απόκτηση πτυχίου, που σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να επιστρέψει στοχευμένα για να αποκτήσει πτυχίο σε ένα συγκεκριμένο τομέα και ειδικότητα. Μπορεί δηλαδή να πάνε και ενήλικες άνθρωποι όταν δεν υπάρχουν αντίστοιχοι τομείς και ειδικότητες στα εσπερινά, να επιλέξουν δηλαδή ένα ημερήσιο. Πρέπει οι επιλογές να είναι ανοιχτές για τους ενδιαφερόμενους, χωρίς περιορισμούς. Εκεί (στο 2ο ΕΠΑΛ) έχουν κάποιες αίθουσες σε κοντέινερ. Επίσης, υπάρχει ένας υπόγειος χώρος ο οποίος είναι το εργαστήριο Τεχνολογίας και Τροφίμων. Ένας κλάδος δηλαδή ο οποίος είναι τόσο απαραίτητος στο Ρέθυμνο δεν μπορεί να ασκούνται οι μαθητές του σε έναν τέτοιο χώρο».
Νέος εξοπλισμός χωρίς στέγη
Όπως ανέφερε ο κ. Μανούσος Μαραγκάκης στα «Ρ.Ν.» η διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου παρέλαβε πρόσφατα νέο εργαστηριακό εξοπλισμό, μεταξύ άλλων σχολείων, και για το 1ο και 2ο ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, συμβάλλοντας έτσι στον ψηφιακό μετασχηματισμό των σχολείων και εμπλουτίζοντας τις γνώσεις των μαθητών, οι οποίοι εκπαιδευόμενοι σε ένα σύγχρονο εργαστηριακό περιβάλλον θα μπορέσουν να ανταποκριθούν αργότερα και σε ένα αντίστοιχο εργασιακό.
Όμως μεγάλο μέρος του εξοπλισμού μένει χωρίς «στέγη» αφού δεν υπάρχει χώρος να εγκατασταθεί: «Τις τελευταίες δύο δεκαετίες είχαμε πολλές ειδικότητες νέες με αποτέλεσμα να έχουμε σοβαρές ελλείψεις σε εργαστηριακό εξοπλισμό. Σήμερα, βρισκόμαστε επιτέλους σε μια νέα εποχή, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής, να έχουμε σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να προετοιμάζουν τα μαθήματά τους και να εκπαιδεύουν τους μαθητές σε ένα σύγχρονο περιβάλλον. Οι σπουδαστές μηχανολόγοι, για παράδειγμα, στο εξής θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν προγραμματισμό CNC (να εκτυπώνουν σε μέταλλο με τρισδιάστατους εκτυπωτές), κάτι που μέχρι πρόσφατα διέθετε μόνο στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Αυτός εξοπλισμός έχει παραληφθεί και εκκρεμεί ο εξοπλισμός στον τομέα γεωπονίας. Αυτή τη στιγμή, παραλαμβάνουμε μηχανήματα εκσκαφής, ριζωτήρια για να κάνουν ριζώματα σε θερμοκήπια κ.λπ. και δεν υπάρχει χώρος, προκειμένου τα μηχανήματα να εγκατασταθούν, ενώ μέσα στο Φεβρουάριο περιμένουμε επιπλέον μηχανήματα. Προσπαθούμε να βρούμε με τον δήμο τον απαραίτητο χώρο για να τοποθετηθούν τα μηχανήματα».
Οι προσωρινές λύσεις και οι ελπίδες στο ΣΔΙΤ
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω ζητήματα ο κ. Μαραγκάκης αναφέρει χαρακτηριστικά πως «Υπάρχει πάντα η ανάγκη δημιουργία και 3ου ΕΠΑΛ. Έχουμε μια αλλαγή στις επιλογές των παιδιών και των οικογενειών, αυτό είναι δεδομένο και το γνωρίζουμε. Έχουμε ένα μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών που παρακολουθούν την επαγγελματική εκπαίδευση γιατί βρίσκουν επαγγελματικές διαδρομές σε μικρότερη ηλικία ή επιλογές που τους δίνουν την ευκαιρία να σπουδάσουν στον τόπο τους. Καταγράφεται αύξηση του ποσοστού των παιδιών που ενδιαφέρονται για την επαγγελματική εκπαίδευση. Το Ρέθυμνο κάθε χρόνο θα έχει μεγαλύτερη ζήτηση σε υποδομές επαγγελματικής εκπαίδευσης και για αυτό πρέπει σε συνεργασία με τον δήμο και το υπουργείο να δούμε όλες αυτές τις παραμέτρους».
Έτσι, ο κ. Μαραγκάκης γνωρίζοντας τις νέες πιεστικές καταστάσεις που θα δεχτεί και την επόμενη σχολική χρονιά η κοινότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην πόλη, αναφέρει ότι: «Με τον δήμο είμαστε σε επικοινωνία αλλά είναι κάτι που δεν μπορεί να λυθεί εύκολα όσον αφορά τη σχολική στέγη. Τίθενται και ζητήματα ασφάλειας τα οποία προσπαθούμε όλοι να τα λύσουμε, ωστόσο υπάρχει ανάγκη για ένα 3ο ΕΠΑΛ. Πρέπει να δούμε έστω και την επιλογή των λυόμενων κατασκευών. Θα ήταν μια προσωρινή λύση. Δεν μπορούμε αλλιώς».
Πάντως, εκτός των προσωρινών λύσεων, το έργο ΣΔΙΤ στην πανεπιστημιούπολη του Γάλλου μοιάζει ένα σχέδιο, μακρινό μεν, σωτήριο δε, καθώς θα αποσυμφορήσει την κατάσταση, όπως εξηγεί ο κ. Μαραγκάκης: «Ευελπιστούμε όλοι σε συνεργασία με τον δήμο και με το πανεπιστήμιο. Αυτή τη στιγμή γίνεται το κτιριολογικό του νέου ΕΠΑΛ στην πανεπιστημιούπολη. Αυτό το ΕΠΑΛ αν έχουμε τις προδιαγραφές θα αναζητήσουμε και τη μετατροπή του σε πρότυπο. Είμαστε σε επικοινωνία με το τμήμα μελετών του υπουργείου Παιδείας όσον αφορά το κτιριολογικό των σχολείων μας. Σχολεία τα οποία δεν είναι εύκολα στη μελέτη τους. Τα ΕΠΑΛ είναι απαιτητικά σχολεία. Θέλουν προδιαγραφές. Είναι μεγάλες οι αίθουσές τους οι εργαστηριακές. Υπολογίζουμε ένα σχολείο δυναμικότητας 300 θέσεων. Αυτό το έργο θα έλυνε μεγάλα προβλήματα διότι θα μετακινηθεί το Μουσικό Γυμνάσιο στη πανεπιστημιούπολη, οπότε στον χώρο που φιλοξενείται σήμερα θα αναπτυχθεί το εργαστηριακό κέντρο του ΕΠΑΛ», αναφέρει χαρακτηριστικά ενώ κ. Ρέβη συμπληρώνει: «Έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στο έργο ΣΔΙΤ της Πανεπιστημιούπολης. Θα είναι ένα μεγάλο κτίριο το οποίο σίγουρα θα απορροφήσει πληθυσμό του 1ου και 2ου ΕΠΑΛ και κάπως έτσι θα ισορροπήσει η κατάσταση. Γνωρίζετε την πρόταση για ίδρυση 3ου ΕΠΑΛ, η οποία έγινε φέτος, να στεγαστεί στους χώρους του Αρσάνειου Γυμνάσιου-Λυκείου. Ωστόσο, ακόμα και αν γινόταν δεκτό αυτό από τον δήμο, θα ήταν μια προσωρινή λύση. Δηλαδή και πάλι δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί η επαγγελματική εκπαίδευση αλλά για να μειωθεί ο πληθυσμός στο σχολικό συγκρότημα των Περιβολίων. Μιλάμε δηλαδή όχι για ανάπτυξη αλλά για αποσυμφόρηση».
