Πως αναπαρίσταται η ασθένεια και η υγεία κινηματογραφικά; Ποια είναι τα βιώματα και οι εμπειρίες ενός ατόμου που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας, ψυχιατρικό ή παθολογικό; Ποιες είναι οι κοινωνικές διαδρομές των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία και χρόνιες ασθένειες; Ποιος είναι ο ρόλος της ιατρικής, της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας στην αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων; Ποια είναι τα όρια μεταξύ συμφέροντος και θεραπείας;
Τέτοιου τύπου ζητήματα προσεγγίζονται μέσω της προβολής επιλεγμένων ταινιών τεκμηρίωσης και ακολούθως συζητώντας.
Οι κινηματογραφικές προβολές θα πραγματοποιούνται στον Δημοτικό Κήπο Ρεθύμνου, ως δράση συνεργασίας δήμου Ρεθύμνης, πανεπιστημίου Κρήτης, Πολιτιστικής Εταιρεία Κρήτης, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων και μουσείου Ιατρικής Κρήτης.
Η πρώτη σειρά προβολών είναι αφιερωμένη σε τρεις ταινίες τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) του Σταύρου Ψυλλάκη και οι προβολές θα γίνουν παρουσία του σκηνοθέτη. Μετά τις προβολές θα ακολουθεί συζήτηση.
Είσοδος Ελεύθερη.
-
14 Ιουνίου: 20:30 παρουσίαση έργου Σταύρου Ψυλλάκη – 21:00 Η οφειλή (2021), του Σταύρου Ψυλλάκη – Διάρκεια: 77΄
Ο Αλέκος Ζούκας είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα αγαπητός, δεινός αφηγητής και γλεντζές – δύσκολα τον ξεχνάς αν τον γνωρίσεις – και ταυτόχρονα βαθιά στοχαστικός. Έχει πολλές ιδιότητες και πλούσιο βιογραφικό, όμως η ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Αλέκου.
Επιλέγοντας δύο κομμάτια από τη ζωή του, τις εκμυστηρεύσεις του για την εμπειρία του με τον καρκίνο και τα ταξίδια του σκηνοθέτη με τον Αλέκο και τους φίλους του στην Πυρσόγιαννη, δημιουργούνται εναλλασσόμενες ενότητες που συνδέονται με αποσπάσματα από τα προσωπικά του ημερολόγια.
Ο κυρίαρχος χρόνος της αφήγησης καθορίζεται από το πώς ο «ήρωας» μας βιώνει την εμπειρία του με τον καρκίνο από τη στιγμή που του αναγγέλλουν «το τεστ ήταν θετικό». Υπαρξιακά ζητήματα και αγωνίες που αναμοχλεύονται μέσα του,-εμφύλιο πόλεμο, αποκαλεί τον καρκίνο, ο καρκίνος και ως πολιτισμικό γεγονός (είναι ο πολιτισμός τέτοιος που γεννάει καρκίνους, λέει), η σχέση του με τον περίγυρο και τους φίλους του (ψυχολογικά δεν με βοηθούσαν τα φάρμακα, μόνο οι φίλοι με βοηθούσαν, συμπληρώνει) – είναι ενδεικτικά, μερικά από τα θέματα που αναδεικνύονται κατά τη διάρκεια της αφήγησης.
Η ταινία δεν μιλά για τον καρκίνο. Μιλά για ποιότητες ζωής. Μιλά για τους καρκίνους που καταδυναστεύουν τη ζωή μας, γι’ αυτά που χάσαμε, που ξεχάσαμε ή που νοιώθουμε ανήμποροι πια να γευτούμε, σε μια καθημερινότητα που μας συνθλίβει κι εμείς άκριτα αποδεχόμαστε και αναρωτιέται, μέσω του «ήρωας» μας, «πότε θα καταλάβει ο άνθρωπος ότι οφείλει περισσότερα στην ποίηση απ’ ότι στην εφορία;»…
Αντιμετωπίζοντας τον Αλέκο σαν λογοτεχνικό «ήρωα» η ταινία ουσιαστικά είναι ένα εγκώμιο στη φιλία από έναν «άγγελο αμαρτωλό». Και τόσα άλλα…
Διακρίσεις:
– 1ο Βραβείο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους (9ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, Βραβείο Κοινού) (Οκτώβριος 2021).
