Νέα Αριστερά: Μαζί με την κοινωνία να υπερασπιστούμε το ΕΣΥ και το καθολικό δικαίωμα στην Υγεία

Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου υβριδικά η συνδιάσκεψη του Δικτύου Υγειονομικών της Νέας Αριστεράς, με μεγάλη συμμετοχή υγειονομικών που προέχονται από όλα τα επαγγέλματα και απασχολούνται στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, υγειονομικών από όλες της περιοχές της χώρας. Η συζήτηση που ακολούθησε μετά την εμπεριστατωμένη εισήγηση κατέληξε στα παρακάτω συμπεράσματα:

Η δραματική επιδείνωση της κατάστασης στις δημόσιες δομές υγείας και η συνεχής επιβάρυνση των πολιτών για την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη, είναι μια πραγματικότητα που δεν αμφισβητείται πλέον από κανένα. Αυτό το διαλυτικό κλίμα στη δημόσια περίθαλψη, πρωτοφανές στην ιστορία του ΕΣΥ, δεν οφείλεται ούτε σε αντικειμενικές δυσκολίες, ούτε σε ανικανότητα ή ολιγωρία. Είναι πολιτική επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη η εγκατάλειψη και απαξίωση του δημόσιου συστήματος υγείας για να ευνοηθούν οι κλινικάρχες, οι διαγνωστικές αλυσίδες και οι ασφαλιστικές εταιρείες.

Είναι πλέον κοινός τόπος ότι η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει την πολιτική βούληση να ενισχύσει αλλά να ιδιωτικοποιήσει το ΕΣΥ. Γι’ αυτό και δεν αξιοποίησε την ευκαιρία της πανδημίας -παρά τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και τη διεθνή εμπειρία – για μια σοβαρή επένδυση στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, δεν έχει σχέδιο κάλυψης των τεράστιων κενών τους σε ανθρώπινο δυναμικό ούτε πολιτική μείωσης των ανισοτήτων στην υγειονομική φροντίδα.

Οι ιδεοληψίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη για «λιγότερο Κράτος και περισσότερη αγορά στην υγεία», δεν της επιτρέπουν να προωθήσει μια ελκυστική δέσμη κινήτρων (μισθολογικών, εργασιακών, εκπαιδευτικών, επιστημονικής εξέλιξης κλπ) ικανών να ανακόψουν το κύμα παραιτήσεων των γιατρών και το brain drain των υγειονομικών. Και, κυρίως, δεν της επιτρέπουν να υλοποιήσει μια εθνική στρατηγική σύγκλισης με τα ευρωπαϊκά standards στην οργάνωση, λειτουργία και χρηματοδότηση του συστήματος υγείας. Αντίθετα, στη χώρα με τη μεγαλύτερη ιδιωτική δαπάνη υγείας στην Ευρώπη (40% της συνολικής δαπάνης), η κυβέρνηση και ο σκληρά νεοφιλελεύθερος Υπουργός Υγείας κ. Γεωργιάδης προωθούν την ακόμα μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών: ιδιωτικά απογευματινά χειρουργεία στο ΕΣΥ, ιδιωτικό ιατρείο για τους γιατρούς ΕΣΥ και δυνατότητα απασχόλησης τους σε ιδιωτικές κλινικές, αυξημένη συμμετοχή στα φάρμακα, νέο «χαράτσι» για τη συνταγογράφιση εξετάσεων κλπ. Το σχέδιο μάλιστα για τα ιδιωτικά ΑΕΙ ανοίγει το δρόμο για την εμπλοκή μεγάλων funds υγείας στο χώρο της ιατρικής εκπαίδευσης, υπονομεύοντας το υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο του δημόσιου πανεπιστημίου.

Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να αναζητούν συνεχώς οι πολίτες υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, να αυξάνεται η συμμετοχή τους στο κόστος περίθαλψης και άρα η ιδιωτική δαπάνη υγείας, να διευρύνονται οι ακάλυπτες ανάγκες υγείας των ανθρώπων και να ενισχύεται η υγειονομική ανασφάλεια στην κοινωνία. Η πρόσβαση στην αναγκαία υγειονομική φροντίδα έχει γίνει πλέον μείζον πρόβλημα της καθημερινότητας των οικονομικά αδύναμων και ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Και η Νέα Αριστερά οφείλει να το αναδείξει ως ζωτική κοινωνική ανάγκη και ως κεντρική αιχμή μιας αξιόπιστης αριστερής πολιτικής, που στοχεύει στην εξάλειψη των ανισοτήτων και στην προάσπιση του θεμελιώδους κοινωνικού αγαθού της υγείας.

