Η απουσία κινήτρων και οι δυσκολίες της καθημερινότητας που αφορούν στη πρόσβαση σε δομές παιδείας, υγείας και πρόνοιας αποτελούν τους κυριότερους λόγους που οι νέοι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις ορεινές περιοχές επιλέγοντας να ζήσουν στις πόλεις ή σε χωριά μεγαλύτερα, όπου θα διασφαλίζουν και θα εξυπηρετούν αποτελεσματικά τις βασικές τους ανάγκες. Αυτό οδηγεί σε εγκατάλειψη τις περιοχές ορεινών δήμων, κάτι που αποτυπώθηκε στην τελευταία απογραφή, σύμφωνα με την οποία οι ορεινοί δήμο κατέγραψαν σημαντική μείωση στον πληθυσμό τους.
Ο πρόεδρος της υποεπιτροπής ορεινών περιοχών της ΚΕΔΕ (Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας) και δήμαρχος Ανωγείων, Σωκράτης Κεφαλογιάννης, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» αναφέρεται στα προβλήματα που υπάρχουν και επισημαίνει ότι απαιτούνται πολιτικές και κίνητρα, ώστε οι νέοι άνθρωποι να παραμείνουν στον τόπο τους. Η προσβασιμότητα αυτή τη στιγμή αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι στην υγεία, στην παιδεία, στην πρόνοια, στην εργασία. Το κράτος προσθέτει, πρέπει να προχωρήσει στις πολιτικές εκείνες που χρειάζονται για την ανάσχεση αυτής της τάσης:
«Στην τελευταία απογραφή καταγράφηκε σημαντική μείωση του πληθυσμού των ορεινών δήμων. Τα χωριά του ορεινού Ρεθύμνου κρατάνε δυνάμεις. Είναι πολύ μακριά από τον μέσο όρο της μείωσης του πληθυσμού των υπόλοιπων περιοχών της χώρας, ωστόσο υπάρχει ζήτημα. Βασικό θέμα σε όλους τους ορεινούς δήμους είναι η προσβασιμότητα σε βασικές υποδομές που αφορούν στην υγεία, στην παιδεία και στην πρόνοια. Ένα άλλο στοιχείο που καθίσταται σημαντικό για την αύξηση και τον εμπλουτισμό των κοινωνιών αυτών είναι οι συνθήκες εξεύρεσης εργασίας. Εμείς εντοπίζουμε ότι αυτές είναι οι βασικές υστερήσεις που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού. Οι πολιτικές που απαιτούνται για την ανάσχεση αυτής της τάσης χωρίζονται σε δυο κατηγορίες. Η μια αφορά στις οριζόντιες πολιτικές όσον αφορά την ύπαρξη των υποδομών και των υπηρεσιών στις περιοχές αυτές, που αυτό σημαίνει επιπλέον μοριοδοτήσεις ή κίνητρα για γιατρούς, εκπαιδευτικούς ή άλλους δημόσιους λειτουργούς για να υπηρετήσουν σε αυτές τις περιοχές. Χρειάζεται, να δημιουργηθούν οι συνθήκες όπου η εργασία και η φορολόγηση των κατοίκων αυτών θα είναι ελκυστική για νέες οικογένειες, καθώς επίσης και η ανάπτυξη ανά ορεινή συστάδα αναπτυξιακών προγραμμάτων, που σκοπό θα έχουν την ανάταξη των περιοχών αυτών βάσει των χαρακτηριστικών τους».
Όπως εξήγησε ο κ. Κεφαλογιάννης το ένα κομμάτι αφορά σε πολιτικές που έρχονται να επιλύσουν χρόνια προβλήματα, που αναγκάζουν τον πληθυσμό να φύγει από ορεινές ζώνες και το δεύτερο είναι το αναπτυξιακό εργαλείο και ο κατάλληλος σχεδιασμός, ώστε οι περιοχές αυτές να καταστήσουν αποδοτικότερη την κτηνοτροφία τους και να γίνουν ελκυστικές, ώστε εύκολα οι νέοι να επιλέξουν να παραμείνουν εκεί.