– Βραβείο σκηνοθεσίας 15ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας (Νοέμβριος 2021).
– Υποψηφιότητα (nominated) για το βραβείο Ταινίας Τεκμηρίωσης της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (βραβεία IRIS 2022).
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία – Σενάριο – Ήχος: Σταύρος Ψυλλάκης.
Φωτογραφία: Κώστας Παλμάς – Σταύρος Ψυλλάκης.
Μοντάζ: Σπύρος Κόκκας.
Πρωτότυπη μουσική – Μίξη ήχου: Βαγγέλης Φάμπας.
Απόδοση κειμένων: Πάνος Κυπαρίσσης.
Αφίσα και Τίτλοι: Δημήτρης Αρβανίτης.
Επεξεργασία εικόνας: 2|35
Color grading: Σάκης Μπουζανής.
Παραγωγή: Βαγγέλης Φάμπας – «Massive Productions».
2021 Σταύρος Ψυλλάκης -Βαγγέλης Φάμπας.
-
15 Ιουνίου: 21:00 Ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν (2000) του Σταύρου Ψυλλάκη – Διάρκεια: 52΄
Ψυχιατρείο Χανίων, στη Σούδα. Μια ομάδα ασθενών μας φιλοξενεί στην «Εκκλησία του Δήμου», τον χώρο που καθημερινά συναλλάσσονται και συνομιλούν, εκεί που «άλλος ζητάει κατοστάρικο κι άλλος ζητάει λόγο». Στον χώρο που καθημερινά «διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους, καλά».
Μια άλλη ομάδα, πρώην χρόνιων ασθενών, εκτός Ψυχιατρείου πλέον, βιώνει μια επίπονη διαδικασία κοινωνικής επανένταξης και αποτολμά, στο πλαίσιο διεθνών ανταλλαγών, ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στη Δανία.
Η ταινία, μέσα από τον παράλληλο λόγο των δύο ομάδων, προσπαθεί να ακούσει το λόγο της τρέλας – κρούστα μιας βαθιάς θάλασσας – κάτω από το χαώδες παραλήρημά της. Προσπαθεί να δει τη δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με την τρέλα, στη βαθύτατη απόγνωση και απόλυτη αμφιβολία για κάθε όψη του είναι που εμπεριέχει.
«Αν τη ζωή μας κυκλώνει ο θάνατος, τη διανοητική μας υγεία γυροφέρνει η παραφροσύνη». Στην τρέλα, ο άνθρωπος νιώθει πώς δεν έχει να επιστρέψει πουθενά. Δεν είναι πια. Ήταν.
Σήμερα, ο λόγος αυτών των ανθρώπων, χρόνια αφότου έκλεισε το Θεραπευτήριο Ψυχικών Παθήσεων Χανίων, το ψυχιατρείο της Σούδας, εξακολουθεί να είναι επίκαιρος και ουσιαστικός.
Διακρίσεις:
– Ειδικό Βραβείο Καλύτερου Ελληνικού Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ, από τη Διεθνή Κριτική Επιτροπή του 2ουΔιεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καλαμάτας (Οκτώβριος 2000) και
– Βραβείο Καλύτερης Ελληνικής Ταινίας (εξ ημισείας με το ντοκιμαντέρ Η ΑΔΕΙΑ, από την Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών).
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία – Σενάριο – Παραγωγή: Σταύρος Ψυλλάκης.
Επιστημονικοί συνεργάτες: Γιώργος Κοκκινάτος (ψυχίατρος) – Αντώνης Λιοδάκης (ψυχίατρος)
Φωτογραφία: Κώστας Παλμάς.
Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου.
Ήχος: Επαμεινώνδας Χατζηνικολής.
