Πολύ σοβαρή απειλή από την κλιματική αλλαγή διατρέχουν οι παραλίες και οι λιμενικές υποδομές της Κρήτης, σύμφωνα με τις επιστημονικές προγνώσεις. Τα πλήρως αποθαρρυντικά στοιχεία με ορίζοντα το 2050 αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά, αλλά και τα προκαταρκτικά συμπεράσματα του Δρ. Αντώνη Βελεγράκη, ωκεανογράφου και καθηγητή θαλάσσιας Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στην πρόσφατη ημερίδα με τίτλο «Προσαρμογή της Περιφέρειας Κρήτης στην Κλιματική Αλλαγή», που διοργάνωσε η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.), την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) και την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ).
«Υπάρχει μεγάλο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος που απαιτεί επείγουσες προσαρμοστικές δράσεις τόσο διαχειριστικές – παράκτιος σχεδιασμός, κανονιστικό πλαίσιο κ.λπ. – όσο και τεχνικές» ήταν κάποιες από τις διαπιστώσεις του κ. Βελεγράκη, ο οποίος τόνισε ότι θα πρέπει «να σκεφτόμαστε πολύ σοβαρά για να φτιάξουμε setback zones», ακολουθώντας το πρωτόκολλο της Βαρκελώνης που «συζητάει για ελεγχόμενη παράκτια διαχείριση».
Χρειάζεται, όπως ανέφερε, «λόγω του μεγάλου κόστους προσαρμογής» αντικειμενική αξιολόγηση και ιεράρχηση της προσπάθειας μέσω της καλύτερης και αποτελεσματικότερης κατανομής των πόρων γι’ αυτού του είδους τις δράσεις.
Ο τίτλος της εισήγησης του κ. Βελεγράκη ήταν «Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις παραλίες και λιμενικές υποδομές της Κρήτης». Ο ίδιος επικαλούμενος το World Economic Forum, σημείωσε ότι η κλιματική αλλαγή και κλιματική μεταβλητότητα, θεωρείται ως ο μεγαλύτερος κίνδυνος που υπάρχει.
Οι παραλίες και στην Κρήτη, που θεωρούνται «πολύτιμα οικοσυστήματα», απειλούνται «σοβαρά» με παράκτια διάβρωση που συνιστά: μόνιμη αύξηση της θαλάσσιας στάθμης – επιδείνωση (επεισοδιακή και μη) ακραίων φαινομένων, η οποία επιτείνεται από τις ανθρωπογενείς επιδράσεις – παράκτιες κατασκευές κ.λπ.
Οι προγνώσεις του κρητικής καταγωγής καθηγητή είναι άσχημες: Νωρίτερα από το 2050, το μέτριο σενάριο προαναγγέλλει ότι η παγκόσμια διάβρωση των παραλιών προβλέπεται ως μέση τιμή γύρω στα 28 μέτρα, τη στιγμή που η Μεσόγειος χαρακτηρίζεται «θερμό σημείο».
Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα είναι δύσκολη και δαπανηρή: Το κόστος αναπλήρωσης και άλλων τεχνικών μέτρων μπορεί να είναι μεταξύ ανά μέτρο παραλιακού μήκους, στα ελληνικά νησιά, από 2.000 έως 4.000 ευρώ.
Στην Κρήτη οι παραλίες είναι «ο σημαντικότερος φυσικός πόρος» του νησιού. Στην παράκτια ζώνη υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη υποδομών και δραστηριοτήτων, κάτι που συνεπάγεται «αυξανόμενες πιέσεις και απειλές».
«Μεγάλες καταστροφές στις υποδομές και τα περιουσιακά στοιχεία στις παραλίες»
Δυσοίωνα είναι και τα σενάρια για την πιθανή άνοδο της θαλάσσιας στάθμης, η οποία προβλέπεται σημαντική: «Μέχρι 45 εκατοστά το 2050 και μετά άλλα 15 έως το 2100».
Έως το 2050 θα χαθεί ένα «σημαντικό κομμάτι μέγιστου πλάτους» στις ακτές, ήτοι οι παραλίες «θα διαβρωθούν στο παραπάνω από 100% του μέγιστου πλάτους». Η συστοιχία των αναλυτικών μοντέλων που εξετάζει ο κ. Βελεγράκης μιλά για ακραία στάθμη 1,15 έως 1,6 μέτρα στη νότια Κρήτη.
Οι ακραίες θαλάσσιες στάθμες θα επιφέρουν ιδιαίτερα «μεγάλες καταστροφές στις υποδομές και τα περιουσιακά στοιχεία στις παραλίες» βάσει των ίδιων προγνωστικών στοιχείων, πάντα με χρονικό ορίζοντα έως το 2050.