Οδικός χάρτης σε συνεργασία με το Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της επιτροπής ορεινών περιοχών της ΚΕΔΕ , Σωκράτη Κεφαλογιάννη, υπάρχει συνεργασία με τα όργανα της αυτοδιοίκησης, αλλά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, όπως το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ήδη έχει φτιαχτεί ένας οδικός χάρτης για τις στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις που απαιτούνται για την αναστροφή του αρνητικού κλίματος.
«Το προηγούμενο διάστημα εργαστήκαμε σε κοινές επιτροπές που είχε συστήσει η κυβέρνηση και σε συνεργασία με όργανα της αυτοδιοίκησης, όπως είναι η ΕΕΤΑΑ (Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης) και με πανεπιστημιακούς φορείς, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου έχουμε φτιάξει ένα οδικό χάρτη, που μένει να υλοποιηθεί από την κυβέρνηση. Εκεί υπάρχουν στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις, με σκοπό την επίλυση χρόνιων προβλημάτων και τον ορισμό μιας ορεινής πολιτικής για την Ελλάδα και αφετέρου την χρηματοδότηση αυτών των αναπτυξιακών προγραμμάτων ανά ορεινό όγκο. Το προηγούμενο διάστημα καταφέραμε να παράξουμε νομοπαρασκευαστικό έργο και πιλοτικά να λειτουργήσει το αναπτυξιακό πρόγραμμα στις περιοχές των Αγράφων, της Αργιθέας και της λίμνης Πλαστήρα. Επίσης πριν τρεις μήνες δημιουργήθηκε υποεπιτροπή για τις ορεινές περιοχές στη Βουλή, που υπάγεται στην επιτροπή περιφερειών και ήδη έχει παράξει δυο θεματικές συνεδριάσεις, όπου το σώμα των βουλευτών αρχίζει να υιοθετεί την αντίληψη ότι κάθε φορά που υπάρχει νομοθέτηση από την ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να εκπληρώνεται ο όρος του Συντάγματος, ώστε να υπάρχει ειδική μέριμνα για τις ορεινές περιοχές», τόνισε ο κ. Κεφαλογιάννης φέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα «Το καφενείο σε μια ορεινή περιοχή, σε ένα μικρό χωριό, που αποτελεί ένα σημείο κοινωνικοποίησης, αλλά και κοινής συμπόρευσης της κοινωνίας, όταν έχει τους ίδιους όρους και τις προϋποθέσεις που έχει σε μια καφετέρια στην Αθήνα, όπως για παράδειγμα να διαθέτει POS, να δηλώνει εργαζόμενους, να φορολογείται σαν επιχείρηση, ο καφετζής θα κλείσει το καφενείο και έτσι ένα σημείο συνάντησης θα εκλείψει από τις μικρές αυτές κοινότητες».
Καταλήγοντας, ο κ. Κεφαλογιάννης, ανέφερε ότι η επιτροπή ορεινών περιοχών της ΚΕΔΕ κατάφερε να βάλει στην ατζέντα της συζήτησης τη μέριμνα για τις ορεινές περιοχές και πως αυτές θα γίνουν ελκυστικές στους νέους ανθρώπους:
«Εμείς συμμετέχουμε στην ΚΕΔΕ και κάνουμε προτάσεις που υιοθετεί η ΚΕΔΕ. Για παράδειγμα, όταν έγινε πριν ένα χρόνο η κατανομή της πρόσθετης αύξησης των ΚΑΠ -αυτή η κατανομή έγινε- ενώ παλιά γινόταν κεντροβόρεια βάσει πληθυσμού, μετά την πίεση που ασκήθηκε, η κατανομή ήρθε για να ενισχύσει τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους, για αυτό και υπάρχει δήμος του Ρεθύμνου για τον οποίο σχεδόν διπλασιάστηκε η ΚΑΠ που έπαιρνε».
Να σημειωθεί ότι από τον νομό Ρεθύμνου στο δίκτυο ορεινών δήμων ανήκουν οι δήμοι Αγίου Βασιλείου, Ανωγείων και Αμαρίου.
