Ακόμη κι αν δεν θυμόμαστε ποιοι ήσαν οι νομοθέτες, οφείλουμε να σεβόμαστε και να τηρούμε τους νόμους που ρυθμίζουν, προληπτικά ή κατασταλτικά, την καθημερινή ζωή μας. Τους νόμους, επειδή θεσπίστηκαν για το κοινό καλό και εκφράζοντας τις ιδέες της εποχής τους, τις αρχές και τις αξίες της παρ’ αυτοίς κοινωνίας.
Ακόμη κι αν διαφωνούμε με το πνεύμα και το γράμμα κάποιων νόμων, χρέος μας είναι να έχουμε υπόψη τους νομοθέτες και τι είχαν στο νου τους ή ως βιώματα για να συγγράψουν τους νόμους. Τους νομοθέτες πώς διά γραπτού λόγου σε δύσκολες ή/και μεταβατικές στιγμές και εποχές προσπάθησαν να καταστείλουν τις ολέθριες συνέπειες της ανομίας ή να αποτρέψουν την κυριαρχία της αναρχίας σε μιαν κοινωνία, σε ένα κράτος.
Ουδείς αλάνθαστος, πολύ περισσότερο οι νομοθέτες. Έχουν ευθύνη, όμως, να μην αφήνουν τους νόμους που συγγράφουν και θεσπίζουν να ενισχύουν τις κοινωνικές ανισότητες, ευνοώντας κάποιους συγκεκριμένους λίγους εκ των πολιτών εις βάρος των πολλών. Οφείλουν οι ίδιοι πρώτοι απ’ όλους και κάθε στιγμή να τους εφαρμόζουν απαρέγκλιτα, αμερόληπτα, αδέκαστοι και κατά τρόπο που να λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση από τους αποδέλοιπους πολίτες, συνάμα δε να μην αφήνουν περιθώρια ατιμωρησίας στους παραβάτες των νόμων, γιατί, ως είναι παγκοίνως γνωστό, η ατιμωρησία οδηγεί στην αχαλίνωτη ασυδοσία τα άτομα και την κοινωνία στη διαφθορά.
Οι πολίτες, από τη σειρά τους, έχουμε, όπως είπαμε, χρέος να σεβόμαστε και να τηρούμε τους γραπτούς και τους άγραφους νόμους της κοινωνίας στην οποία ζούμε καθημερινά. Ταυτόχρονα κανείς δε θα διαφωνούσε ότι όλα τα μέλη ενός κοινωνικού συνόλου οφείλουν, εάν και όσες φορές οι νόμοι και οι νομοθέτες δε σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των πολιτών, να εκφράζουν τη γνώμη τους ελεύθερα και θαρραλέα και να αγωνίζονται για την κατάργηση των αντικοινωνικών νόμων και την ανατροπή των αναχρονιστικών ή διχαστικών θεσμών με όλες τους τις δυνάμεις και αρωγό το ιδεολογικό τους οπλοστάσιο.
Τέλος, τόσο κατά τη θέσπιση νόμων όσο και κατά τον αγώνα αλλαγής τους οφείλουμε όλοι ως κοινωνία να επαγρυπνούμε διαρκώς, ώστε να μην βρουν ευκαιρία μέσα στην «αναμπουμπούλα» να χαρούν οι «λύκοι» που πάντα παραμονεύουν και ελλοχεύουν σε κάθε κοινωνία δίπλα μας. Εννοούμε προφανώς τους καιροσκόπους, ιδιοτελείς και ραδιούργους που νοιάζονται μονάχα για να ικανοποιούν το πρόσκαιρο ατομικό τους συμφέρον ή/και για τους «δικούς τους ανθρώπους», αδιαφορώντας για το πραγματικό κοινωνικό μακροπρόθεσμο όφελος…
