Για το μεσαίο και το κατώτερο προσωπικό έχουν ειπωθεί και ακουστεί πολλά από πολλούς στις τελευταίες ολομέλειες. Αύξηση μισθών, Μεσανατολίτες και Ασιάτες εργαζόμενοι, πίεση στην κυβέρνηση για επίδομα ανεργίας στους πέντε μήνες αντί για τρεις που είναι τώρα, αναβάθμιση των σχολών, τεχνητή νοημοσύνη, επισκέψεις σε σχολεία για προσέλκυση μελλοντικών ξεν/υπαλλήλων είναι μερικά απ’ αυτά.
Τελικά, για το κατώτερο προσωπικό, η πραγματικότητα δείχνει ότι η λύση είναι οι εποχιακοί αλλοδαποί Μεσανατολίτες, Ασιάτες και Βορειοαφρικανοί και, αν και με εκπτώσεις ως προς την ποιότητα της προσφερόμενης δουλειάς τους, θα πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι δεν γίνεται διαφορετικά και ότι δεν πρόκειται, για κάποιες τουλάχιστον ειδικότητες, το σύνολο του τμήματος ούτε τώρα, ούτε πολύ περισσότερο στο μέλλον, να είναι Έλληνες ή Ευρωπαίοι.
Για το προσωπικό μέσης ιεραρχίας (τραπεζοκόμοι, μάγειροι, ζαχαροπλάστες, μπάρμεν, συντηρητές, βοηθοί ρεσεψιονίστ κ.λπ.) υπάρχουν επίσης ελλείψεις, υπάρχει και έντονος ανταγωνισμός μεταξύ ξενοδοχείων και εστιατορίων / καφετεριών. Ήδη χρειαζόμαστε αλλά και στο μέλλον φοβάμαι περισσότερο, ότι θα χρειαστούμε εισαγόμενες λύσεις και γι αυτούς.
Επικεντρώνομαι σήμερα στα στελέχη. Γιατί δεν έχουμε ούτε απ’ αυτά. Εννοώ μαιτρ, προϊσταμένες ορόφων, προϊστάμενους μπαρ, υπεύθυνους προμηθειών, εσωτερικούς ελεγκτές, δίγλωσσους / τρίγλωσσους ρεσεψιονίστ / υπαλλήλους κρατήσεων.
Αυτούς από τους οποίους περιμένουμε να στήσουν την ομάδα τους, αυτούς που θα γίνουν οι αυριανοί διευθυντές, αυτοί που πρέπει να είναι Έλληνες και ας μου συγχωρηθεί η δόση ρατσισμού, γιατί αυτοί θα προσφέρουν και θα εμφυσήσουν στην ομάδα του την «ελληνική φιλοξενία», γιατί σ’ αυτών το DNA υπάρχει αυτή, αυτή που είναι ένα από τα λίγα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα στον κατ’ εξοχήν διεθνή στίβο του τουρισμού.
Τα στελέχη με γνώσεις και επαγγελματική επάρκεια είναι σε έλλειψη. Αφ’ ενός γιατί λιγοστεύουν (αναφέρω παρακάτω τους λόγους) και αφ’ ετέρου γιατί οι γυναίκες – στελέχη δεν θέλουν ή δεν μπορούν, κυρίως λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων, να αναλάβουν τα αυξημένα καθήκοντα και ωράρια της διεύθυνσης. Άρα, πώς να αναδειχτούν αρκετοί και επαρκείς σε γνώσεις και εμπειρία διευθυντές; – αυτή θα είναι αυριανή ή μήπως ήδη σημερινή(;) πρόκληση -.
Φαίνεται και από τη σχέση αποφοίτων ΤΕΙ και ΣΤΕ και πραγματικά απασχολουμένων σαν στελέχη ξενοδοχείων τα τελευταία 30 – 35 χρόνια. Η σχέση αυτή είναι απογοητευτική. Με μια πρόχειρη εκτίμηση ούτε ένας στους οκτώ δεν μένει, πολλοί δε, δεν ξεκινούν καν στην ξενοδοχειακή καριέρα.
Οι λόγοι που φέρνουν αυτό το μη ξεκίνημα ή τη μη παραμονή στη δουλειά:
- Η εποχικότητα της απασχόλησης. Με 6 και 7 μήνες δουλειά το χρόνο ο προσοντούχος δεν συμβιβάζεται διότι α) το ετήσιο εισόδημά του είναι ανεπαρκές και β) μένοντας πέντε – έξι μήνες τον χρόνο άνεργος /η έχει μειωμένη κοινωνική αναγνώριση.
- Τα «τυχερά» (φιλοδωρήματα) που αύξαναν στο παρελθόν το εισόδημα των στελεχών, αφ’ ενός λόγω της κατά κανόνα χρησιμοποιούμενης πληρωμής με κάρτα και αφ’ ετέρου λόγω του μεγάλου σε έκταση συστήματος «ωλ ινκλούσιβ» έχουν μειωθεί στο ελάχιστο. Το αυτό και για τα «αφανή» χρήματα που υπήρχαν στο παρελθόν και που δεν υπάρχουν πλέον (οι διαφορές συναλλάγματος έχουν εξαφανιστεί λόγω ευρώ, τα όποια δώρα από ενοικιάσεις αυτοκινήτων και κλεισίματος εκδρομών ομοίως – αυτά γίνονται κατά κανόνα πλέον από τους αντιπροσώπους των ταξιδιωτικών γραφείων).
- Μήπως η δουλειά είναι ξεκούραστη; Ούτε κατά διάνοια.
- Μήπως δεν έχει σκοτούρες; Έχει και παραέχει. Ακόμα και όταν σχολάς, το μυαλό σου είναι στα προβλήματα που περιμένουν λύση την επόμενη μέρα.
- Μήπως δεν έχει ευθύνες; Για ρωτήστε πόσοι έχουν τραβηχτεί σε δίκες, «έχουν φάει» ποινές, μέχρι και ολιγοήμερης φυλάκισης έστω και εξαγοραζόμενης.
- Μήπως έχει σταθερό, «καλό» ωράριο; Π.χ. 08.00 – 16.00; Μα δεν έχει ούτε καν συνεχόμενο ωράριο. