- Χορηγία τής Ι. Μητροπόλως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, επί τη εκλογή και ενθρονίσει του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Ευγενίου Β΄, του από Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου
Μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη έκδοση γνώρισε πρόσφατα το φως τής δημοσιότητας. Μια έκδοση ειδικής βαρύτητας, που θεραπεύει και υπηρετεί τον «έλληνα» λόγο στον χώρο τής εκκλησιαστικής μας Παράδοσης, Υμνογραφίας και Αγιολογίας. Ο λόγος για το νέο πόνημα τού εκλεκτού φίλου Νικολάου Ε. Παπαδογιαννάκη, Ομότιμου Καθηγητή τού Πανεπιστημίου Κρήτης και Προέδρου τής Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου (ΙΛΕΡ), με τον ποιητικότατο τίτλο: «Ωσεί τεττιγίων τερετίσματα» και υπότιτλο: «Επιγράμματα εις τον όλον κύκλον του ενιαυτού τοις της θεοσώστου νήσου Κρήτης αγίοις μετά των συναξαρίων αυτών». Επίγραμμα, να σημειώσουμε, ονομάζεται ποίημα λίγων στίχων, που διακρίνεται από την απλότητα, τη συντομία και τη στοχαστική του διάθεση.
Προηγήθηκε το βιβλίο του: «Δόνακος ευτελέος μολπαί» (= «ασήμαντης γραφίδας άσματα»), Ρέθυμνο 2016, στο οποίο περιέχονται επιγράμματα «εις τον όλον κύκλον τού ενιαυτού», αφιερωμένα, δηλαδή, στους Αγίους όλου τού εκκλησιαστικού έτους, από της 1ης Σεπτεμβρίου (αρχή Ινδικτιώνος) μέχρι και της 31ης Αυγούστου.
Στο παρόν δεύτερο βιβλίο του ο Ν. Παπαδογιαννάκης θεώρησε χρέος του, ως Κρητικός, να δοκιμάσει την απόδοση ίδιας τιμής και στους Αγίους της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Κρήτης. Αναγκαία, περαιτέρω, θεωρήθηκε η προσθήκη σύντομων συναξαρίων για τον βίο και την πολιτεία του κάθε Κρητός Αγίου. Για την σύνταξη των τελευταίων τα απαραίτητα στοιχεία αντλήθηκαν από τη διδακτορική διατριβή του κ. Θεοχάρη Δετοράκη: «Οι άγιοι της πρώτης βυζαντινής περιόδου της Κρήτης και η σχετική προς αυτούς φιλολογία», Αθήνα 1970, αλλά και από τις ακολουθίες και τα συναξάρια, όπως αυτά είναι εκδεδομένα και καταγράφονται στο «Κρητικόν Πανάγιον, ήτοι ακολουθίαι πάντων των εν Κρήτη Αγίων», Ηράκλειον 2001.
Στο «Προλογικό Σημείωμά» του ο επιγραμματοποιός αφιερώνει την έκδοσή του αυτήν ως ταπεινή και ελάχιστη απόδοση τιμής στους αγωνιστές τού Γένους για την ελευθερία, για τα διακόσια χρόνια από την επανάσταση του 1821, στους Κρήτες εκείνους Αγίους, που με τον αγώνα τους έδειξαν ότι και η Κρήτη, δια μέσου των αιώνων, συμμετείχε ισάξια με τις υπόλοιπες ελληνικές επαρχίες, τόσο στους αγώνες για την ελευθερία όσο και στους αγώνες για την ορθή πίστη.
Η σύμπτωση με το εορταστικό αυτό γεγονός (που αφορά στους πανέλληνες), και ενός άλλου, τοπικού, που αφορά στην εκλογή και ανάρρηση στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Εκκλησίας της Κρήτης τού από Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγενίου και η στενή, θεωρώ, σχέση του παρουσιαζόμενου πονήματος, που αφορά στους Κρήτες Αγίους, με το εν λόγω, επίσης, ακραιφνώς κρητικό εκκλησιαστικό γεγονός, έγινε αφορμή ο συγγραφέας να αφιερώσει την έκδοσή του, με τις θερμότατες ευχαριστίες του, στο γεγονός αυτό της Εκκλησίας της Κρήτης, ευχόμενος- κατά το αφιερωτικό επίγραμμα που αμέσως ακολουθεί- ο Κύριος να ευλογήσει τον πανάξιο αυτής Ποιμάντορα, όπως ευθύνει και κατευθύνει το διαπιστευμένο, κατά χάριν Κυρίου, ποίμνιο της Εκκλησίας της Κρήτης στην οδό της αλήθειας και της σωτηρίας.
