Η εκπαίδευση στην Ελλάδα ανέκαθεν είχε προβλήματα που την αποσυντόνιζαν και δεν μπορούσε να αποδώσει αυτά για τα οποία είναι ικανή. Τα τελευταία χρόνια ένα βασικό πρόβλημά της είναι τα κινητά τηλέφωνα και η χρήση τους, το οποίο γιγαντώνεται μέρα με την ημέρα. Μαθητές μιλούν, στέλνουν μηνύματα και τραβούν βίντεο κρυφά, την ώρα του μαθήματος, και στη συνέχεια ανεβάζουν το βίντεο στο διαδίκτυο σε κοινή θέα, με ανάλογα σχόλια για το άτομο τους, τον εκπαιδευτικό ή τους συμμαθητές τους.
Είναι πλέον γενικά παραδεκτό ότι η χρήση των κινητών έχει απομακρύνει τους μαθητές μεταξύ τους, αφού στα διαλείμματα ασχολούνται με αυτό και έχουν περιορίσει τις συναναστροφές, συνομιλίες και παρέες μεταξύ τους. Παράλληλα έχουν προκύψει τεράστια προβλήματα που είναι ορατά στους πάντες, με παιδιά που τα ψαρεύουν διάφοροι στο διαδίκτυο, ποντάροντας στην ανωριμότητα και την άγνοια κινδύνου της ηλικίας τους, με αποτέλεσμα βιασμούς, ναρκωτικά, ληστείες κ.τλ. που μόνο ευχάριστα δεν είναι για τα ίδια και τις οικογένειες στους.
Πρόσφατα σε ερώτηση βουλευτή στη βουλή για το θέμα των κινητών και την αντιμετώπισή τους η υφ. Παιδείας Δ. Μιχαηλίδου απάντησε ότι πρέπει να απαγορεύεται! Για ακόμη μια φορά το υπουργείο Παιδείας, όπως το συνηθίζει άλλωστε, βγάζει ουσιαστικά την ουρά του απ’ έξω, ως Πόντιος Πιλάτος! Από το πρέπει όμως μέχρι την απαγόρευση υπάρχει μεγάλος δρόμος, που για μια ακόμη φορά το υπουργείο αρνείται να διασχίσει, πετώντας το μπαλάκι στους εκπαιδευτικούς!
Φαίνεται πως στη χώρα μας κανέναν επίσημο δεν προβληματίζει το γεγονός της ανεξέλεγκτης χρήση τους, που έχει γίνει μάστιγα τα τελευταία χρόνια, με ότι καταστροφικό μπορεί να σημαίνει αυτό, για όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Στο εξωτερικό όμως που δίνουν τις σωστές διαστάσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία, έχουν αρχίσει και παίρνουν πειραματικά μέτρα και όπως θα δούμε παρακάτω καρπώνονται ήδη τα θετικά αποτελέσματα. Εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος, εμείς άραγε στην Ελλάδα πότε;
Ας δούμε μερικά αποτελέσματα από εφαρμογές κανονισμών για τα κινητά στην εκπαίδευση σε άλλες χώρες. Αντιγράφω επίσημα καταγεγραμμένες μελέτες από το διαδίκτυο.
Σχολείο στις ΗΠΑ κατήργησε τα smartphones και τα αποτελέσματα εντυπωσιάζουν: Για πλήρη μεταμόρφωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας μιλά σε ρεπορτάζ του ο Guardian – Οι δάσκαλοι έλεγαν ότι τα κινητά τηλέφωνα κάνουν τη ζωή τους κόλαση. Τώρα πλέον συζητούν και τρώνε με τους μαθητές στα διαλείμματα! Παιδιά που διαβάζουν εντατικά ένα αριστούργημα της αγγλικής λογοτεχνίας. Παιδιά που ετοιμάζονται που συζητούν μετά το μάθημα και στους διαδρόμους και άλλα που τρώνε έξω με τους καθηγητές τους.
Η εικόνα από ένα ιδιωτικό σχολείο στο Μπάξτον της Μασαχουσέτης δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη. Υπάρχει όμως μια μικρή λεπτομέρεια που την κάνει μοναδική. Κανένας, ούτε από τους μαθητές ούτε από το προσωπικό, δεν έχει έξυπνο κινητό. Το αμερικανικό σχολείο έχει προχωρήσει σε ένα απλό πείραμα που αποδείχτηκε εξαιρετικά επιτυχημένο. Απαγόρευσε τα smartphone για μαθητές και προσωπικό. Τα παιδιά και καθηγητές επιτρέπεται να έχουν μόνο απλά κινητά, με περιορισμένη λειτουργικότητα.
Το Light Phone που χρησιμοποιούν είναι ένα σκόπιμα κινητό περιορισμένων δυνατοτήτων, με μπαταρίες που τελειώνουν εύκολα. Μπορούν να κάνουν κλήσεις, να στείλουν SMS, αλλά δεν μπορεί να φορτώσει κανένας εφαρμογές και έχουν ασπρόμαυρη οθόνη. Για ίντερνετ ούτε λόγος.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του Guardian, παιδιά και προσωπικό πιστεύουν ότι έτσι είναι καλύτερα, με πραγματική επικοινωνία. Είναι δύσκολο να ειπωθεί πώς η νέα πολιτική για τα τηλέφωνα επηρεάζει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, επειδή το Buxton χρησιμοποιεί ένα αφηγηματικό σύστημα αξιολόγησης. Αλλά από πολιτισμική άποψη, η κίνηση αυτή επιφέρει σημαντικές αλλαγές. «Οι άνθρωποι συμμετέχουν στα σαλόνια. Παραμένουν μετά το μάθημα για να συνομιλήσουν», λέει ο Beck, ο οποίος εκτιμά ότι τώρα έχει περισσότερες συνομιλίες από ποτέ στο σχολείο. «Όλες αυτές οι πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπιδράσεις, η συχνότητα έχει ανέβει στα ύψη». Η Γιαμάλια Μαρξ, 17χρονη τελειόφοιτη στο Buxton, εκμυστηρεύθηκε ότι η στέρηση του τηλεφώνου στο σχολείο φέτος, της επέτρεψε να κάνει νέους φίλους και να απολαύσει περισσότερες στιγμές της τελευταίας χρονιάς της στο λύκειο.
Καθηγητές σε ρόλο αστυνόμου για τα κινητά. Η μάχη κατά του έξυπνου κινητού μέσα στα σχολεία δίνεται σε όλο τον κόσμο. Έρευνα σε σχολική περιφέρεια της Βιρτζίνια διαπίστωσε ότι περίπου το ένα τρίτο των εκπαιδευτικών έλεγε στους μαθητές να βάλουν στην άκρη τα κινητά τους πέντε έως δέκα φορές την ώρα, ενώ το 14,7% το έκανε περισσότερες από 20 φορές.
Στον Καναδά άλλη έρευνα έδειξε ότι το 75% των ερωτηθέντων πίστευε ότι τα κινητά τηλέφωνα επηρεάζουν αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία των μαθητών τους, ενώ σχεδόν τα δύο τρίτα πίστευαν ότι επηρέαζαν αρνητικά και τις σχολικές επιδόσεις. Το 2020 υπολογίζεται ότι τα τρία τέταρτα των σχολείων στις ΗΠΑ είχαν περιορίσει τη χρήση του κινητού για μη ακαδημαϊκούς λόγους.
Το συνεχές καθήκον των εκπαιδευτικών να «αστυνομεύουν» τα παιδιά για τα κινητά αποδεικνύεται βαρύ πάρεργο. Η λύση του Μπάξτον φαίνεται δραστική, αποδείχτηκε όμως αποτελεσματική. Αυτό έγινε γιατί οι έφηβοι προσαρμόζονται γρήγορα. Αν τους πεις ότι πρέπει να αφήσουν στην άκρη τα smartphone, στην αρχή θα εξοργιστούν και θα πανικοβληθούν, αλλά γρήγορα θα τα ξεχάσουν και θα επιστρέψουν στην κλασική παρέα και τον διάλογο. Στο μεσημεριανό γεύμα του σχολείο Buxton, κανείς δεν κοιτά το κινητό του, τρώνε και συζητούν!
Βέβαια, δεν μπορείς στ’ αλήθεια να χωρίσεις τα παιδιά από τα smartphone. Είναι κοινό μυστικό, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, ότι κάποιοι μαθητές φέρνουν κρυφά κινητά μέσα στους χώρους του σχολείου. Ωστόσο τα απλά κινητά που έχουν, κάνουν τη δουλειά τους και το διδακτικό προσωπικό έκπληκτο και αυτό – διαπιστώνει ότι χωρίς smartphone η χρονιά πέρασε γρήγορα.
Αυτό που βλέπουν πλέον είναι παιδιά να συζητούν πρόσωπο με πρόσωπο και να περιμένουν μετά το μάθημα για κουβέντα. Η τάση για μια πιο χαλαρή και αργή ζωή φαίνεται και στο ότι πολλά παιδιά γράφτηκαν στο μάθημα φωτογραφίας που χρησιμοποιεί κλασικές κάμερες με φιλμ που θέλουν τον χρόνο τους για να εμφανιστούν. «Δεν είναι τόσο άσχημα όσο περίμενα να είναι», παραδέχονται τα παιδιά στο Μπάξτον που διαπιστώνουν ότι είναι πολύ εύκολο, όταν γυρίζουν από το σπίτι και τα smartphone τους, να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα του σχολείου τους.
Μετά από τις αναμφισβήτητες πειραματικές θετικές μελέτες, σε εγνωσμένης αξίας σχολεία του εξωτερικού, άραγε θα υπάρξει κάποια γενναία απόφαση – οδηγία του υπουργείου παιδείας στη χώρα μας η οποία θα δώσει το έναυσμα για μια νέα θετική επανεκκίνηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και της διδασκαλίας; Ή για μια ακόμη φορά η παιδεία θα αφεθεί στην τύχη της, βασιζόμενη, ως συνήθως, στο φιλότιμο και την αφοσίωση των εκπαιδευτικών στο λειτούργημα τους, για να περισώσουν σ’ αυτήν όσα δεν θέλει και αδιαφορεί το υπουργείο Παιδείας και το επίσημο κράτος;