Απόλυτη πολιτική προτεραιότητα για τη Νέα Αριστερά είναι ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την επιβίωση του ΕΣΥ, αλλά και μια ριζική αναδιοργάνωσή του, μιας επανίδρυση με νέες υπηρεσίες και νέους πόρους, για να καλύψει με καθολικότητα, ισότητα και ποιότητα τις σύγχρονες υγειονομικές ανάγκες. Η δραστική αντιμετώπιση των ακάλυπτων αναγκών και των ταξικών ανισοτήτων στην υγεία, μέσα από ένα ισχυρό και ποιοτικό ΕΣΥ, είναι ο «πυρήνας» ενός σύγχρονου αριστερού προγράμματος υγείας.

Για τη Νέα Αριστερά, αυτό που επείγει σήμερα είναι η μάχη για τη σωτηρία της δημόσιας περίθαλψης, η «επούλωση των πληγών» του ΕΣΥ και η εγγυημένη πρόσβαση όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις στην αναγκαία ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αυτό συνεπάγεται γρήγορη αντιστροφή του κλίματος παραίτησης και φυγής γιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας από το ΕΣΥ και διασφάλιση με κάθε τρόπο της εύρυθμης λειτουργίας των δημόσιων δομών (πρωτοβάθμιων και νοσοκομειακών). Επείγει η αποκατάσταση του δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ και η ακύρωση των νόμων της ΝΔ για τις εργασιακές σχέσεις των γιατρών και την ιδιωτικοποίηση του συστήματος. Και, φυσικά, απαιτείται γενναία επένδυση στις δημόσιες δομές υγείας και ολοκληρωμένη στρατηγική για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους.

Εκτός όμως από την ενίσχυση των υφιστάμενων δημόσιων δομών υγείας, απαιτείται επίσης και ένα νέο σχέδιο ολοκληρωμένης υγειονομικής και ψυχοκοινωνικής φροντίδας στην κοινότητα. Μια αλλαγή του «κέντρου βάρους» της φροντίδας από το νοσοκομείο στην ΠΦΥ, από τη θεραπεία στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας. Με υπηρεσίες κατ’ οίκον παρακολούθησης ευπαθών ομάδων, κινητές μονάδες ΠΦΥ και Ψυχικής Υγείας, διεπιστημονικές ομάδες υγείας και δράσεις Δημόσιας Υγείας, με παρέμβαση στους κοινωνικούς προσδιοριστές της αρρώστιας, όπως είναι η ανεργία, η φτώχεια , οι ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας, η κακή διατροφή, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, το έλλειμα υποστηρικτικών κοινωνικών δικτύων. Αυτή είναι η σύγχρονη πρόκληση για τα συστήματα υγείας και κοινωνικής προστασίας.

Πάνω απ’ όλα όμως απαιτείται στρατηγική σύγκλισης με το μέσο όρο των δημόσιων δαπανών υγείας της ΕΕ (7,5% του ΑΕΠ) και γενναία ενίσχυση των προϋπολογισμών του ΕΣΥ και του ΕΟΠΥΥ για να περιοριστεί η ιδιωτική δαπάνη υγείας και η δυσβάστακτη επιβάρυνση των πολιτών. Ταυτόχρονα, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα με μεγάλη υστέρηση σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, πρέπει να απαιτήσουμε, μαζί με την Ευρωπαϊκή Αριστερά, την εξαίρεση των δημόσιων δαπανών υγείας από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του Συμφώνου Σταθερότητας. Μόνο έξω από το ασφυκτικό πλαίσιο των πολιτικών λιτότητας μπορούμε να ελπίζουμε σε σοβαρή αναβάθμιση της δημόσιας υγείας.

Η σοβαρή κρίση στο ΕΣΥ και οι αυξανόμενες υγειονομικές ανισότητες επαναφέρουν με πιο καθαρό τρόπο τη διαχωριστική γραμμή Αριστεράς-Δεξιάς. Η Υγεία αποτελεί προνομιακό πεδίο κοινωνικών αλλά και πολιτικών συμμαχιών, ανάμεσα σε δυνάμεις και φορείς που έχουν ως πρόταγμα την υπεράσπιση και αναβάθμιση του δημόσιου συστήματος υγείας.

Οι υγειονομικοί της Νέας Αριστεράς είμαστε εδώ, στα νοσοκομεία, στα Κέντρα Υγείας, στις ΤΟΜΥ, στις δομές ψυχικής υγείας και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, στα ιδιωτικά μας ιατρεία, οδοντιατρεία και εργαστήρια, στα φαρμακεία της γειτονιάς, στις τοπικές κοινωνίες, για να υπερασπιστούμε το ΕΣΥ και τους ανθρώπους του, αλλά και για να κατοχυρώσουμε στην πράξη το καθολικό κοινωνικό δικαίωμα στην Υγεία.

Διεκδικούμε:

Ισχυρό και ποιοτικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας με σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων και των ασθενών
Δραστική αντιμετώπιση της κρίσης στελέχωσης στο ΕΣΥ και της λειτουργικής κατάρρευσης των δημόσιων δομών υγείας
Αυτόματη προκήρυξη και κάλυψη με μόνιμο προσωπικό όλων των κενών θέσεων λόγω συνταξιοδοτήσεων-αποχωρήσεων.
Εξασφάλιση της μόνιμης παραμονής των συμβασιούχων στο σύστημα υγείας .
Άμεση δρομολόγηση 15000 μόνιμων προσλήψεων, κατά προτεραιότητα σε τομείς που υστερεί το Δημόσιο Σύστημα Υγείας (ΠΦΥ, κατ’ οίκον φροντίδα, ΕΚΑΒ, ΤΕΠ, εργαστήρια, ψυχική υγεία, ογκολογική φροντίδα, οδοντιατρική περίθαλψη, φυσικοθεραπεία-αποκατάσταση, γυναικολογική και μαιευτική φροντίδα, γηριατρική, ανακουφιστική φροντίδα, ιατρική της εργασίας, υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας κλπ) . Συνεχής επανεκτίμηση των αναγκών για μόνιμες προσλήψεις στο ΕΣΥ, με τελικό στόχο την κάλυψη όλων των κενών θέσεων σε νέους επικαιροποιημένους Οργανισμούς των ΥΠΕ-νοσοκομείων-δομών ΠΦΥ- υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Διπλασιασμός των καθαρών αποδοχών των γιατρών και σημαντική αύξηση των μισθών και της υπερωριακής αμοιβής του λοιπού προσωπικού του ΕΣΥ, ένταξη στα ΒΑΕ και βελτίωση των συνθηκών εργασίας, συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επιστημονικής εξέλιξης στο σύστημα υγείας. Οι γιατροί του ΕΣΥ ζητούν εργασιακή και μισθολογική αξιοπρέπεια και όχι χρήματα από τους ασθενείς. Ζητούν ποιότητα ζωής και μέγιστο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας που θα αποτρέπει φαινόμενα εξουθένωσης και ιατρικά σφάλματα που προκύπτουν εξαιτίας της. Σθεναρό μέτωπο απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς και εκμετάλλευσης του αρρώστου.
Υιοθέτηση νέου πλαισίου κινήτρων για την προσέλκυση γιατρών σε άγονες, δυσπρόσιτες και νησιωτικές περιοχές, καθώς και εφαρμογή του θεσμού του «υγειονομικού ισοδύναμου» για τον περιορισμό των ανισοτήτων στη φροντίδα των κατοίκων αυτών των περιοχών. Αντίστοιχα κίνητρα για τις ειδικότητες σε έλλειψη και για τα «άγονα» τμήματα-κλινικές σε όλη τη χώρα.
Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης στην ΠΦΥ και στο θεσμό του οικογενειακού γιατρού, με προτεραιότητα στην ενίσχυση των δημόσιων δομών ( ΚΥ-ΤΟΜΥ), στη στελέχωση των ΚΥ με το αναγκαίο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό και στην αναβάθμιση της ειδικότητας της γενικής – οικογενειακής ιατρικής και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας στην ΠΦΥ .
