«Kατσούρμπος» του Χορτάτση

Γραμμένη περίπου στα 1580 αποτελεί την πρώτη θεατρική προσπάθεια του Ρεθύμνιου ποιητή και πιθανότατα το πρώτο έργο του νεοελληνικού θεάτρου. Μελετώντας τα πρότυπα των ιταλικών κωμωδιών του 16ου αιώνα και εκμεταλλευόμενος με τρόπο υποδειγματικό την κρητική διάλεκτο, μεταφυτεύει το θέατρο από την Ιταλία στην Κρήτη ανανεώνοντας ριζικά τους στόχους και τα κριτήρια της ως τότε λογοτεχνικής δημιουργίας στο νησί.
Το έργο εκτυλίσσεται στον Χάνδακα, μέσα στο Κάστρο όπου ο έρωτας «δοξεύγει τις καρδιές» κι ανάβει το φιτίλι της κωμωδίας! Δύο νέοι, Ο Νικολός και η Κασσάντρα είναι ερωτευμένοι, αλλά η ψυχομάνα της κόρης, η Πουλισένα, θέλει να τη δώσει στο γέρο Αρμένη για να του πάρει τα τορνέσα*. Ο γάμος ορίζεται για την ίδια μέρα αλλά ο Νικολός προλαβαίνει το γεγονός αφού βρίσκει κι αυτός τσεκίνια* και τα δίνει στην Πουλισένα. Αυτή τότε ζητάει τη βοήθεια της ρουφιάνας Αρκολιάς και μαζί καταστρώνουν ένα σχέδιο πώς θα κομπώσουν* το γέρο και θα δώσουν την Κασσάντρα στο Νικολό. Το σχέδιο αυτό περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν μια σειρά από κωμικά πρόσωπα μπαίνουν στη μέση είτε για να το υπηρετήσουν, είτε για να το υπονομεύσουν. Ο μπράβος Κουστουλιέρης, αγαπητικός της Πουλισένας, ο λόγιος Δάσκαλος που ανακατεύει τα Λατινικά με τα Ελληνικά δημιουργώντας συνεχώς παρεξηγήσεις, πολιτικές*, ρουφιάνες, φιλάργυροι γέροι, πανούργες υπηρέτριες, πονηροί δούλοι, όλοι μπλεγμένοι σ’ ένα τρελό γαϊτανάκι, παίζουν το παιχνίδι που σκαρώνει ο φτερωτός θεός και του χαρίζουν τη νίκη!
*Τορνέσι: χάλκινο νόμισμα μικρής αξίας, πληθ. τορνέσα, γενικώς τα χρήματα. *Τσεκίνι: χρυσό βενετικό νόμισμα. *Κομπώνω: εξαπατώ, ξεγελώ. *Πολιτική: πόρνη, και πολτική.
Συντελεστές της παράστασης: Σκηνοθεσία: Νικόλας Αλεξίου, σκηνικά: Χρήστος Γάκας, κοστούμια: Στέλλα Δρυγιαννάκη, σχεδιασμός αφίσας: Θανάσης Γ. Παπαθανασίου.