Πρωτότυπη μουσική: Νίκος Βίττης.
Επεξεργασία εικόνας – ήχου: Δημοσθένης Ράπτης – studio ORASIS
Απόδοση κειμένων: Αποστόλης Ασημάκης.
2000 Σταύρος Ψυλλάκης – Ελληνικό Κέντρο Κινημ/φου
-
16 Ιουνίου: 21:00 ΜΕΤΑΞΑ ακούγοντας το χρόνο (2012) του Σταύρου Ψυλλάκη – Διάρκεια: 87΄
«Συμβιώνοντας με τον καρκίνο. Μια συγκλονιστική εμπειρία αυτογνωσίας σ’ ένα υποθηκευμένο μέλλον. Ένα μοναδικό σημείο ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο. Ο καρκινοπαθής πορεύεται μεταξύ μιας εσωτερικότητας, αυτογνωσίας, εγρήγορσης, εξαιρετικής ευαισθησίας και παράνοιας, βαδίζοντας προς τα πίσω με διεισδυτικό βλέμμα και οξύτατη προσοχή» Ιωάννα Καρυστιάνη, συγγραφέας.
Βιώνοντας την εμπειρία μιας σοβαρής ασθένειας όπως ο καρκίνος, με τον ιδιαίτερο μύθο και την ενίοτε, παρά τη θεραπευτική προσπάθεια, τραγική πορεία, είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Εάν επιπλέον συμβαίνει ο πάσχων (-ουσα) να είναι και γιατρός ή να εργάζεται ως νοσηλευτικό προσωπικό, στο χώρο της ογκολογίας – στο αντικαρκινικό νοσοκομείο ΜΕΤΑΞΑ στην ταινία μας – τότε η περίπτωση αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον και διαστάσεις.
Σε αυτήν τη ξεχωριστή ομάδα ασθενών, μερικοί συνεχίζουν να εργάζονται στο νοσοκομείο, άλλοι υποβάλλονται σε θεραπεία και άλλοι ζουν την αναμονή μιας αβέβαιης έκβασης, με τον χώρο του νοσοκομείου να τους θυμίζει διαρκώς τη δική τους αρρώστια. Βιώνουν μια κοινή μοίρα με άλλους συν-ασθενείς στο νοσοκομείο, αλλά και κάτι παραπάνω ….
Από το σοκ της πρώτης φοράς που ακούει κάποιος ότι η διάγνωση ήταν θετική, έως τις οριακές εμπειρίες που μπορεί στη συνέχεια να βιώσει – έμαθα να ακούω το χρόνο με σωματικό τρόπο, μας λέει κάποιος – ο καρκίνος, από απειλή θανάτου, βαθμιαία γίνεται δάσκαλος ζωής για αυτούς τους ανθρώπους. Ένας δάσκαλος που δεν προσθέτει μόνο χρόνια στη ζωή τους, αλλά και Ζωή στα χρόνια τους.
Διακρίσεις:
– 2Ο βραβείο Ταινίας Μεγάλου Μήκους, 6ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας (Οκτώβριος 2012).
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία – Σενάριο – Ήχος – Παραγωγή: Σταύρος Ψυλλάκης από μια ιδέα του Νίκου Καρβούνη
Φωτογραφία: Κώστας Παλμάς.
Μοντάζ: Σπύρος Κόκκας.
Πρωτότυπη μουσική: Βαγγέλης Φάμπας.
color grading: 2 ׀35
post production – εργαστήρια εικόνας – ήχου: ΑΚΡΟΝ STUDIO / MASSIVE PRODUCTIONS, PMG
Χορηγοί: Εταιρία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδα, Safe Blood BioAnalytica Α.Ε., Ιατρικός Σύλλογος Πειραιά, Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας.
Παραγωγή: Σταύρος Ψυλλάκης.
Συμπαραγωγός: ΕΡΤ Α.Ε.
Οικονομική ενίσχυση: Ε.Κ.Κ.
Σταύρος Ψυλλάκης 2012