Δραστική μείωση των ιδιωτικών δαπανών υγείας, με στοχευμένη μείωση της συμμετοχής των πολιτών στο κόστος φαρμάκων και αυξημένη κάλυψη αναγκών που επιβαρύνουν τους πολίτες (στοματική υγεία, διαγνωστικές εξετάσεις , αποκλειστικές νοσοκόμες, νοσηλεία σε κέντρα αποκατάστασης, ειδική αγωγή, ψυχοθεραπεία, φροντίδα ασθενών με άνοια, σεξουαλική-αναπαραγωγική υγεία, υποβοηθούμενη αναπαραγωγή κλπ), είτε μέσα από τις δημόσιες δομές είτε με επιπλέον παροχές από τον ΕΟΠΥΥ.
Νέα σχέση Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα στην κατεύθυνση της επικουρικής- συμπληρωματικής λειτουργίας με το ΕΣΥ, με κανόνες, έλεγχο ποιότητας, τήρηση του εργατικού δικαίου και των συμβάσεων εργασίας, βιώσιμο πλαίσιο συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ με ιδιώτες παρόχους και εργαστήρια και με αποτροπή της ολιγοπωλιακής αναδιάρθρωσης της αγοράς υγείας. Συλλογική Σύμβαση ανάμεσα στον ΠΙΣ και τον ΕΟΠΥΥ που θα προβλέπει αξιοπρεπείς αμοιβές στις συμβάσεις των ιδιωτών γιατρών, καθώς και ασφαλείς συνθήκες εργασίας.
Νέα δημόσια φαρμακευτική πολιτική, με αναβαθμισμένο ρόλο των ΕΟΦ-ΙΦΕΤ, αποτελεσματικό έλεγχο της αγοράς και των κερδοσκοπικών πρακτικών των εταιρειών, δραστική αντιμετώπιση των ελλείψεων σε φάρμακα πρώτης ανάγκης , μείωση της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος, αξιοποίηση του ιδιωτικού φαρμακείου στο δίκτυο υπηρεσιών ΠΦΥ, πρόληψης και αγωγής υγείας.
Εφαρμογή του τιμολογίου οδοντιατρικών πράξεων που έχει εγκριθεί από το ΚΕΣΥ, με σταδιακή κάλυψη των οδοντιατρικών αναγκών σε παιδιά και ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Κάλυψη των κενών θέσεων οδοντιάτρων σε ΚΥ και Νοσοκομεία. Ενίσχυση των ιδιωτικών οδοντιατρείων μέσω ΕΣΠΑ.
Εθνικό Σχέδιο Υποδομών Υγείας, με ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο από συνέργεια πόρων ΠΔΕ-ΕΣΠΑ-RRF-Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού των δημόσιων δομών χωρίς ΣΔΙΤ και ιδιωτικοποιήσεις.
Αναβάθμιση των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και υιοθέτηση της στρατηγικής « η Δημόσια Υγεία σε όλες τις πολιτικές», με διατομεακή και διεπιστημονική διαχείριση των σύγχρονων υγειονομικών κινδύνων (επιδημίες, φυσικές καταστροφές, ασφάλεια τροφίμων, εργατικά ατυχήματα, εργασιακό stress κλπ).
Αξιοκρατική, δημοκρατική και συμμετοχική διοίκηση του συστήματος Υγείας, με εκπροσώπηση των Συλλόγων των ασθενών στα ΔΣ των νοσοκομείων, με δημόσια λογοδοσία και θεσμούς κοινωνικής διαβούλευσης και σχεδιασμού των υπηρεσιών υγείας σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια.
Κοινό μέτωπο των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων της Ευρώπης στον τομέα της Υγείας και του Φαρμάκου, για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι σύγχρονες υγειονομικές προκλήσεις (πχ Ιατρική Ακριβείας, αξιοποίηση τεχνητής νοημοσύνης, κλιματική κρίση κλπ) και οι νέες ανισότητες στην Υγεία. Απαιτούνται πολιτικές σύγκλισης και ευρωπαϊκής αλληλεγγύης για την ισότιμη πρόσβαση όλων των χωρών στα αναγκαία εμβόλια-φάρμακα-ιατροτεχνολογικά προϊόντα, με κοινή αξιολόγηση-διαπραγμάτευση των ακριβών φαρμάκων και με στήριξη των εγχειρημάτων ανάπτυξης φαρμάκων ανοικτού κώδικα, χωρίς τις δεσμεύσεις από την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και τα προνόμια των πολυεθνικών λόγω της πατέντας.