Χαίρεις, ουν Ευγένιε πρωθιεράρχα,
ποιμάντωρ κληθείς εν τη αγιωνύμω
Κρήτη, ως διάδοχος του Αποστόλου
Τίτου, του στερρού πέτρου της Εκκλησίας.
Ποίμαινε, ουν, εύθυνον εις Θεού τρίβους
των πιστών το πλήρωμα απαρατρέπτως,
εις δόξαν Θεού και πάντων σωτηρίαν.
Το βιβλίο εκδόθηκε χορηγία της Ι. Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου και διανεμήθηκε συμβολικά από τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Κρήτης στους παρευρεθέντες κατά την ενθρόνισή του στον ι. ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο, εν τη επιθυμία της Ι. Μητροπόλεώς μας ο «Έλλην λόγος» να φθάσει στις καρδιές όλων εκείνων που τον αγαπούν και μαζί με αυτόν και η αγιολογική παράδοση τής τοπικής μας Εκκλησίας, η οποία τον διακρατεί και διακατέχει ως κόρην οφθαλμού στη θεία λατρεία Της.
Σε όλα τα επιγράμματα τού ενιαυτού, ο Ποιητής αναδεικνύεται βαθύς γνώστης τού βίου και τής πολιτείας του κάθε Κρητός Αγίου, ώστε να μπορεί να «πυκνώνει» αυτόν εις ένα, συνήθως, και μόνο δίστιχο ή, σε κάποιες περιπτώσεις, τετράστιχο ή και εξάστιχο. Παραθέτουμε δειγματικά το επίγραμμα που αναφέρεται στον άγιο Ιωάννη τον Ξένο, κτίτορα της Παναγίας των Μυριοκεφάλων (20 Σεπεμβρίου), με την χαρακτηριστική απήχηση του γράμματος [ξ] και τις λοιπές συνδηλώσεις (Ξένος – ξενίας):
Ξένος τοις εν γη, σαις ληταίς, Ιωάννη,
ξενίας λαμπράς ηξιώθης αξίως.
Το πρώτο, το εισαγωγικό επίγραμμα τού κάθε μήνα, την αναφορά του έχει, πάντα, στον συγκεκριμένο μήνα και στις χαρακτηριστικές ιδιαιτερότητες του. Έτσι, δειγματικά, για τον μήνα Μάρτιο, διαβάζουμε στην «ελληνίδα» γλώσσα τις γνωστές παροιμίες: «Μάρτης είναι πότε κλαίει πότε γελάει» ή, άλλαις λέξεσιν, «Μάρτης ο πεντάγνωμος»!
Ώσπερ της Ρώμης Ιανός ο προστάτης
δύω μορφάς δεικνύεις, θερμού και κρύους,
γελών άμα τε και εν ταυτώ δακρύων,
χελιδόνα καλείς την νοσσιάν πήξαι,
ως των νεοττών ηδείαις μελωδίαις
αιθήρ εμπλησθή χάριτος τ’ ευφροσύνης.
Στο ακροτελεύτιο αυτό σημείο τής παρουσίασής μας κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε και το κύκνειο τού βιβλίου επίγραμμα, «εις εαυτόν» επιγραφόμενο, εκπληκτικό δείγμα επιγραμματικού λόγου, φέροντος τα στοιχεία τού είδους και περίληψη των περιεχομένων τού όλου έργου.
Εις εαυτόν
Αναξία χερί, και πνεύματι ενδείας
θέλω αγιώνυμα τέκνα της Κρήτης,
υμών το μαρτύριον και την θυσίαν
μέλψαι ως αντίδωρον, αλλ’ ουκ ισχύω
ισχνού όντος τού ευτελούς μου καλάμου.
Ο κ. Νικόλαος Παπαδογιαννάκης αξίζει πολλών συγχαρητηρίων και θερμών ευχαριστιών και γι’ αυτήν την τελευταία προσφορά του στον απαιτητικό χώρο του Επιγράμματος και τής εκκλησιαστικής στιχουργίας. Στον χώρο αυτόν ο κ. Παπαδογιαννάκης δεν είναι ο απλός ταλαντούχος υμνωδός, αλλ’ ο πιστός γνώστης τού είδους, ο επιστήμων τής Γλώσσας, με τίτλο διδακτορικό στον επιστημονικό τομέα της Βυζαντινής Φιλολογίας. Ευχή μας να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του.
