Η λέξη κάλιο είναι από τις πιο γνωστές στην ελληνική γλώσσα και ότι κάπου προσδίδει όφελος στον ανθρώπινο οργανισμό. Εξ άλλου, οι περισσότεροι γνωρίζουν την φράση «οι μπανάνες είναι καλές για τη διατροφή σου, γιατί είναι πλούσιες σε κάλιο». Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το κάλιο είναι ευεργετικό, χωρίς όμως να γνωρίζουμε στην πραγματικότητα τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στον ανθρώπινο οργανισμό. Ας δούμε τι είναι το κάλιο ποιος είναι ο ρόλος του και γιατί είναι ωφέλιμο στον οργανισμό μας.
Τι είναι το κάλιο
Το κάλιο είναι το τρίτο σε αφθονία μέταλλο στον ανθρώπινο οργανισμό και παίζει κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία του. Περίπου το 98% του καλίου, βρίσκεται ενδοκυττάρια και συγκεκριμένα το 80% στα μυικά κύτταρα και το 20% στο ήπαρ και τα αιμοσφαίρια, λειτουργεί δε ως ηλεκτρολύτης. Όταν είναι μέσα σε νερό μεταμορφώνεται σε θετικά ιόντα, τα οποία έχουν την ικανότητα να μεταφέρουν ηλεκτρική ενέργεια, την οποία χρησιμοποιεί το σώμα για να διαχειριστεί μια σειρά διαδικασιών.
Διαδικασίες τις οποίες ρυθμίζει το κάλιο:
– Ρυθμίζει την υδρο-ιονική ισορροπία.
Η ισορροπία ενδοκυττάριου εξωτερικού υγρού εξαρτάται από την συγκέντρωση ιόντων καλίου και νατρίου. Το υγρό του σώματος ως γνωστό είναι νερό, πού είναι το 60% με το 40% να βρίσκεται ενδοκυττάρια, ενώ το υπόλοιπο συναντάται έξω από τα κύτταρα σε περιοχές όπως το αίμα, το νωτιαίο υγρό και το υγρό μεταξύ των κυττάρων. Εάν η ισορροπία διαταραχθεί μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή των κυττάρων, στην προκειμένη όμως περίπτωση το κάλιο συμβάλει σημαντικά στη διατήρηση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών στον οργανισμό, ιδίως σε άτομα που καταναλώνουν υψηλές ποσότητες νατρίου από το αλάτι, βοηθώντας έτσι στην κανονική λειτουργία των κυττάρων και οργάνων.
– Συμβάλλει στη μετάδοση νευρικών ερεθισμάτων.
Το κάλιο παίζει σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση και μετάδοση του σήματος των νευρικών ώσεων, που είναι απαραίτητες για τη ρύθμιση των μυικών συσπάσεων του καρδιακού παλμού, των αντανακλαστικών και πολλών άλλων διαδικασιών του οργανισμού.
– Υποστηρίζει τη λειτουργία των μυών.
Το κάλιο συμβάλλει στη συνεχή σύσπαση και χαλάρωση των μυών, βοηθώντας στην κανονική κίνηση και λειτουργία του σώματος. Μειωμένα επίπεδα καλίου μπορεί να προκαλέσουν μυική αδυναμία, ενώ αυξημένα οδηγούν σε ακανόνιστο καρδιακό παλμό (αρρυθμίες).
– Συμμετέχει στην παραγωγή ενέργειας.
Το κάλιο είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία των μιτοχονδρίων που είναι υπεύθυνα για τη παραγωγή ενέργειας στον οργανισμό.
Η λήψη σωστής ποσότητας καλίου στην καθημερινότητα, έχει τα παρακάτω οφέλη στην υγεία μας:
– Σταθεροποιεί την αρτηριακή πίεση, καθώς βοηθάει στην αποβολή της περίσσειας νατρίου από τα νεφρά, που οδηγεί σε αυξημένη αρτηριακή πίεση με τα γνωστά αποτελέσματα (καρδιαγγειακές παθήσεις).
– Μειώνει την πιθανότητα εγκεφαλικού και διατηρεί την κανονική λειτουργία του εγκεφάλου, αυξάνοντας τη γνωστική λειτουργία.
– Σταθεροποιεί το σάκχαρο του αίματος. Οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να διατηρούν τα επίπεδα του καλίου στο αίμα τους σε φυσιολογικές τιμές.
– Βελτιώνει την υγεία των οστών, διότι εξουδετερώνει διάφορα οξέα σε όλο το σώμα και έτσι συγκρατείται και διατηρείται το ασβέστιο στον οργανισμό, το οποίο βοηθά τα άτομα που πάσχουν από οστεοπόρωση.
– Μειώνει το άγχος και το στρες, διότι συμβάλλει στη ρύθμιση διαφόρων ορμονών του σώματος μας, όπως η κορτιζόνη και η αδρεναλίνη, που οι υπερβολικές ποσότητες των οποίων μπορεί να είναι επιζήμιες.
– Μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης πέτρας στα νεφρά, διότι το κάλιο μειώνει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, μεγάλη συγκέντρωση του οποίου μπορεί να οδηγήσει σε πέτρα στα νεφρά.
– Μειώνει την κατακράτηση υγρών, διότι το κάλιο μειώνει τα επίπεδα νατρίου στο αίμα.
Προσοχή: Η υψηλή συγκέντρωση καλίου μπορεί να οδηγήσει σε υπερκαλιαιμία, μια νεφρική νόσο κατά την οποία οι νεφροί δεν μπορούν να αποβάλουν την περίσσεια καλίου, με αποτέλεσμα αυτό να συσσωρεύεται στο αίμα.
Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε υπερκαλιαιμία είναι:
– Διατροφή με υψηλή συγκέντρωση σε κάλιο.
– Ορισμένα φάρμακα.
– Ο σακχαρώδης διαβήτης.
– Κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση άλλων ουσιών.
– Ορισμένοι τραυματισμοί/εγκαύματα.
Αντίθετα, υπάρχει η υποκαλιαιμία, κατάσταση στην οποία τα επίπεδα καλίου στο αίμα είναι κάτω από τα επιτρεπτά όρια.
Τροφές πλούσιες σε κάλιο:
– Φρούτα (μπανάνες, σύκα, πορτοκάλια, ακτινίδια)
– Λαχανικά (σπανάκι, ντομάτα, μπρόκολο, γλυκοπατάτες, αβοκάντο)
– Όσπρια (φασόλια)
– Φυστικοβούτυρο
– Γαλακτοκομικά προϊόντα
– Ξηροί καρποί
– Σολωμός
Συμπέρασμα
Μια σωστή ποσοτικά πρόσληψη καλίου, μέσω της διατροφικής αλυσίδας, σε ημερήσια βάση είναι επιβεβλημένη για την διατήρηση της υγείας του ανθρώπου.
Πηγές: Βιβλιογραφία