Και στα λιμάνια όμως η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα, καθώς επίσης και οι καύσωνες των οποίων η ένταση προβλέπεται να αυξηθεί, και πριν το 2050.
Ο κ. Βελεγράκης παρέθεσε ακροθιγώς μία σειρά απαιτούμενων αντιμέτρων:
– Ευέλικτες κατασκευές για την προστασία των ακτών
– Καλή αξιολόγηση του κινδύνου – κόστος και όφελος
– Ιεράρχηση παραλιών που πρέπει να προστατευτούν, εξετάζοντας την ευπάθειά τους και τέλος να γίνει
– Ορθή κι αντικειμενική κατανομή των πόρων.
«Πώς θα κρατήσουμε αειφόρα» τα πολύτιμα τοπία της Κρήτης
Για ένα παράγωγο και αλληλοεξαρτώμενο ζήτημα τοποθετήθηκε ο Δρ. Κυριάκος Κώτσογλου, εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης για τον Τουρισμό και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση.
«Κλιματική Αλλαγή και τουρισμός. Ένα νέο μοντέλο αειφορίας» ήταν ο τίτλος της δικής του ομιλίας.
«Δεν θέλουμε να χάσουμε τα πολύτιμα τοπία, αλλά να δούμε πώς θα τα κρατήσουμε αειφόρα» τόνισε ο κ. Κώτσογλου.
Οι αφίξεις τα τελευταία χρόνια στο νησί έχουν αυξηθεί περίπου 70% στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και περίπου 86% σ’ εκείνο των Χανίων. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζεται συνεπώς από την αύξηση των ρύπων. Όπως υπογράμμισε ο κ. Κώτσογλου, «Ιούνιος – Σεπτέμβριος κουβαλάνε το 80% του τζίρου δημιουργώντας ένα ακόμη πιο εκρηκτικό τετράμηνο σε αυτό το κομμάτι». Από την άλλη, οι επιπλέον 200.000 κλίνες «καταλαβαίνετε πόσο θα επηρεάσουν την κλιματική αλλαγή και την αύξηση της θερμοκρασίας», αφήνοντας ήδη υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
«Δύσκολα μπορούμε να πούμε τί θα γίνει στο μέλλον, όλα υπερθερμαίνουν τον πλανήτη» παραδέχθηκε ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης για τον Τουρισμό και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση.
Οι δύο προηγούμενες χρονιές της πανδημίας χαρακτηρίστηκαν από 60% επισκεψιμότητας σε ηλικίες έως 35 χρονών, μόνο 16% σε ηλικίες 35-45 και 45-45, και λιγότερο από 7% σε ηλικίες από 55 και άνω.
Υψηλό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμονή σε διαμερίσματα και βίλες, μια και τα τελευταία χρόνια έχει ξεπεράσει το 40%.
«Η Κρήτη έχει τη δυνατότητα να μοιράσει τον τουρισμό της στην ενδοχώρα και στην παραλία» υπενθύμισε ο κ. Κώτσογλου ο οποίος πρόσθεσε: «Η αλήθεια είναι ότι τη στιγμή που ο άνθρωπος αναζητά ευζωία και ο πλανήτης αειφορία, η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας δημιουργούν ακόμα – και ίσως – το μεγαλύτερο γρίφο. Η λύση είναι απλή ίσως και δύσκολη: Η θεματική αρχιτεκτονική της Κρήτης περιλαμβάνει όλα αυτά, από διατροφή και περιηγήσεις, περιπέτεια. Ανάμεσα σε αυτό το καρτ ποστάλ, ισορροπία και αειφορία, ανάμεσα στην ενδοχώρα, ανάμεσα στην περιπέτεια, ανάμεσα στο βουνό και την ακτογραμμή, ανάμεσα στη φύση», διέκρινε πώς «Πρέπει να κινηθούμε με έξυπνα ξενοδοχεία που βελτιώνουν την εμπειρία για τον πελάτη και φέρνουν αειφορία».
Μία πολύ απλή και σωτήρια κίνηση είναι οι μειώσεις των καταναλώσεων ενέργειας, λόγου χάρη στα air condition.
«Ο κόσμος έχει αλλάξει πια άποψη για τον τουρισμό: πάνω από 83% των επισκεπτών θεωρεί ότι τα ταξίδια πρέπει να είναι αειφόρα, το 53% των επισκεπτών δίνουν προτεραιότητα στις περιοχές με φυσική ομορφιά, ενώ 63% θεωρεί ότι η covid-19 αύξησε τη διάθεση αυτού του πλανήτη για αειφορία» ήταν το τελικό συμπέρασμα του κ. Κώτσογλου.
