Την καθοριστική σημασία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία όλων των βαθμίδων ανέδειξε η ημερίδα με τίτλο: «Περιβαλλοντική εκπαίδευση στην πόλη» που πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στο Σπίτι του Πολιτισμού. Μια ημερίδα που στόχο είχε να αναδείξει τη φύση της πόλης, ώστε αυτή να γίνει γνωστή και να «αγκαλιαστεί» από τους μαθητές, να έρθουν σε επαφή τα παιδιά με τη φύση και ταυτόχρονα με τη σωστή διαπαιδαγώγηση και μέσω αντίστοιχων προγραμμάτων να υπάρξει διασύνδεση των ανθρώπων με τη φύση, διαδικασία η οποία μετεξελίσσεται σε σεβασμό και προστασία του περιβάλλοντος.
Την επιστημονική ευθύνη, την επιμέλεια και τον σχεδιασμό της ημερίδας είχε η Μαριάννα Καλαϊτζιδάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του πανεπιστημίου Κρήτης η οποία σε σχετικές δηλώσεις της ανέφερε: «Παλαιότερα στην περιβαλλοντική εκπαίδευση παίρναμε τους φοιτητές κάπου μακριά, σε μια παρθένα φύση. Τώρα, επειδή ο περισσότερος πληθυσμός της γης ζει στις πόλεις, υπάρχει αυτή η προσέγγιση να κάνουμε την περιβαλλοντική εκπαίδευση εκεί που ζουν οι περισσότεροι φοιτητές, δηλαδή στον τόπο τους, στις πόλεις. Οι πόλεις έχουμε πολλά γνωστά περιβαλλοντικά προβλήματα, ρύπανση, κυκλοφοριακό, ηχορύπανση, θέματα με την ενέργεια, με το νερό, απορρίμματα. Βεβαίως προστίθεται και η κλιματική αλλαγή, αλλά τώρα στο πλαίσιο της βιωσιμότητας, προστίθενται και κοινωνικά προβλήματα όπως η φτώχεια, η ανεργία και οι κοινωνικές ανισότητες» και αναφερομένη στη σημασία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης τόνισε ότι: «Η περιβαλλοντική εκπαίδευση στις πόλεις έχει ως σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα ζωής της πόλης που ζούμε όλοι μας. Να συμβάλλει στη βιωσιμότητα των πόλεων ένα δύσκολο στόχο. Για πολλούς η πόλη και η φύση είναι δύο διαφορετικές έννοιες, ενώ οι πόλεις έχουν στοιχεία της φύσης, ανθρώπους και δομημένο περιβάλλον. Το ένα, λοιπόν, είναι αυτό. Να αναδείξουμε την φύση της πόλης για να την εκτιμήσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες. Το άλλο είναι να προσπαθήσουμε να συνδέσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες στον τόπο τον οποίο ζουν. Ένας τρίτος στόχος μπορεί να είναι να τους διαπαιδαγωγήσουμε να γίνουν ενεργοί πολίτες. Κάθε πρόγραμμα δεν μπορεί να έχει όλους τους στόχους για να έχουμε καλό αποτέλεσμα».
Όπως εξηγεί η κ. Καλαϊτζιδάκη η περιβαλλοντική εκπαίδευση πρέπει να ξεκινά ήδη από το νηπιαγωγείο και να συνεχίζεται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης: «Μιλάμε για προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που μπορεί να γίνονται σε κάποιους μήνες ή κάποιες βδομάδες. Οι μεμονωμένες δραστηριότητες της μίας ημέρας δεν μπορούν να έχουν αποτελέσματα, μόνο αν είναι στοχευόμενες δράσεις στα πλαίσια κάποιου άλλου προγράμματος. Στο πλαίσιο αυτό οι μαθητές, εκτός από το να εξερευνήσουν τον τόπο τους και να εκτιμήσουν τα θετικά πράγματα, μπορούν να δουν τι συμβαίνει και σε άλλες πόλεις του κόσμου ή της χώρας μας, έτσι ώστε οι καλές πρακτικές να γίνουν παραδείγματα και για εμάς».
Ο Κωνσταντίνος Κορφιάτης, αναπληρωτής καθηγητής, τμήμα Επιστημών Αγωγής, πανεπιστημίου Κύπρου μίλησε για τους σχολικούς κήπους για την εκπαίδευση ενεργών πολιτών και την εμπειρία από τα σχολεία της Κύπρου, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία τα παιδιά να βγουν από την τάξη να ασχοληθούν με τη φύση και να την αξιοποιήσουν παράγοντας τα δικά τους προϊόντα. Μεταξύ άλλων σε σχετικές δηλώσεις του ανέφερε: «Οι σχολικοί λαχανόκηποι μπορούν να θεωρηθούν ως ένα κομμάτι το οποίο εμπλουτίζει το πράσινο στις πόλεις. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και μια ευκαιρία, μέσα από τους σχολικούς λαχανόκηπους, να βγάλουμε τα παιδιά έξω από την τάξη, στον πραγματικό αστικό χώρο και να δείξουμε στα παιδιά πως ο αστικός χώρος μπορεί να γίνει πιο όμορφος και πιο χρήσιμος και για εμάς τους ίδιους, δηλαδή να παραγάγουμε τρόφιμα τα οποία θα τα έχουμε παραγάγει εμείς και θα τα καταναλώσουμε. Δεν αρκεί να φτιάξουμε ένα κήπο και να υπάρχει σε μια γωνιά στην αυλή του σχολείου. Το κύριο είναι πως τα παιδιά θα έχουν δικό τους αυτόν τον κήπο. Θα είναι ένα κήπος των παιδιών, που θα ασχολούνται, θα τον καλλιεργούν, θα αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που θα έχει. Θα είναι δικός τους και τα προϊόντα που θα παράγει θα είναι δικά τους, θα αποφασίσουν πως θέλουν να τα αξιοποιήσουν και αυτό είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Δηλαδή το πως θα εμπλακούν τα παιδιά σε αυτήν τη διαδικασία.
