Των ΔΙΟΝΥΣΗ και ΑΝΝΑΣ ΦΙΛΙΩΤΗ
Ιδιαίτερη θλίψη μας προκάλεσε ο θάνατος του στυλοβάτη της παραδοσιακής μας κληρονομιάς και αγαπητού μας εξαδέλφου, του Ρεθύμνιου Λευτέρη Δρανδάκι.
Άνθρωπος με μόρφωση, γνώση, συνέπεια και δράση παρέδωσε κατά τη διάρκεια όλης της ζωής του μαθήματα ήθους, καλαισθησίας και αγάπης απέναντι στους πολιτιστικούς μας θησαυρούς. Με όραμα και πάθος αγωνίστηκε για να ζωντανέψει και να διατηρήσει ατόφια και αναλλοίωτα τα ακούσματα, τους βηματισμούς, τα μουσικά όργανα, τις τοπικές αμφιέσεις και τα έθιμα από διάφορες περιοχές της πατρίδας μας.
Ο πατέρας του, ο Μάρκος Δρανδάκις από τον Πρινέ Ρεθύμνου, αδελφός της κρητικιάς γιαγιάς μας Άννας Σταυρουλάκη, ήταν γνώστης μιας τέχνης, ξεχασμένης πια σήμερα. Έρχονται στο νου μας – φευγαλέα – οι στιγμές που επιδιόρθωνε με λεπτεπίλεπτες κινήσεις διάφορα μικρά και μεγάλα ρολόγια στο κατάστημά του στην οδό Αρκαδίου. Στο ίδιο κατάστημα αργότερα συναντούσαμε τον άλλο του γιο και αδελφό του Λευτέρη, τον Βαγγέλη, που ασχολιόταν με είδη κυνηγίου και που, κρίμα, έφυγε νωρίς.
Η κατοικία τους, πάνω από το κατάστημα, ήταν το βασίλειο της μητέρας τους της θείας Σοφίας. Γυναίκα σεβάσμια και ευγενική, μας περιποιόταν και μας φίλευε με καλή καρδιά όταν την επισκεπτόμασταν.
Ο Λευτέρης ήλθε στην Αθήνα για να σπουδάσει οικονομικά. Όμως αυτός ο δρόμος έκλεισε όταν εκείνος συνάντησε τη μεγάλη πρόκληση που λεγόταν Δημοτική Παράδοση. Εντάχθηκε στο χορευτικό Τμήμα Λυκείου Ελληνίδων στην αρχή ως μαθητής, αργότερα ως διδάσκων για να γίνει τελικά ο ένας ο μοναδικός και αξεπέραστος Δάσκαλος.
Γιατί ο Λευτέρης ήταν «ο Δάσκαλος». Αυτό ήταν το όνομά του, η ταυτότητά του, η ιδιότητα που τον έστηνε ψηλά στη συνείδηση ενός πλήθους από μυημένους ανθρώπους. Έβλεπαν στο πρόσωπό του ένα άτομο που κρατούσε ζωντανές τις μνήμες του γένους μας, βγαλμένες από το χώμα και τους καρπούς της γης, από τη θάλασσα και τον ουρανό, από τον αγώνα και τον μόχθο, από τον έρωτα και τον θάνατο. Ολοκλήρωσε ένα τεράστιο έργο που το υπηρέτησε με αφοσίωση.
Ήταν ένας πραγματικός Έλληνας, ένας γνήσιος Κρητικός, ένα άξιο τέκνο του Ρεθέμνου.
Ως τις τελευταίες του στιγμές δεν δείλιασε, δεν υποχώρησε, δεν ξεκουράστηκε. Κράτησε γερά τη σκαπάνη με στόχο να ρίξει φως στην τέχνη, στον πλούτο και στο κάλλος που κρύβει τούτος ο τόπος μέσα στα σπλάχνα του και να μας αποκαλύψει τα πατρογονικά μας ιερά και όσια: Τις ρίζες μας.
Ο Λευτέρης χόρεψε, τραγούδησε, δασκάλεψε. Κάτω από την παθιασμένη του προσπάθεια το χορευτικό τμήμα του κεντρικού τμήματος του Λυκείου Ελληνίδων, στο οποίο αφιερώθηκε επί 60 περίπου χρόνια, έγινε το πιο φημισμένο συγκρότημα δημοτικών χορών της Ελλάδας. Με αυτή την ομάδα πραγματοποίησε παραστάσεις με ανυπέρβλητες εικόνες έμπνευσης και ομορφιάς που τις σκηνοθετούσε ο ίδιος. Έκανε τις παρουσιάσεις του γνωστές και αγαπητές σε ολόκληρο τον κόσμο. Απέσπασε βραβεία και τιμητικές διακρίσεις και έλαβε μέρος σε μεγάλα φεστιβάλ. Υψίστη τιμή η συμμετοχή στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.
Το συγγραφικό του έργο αποτελείται από εκτεταμένη αρθρογραφία και από πολύτιμες καταγραφές για τη λαϊκή ορχηστική τέχνη και τα έθιμα της πατρίδας μας: «Ο αυτοσχεδιασμός στον ελληνικό δημοτικό χορό», «Ο Τρανός Χορός στη Βλάστη Κοζάνης», «O Καλόγερος. Ένα πολυσήμαντο θρακικό έθιμο».
Απόλυτη υπήρξε η συμβολή του στην ηχογράφηση μιας σειράς δίσκων που εξέδωσε το Λύκειο Ελληνίδων με χορούς και τραγούδια από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Σήμερα η Ελλάδα δακρύζει. Το κενό που αφήνει ο Λευτέρης Δρανδάκις είναι τεράστιο. Η διαχείριση της πολύτιμης παρακαταθήκης που κληροδοτεί ανήκει πλέον στους άξιους μαθητές του που θα βαδίσουν στα χνάρια του με γνώμονα τις αρχές και τις αξίες του μεγάλου Δασκάλου.
Λευτέρη θα μας λείψεις. Το μοιρολόι του αποχαιρετισμού που με συγκίνηση ακούσαμε σε μια από τις τελευταίες σου παρουσιάσεις, ήλθε η ώρα να ακουστεί και για σένα. Είναι σίγουρο όμως, πως εκείνο το καραβάκι με τα άσπρα πανιά που διέσχιζε γοργόφτερα το πέλαγος για να πάρει αυτούς που έφευγαν και να τους ταξιδέψει σε άγνωστους τόπους, θα περνάει πού και πού από δίπλα μας μεταφέροντας ζωντανή την αύρα σου, τη θωριά σου και το μεγαλείο της ψυχής σου…
Καλά σου ταξίδια.