Για αρκετά χρόνια στα σχολεία της Κύπρου εφαρμόζαμε ένα πρόγραμμα σχολικών λαχανόκηπων, λαχανόκηπο που είχε τα χαρακτηριστικά τα οποία σας ανέφερα και τα αποτελέσματα ήταν πράγματι πολύ σημαντικά. Ο κορονοϊός και όλη αυτή η αναστάτωση που προέκυψε διέκοψε και αυτήν την εμπειρία που είχαμε και με τα σχολεία. Ελπίζουμε ότι τώρα θα ξανά αρχίσουμε να εφαρμόζουμε προγράμματα. Όταν γίνονται με έναν τρόπο που τα παιδιά έχουν συμμέτοχη πραγματική, τότε τα αποτελέσματα και τα οφέλη για τα ίδια τα παιδιά είναι πάρα πολύ ενδιαφέροντα και σημαντικά».
Για τη φύση στην πόλη μίλησε ο Μαρτίνος Γκαίτλιχ, περιβαλλοντολόγος, υπεύθυνος Πολιτικής Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ο οποίος σε σχετικές δηλώσεις του ανέφερε: «Η φύση υπάρχει μέσα στη πόλη, είναι και συναρπαστική. Με αφορμή αυτά που ζήσαμε πρόσφατα με την καραντίνα, που όλοι ξανά γνωρίσαμε τους ελεύθερους χώρους, τους πράσινους χώρους μέσα ή δίπλα στην πόλη μας, έτσι θα προσπαθήσω να δείξω και εγώ τον φυσικό πλούτο που υπάρχει σε αυτές τις ελεύθερες και πράσινες περιοχές δίπλα στον αστικό ιστό. Η φύση υπάρχει παντού. Ίσως τα πιο πλούσια μέρη, όπως είναι αναμενόμενο, είναι οι λεγόμενοι πράσινοι χώροι. Αν και δεν είναι τόσο ξεκάθαρο για όλους τι εννοούμε πράσινος χώρος. Υπάρχει το επίσημο πράσινο που είναι οι κήποι, τα πάρκα κ.λπ. Υπάρχει και το «ανεπίσημο» πράσινο, που είναι οι αλάνες, οι αδόμητοι χώροι, ενδεχομένως κάποιοι ιδιωτικοί κήποι, δεντροστοιχίες. Ή άλλοι χώροι, όπως τα νεκροταφεία κ.λπ. Και σε αυτούς τους χώρους μπορεί κάποιος να δει για παράδειγμα πολλά πουλιά, να δει και άλλα είδη ζώων. Επίσης, σε περιοχές όπως το Ρέθυμνο υπάρχουν και οι παράκτιες περιοχές που συγκεντρώνουν πλούσια βιοποικιλότητα. Έχουμε εδώ τον πολύ ενδιαφέροντα χώρο της παραλίας στο καινούργιο λιμάνι και το παλιό λιμάνι, καθώς και τα βράχια γύρω από τη Φορτέτζα. Είναι ένας παράκτιος χώρος που προσθέτει πάρα πολλά στην συνολική βιοποικιλότητα της πόλης. Η φύση μέσα στην πόλη είναι μια σπουδαία ευκαιρία περιβαλλοντικής εκπαίδευσης».
Την ημερίδα διοργάνωσαν το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΠΤΔΕ) του πανεπιστημίου Κρήτης, οι διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης – Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης και τον δήμο Ρεθύμνου.
Μετά την ημερίδα οι παρευρισκόμενοι περιηγήθηκαν στην έκθεση Φωτογραφίας με θέμα: «Ρέθυμνο Μου αρέσει/Δεν μου αρέσει», το αστικό περιβάλλον του Ρεθύμνου μέσα από τη ματιά 11 φοιτητών /τριών του πανεπιστημίου που πήραν μέρος στη μεταπτυχιακή έρευνα της Κατερίνας Μανταδάκη (2017) υπό την εποπτεία της Μ. Καλαϊτζιδάκη.
αρέσει», με φωτογραφίες φοιτητών και φοιτητριών του ΠΤΔΕ πανεπιστημίου Κρήτης
από τη μεταπτυχιακή έρευνα της Κατερίνας Μανταδάκη, Μ.Δ.Ε. Επιστήμες
Αγωγής
Σήμερα Σάββατο θα υλοποιηθούν δύο εργαστήρια: Το πρώτο στην αίθουσα του Ξενία θα αφορά στην ανταλλαγή εμπειριών σχετικά με σχολικούς κήπους που έχουν υλοποιήσει εκπαιδευτικοί του Ρεθύμνου και το δεύτερο, ένας περίπατος με αντικείμενο τη φύση στην πόλη μας, που θα ξεκινήσει από το Ξενία (είσοδος από οδό Ψαρού).
Θα δοθεί βεβαίωση συμμετοχής στους/ στις εκπαιδευτικούς.
Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής:
10:00-11:00: Εργαστήριο ιδεών – εμπειριών για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων με αντικείμενο τους σχολικούς κήπους με τον Κώστα Κορφιάτη.
11:00-13:00: Ανακαλύπτοντας τη φύση στην πόλη του Ρεθύμνου – Βιωματικό εργαστήριο στην πόλη, με τον Μαρτίνο Γκαίτλιχ.
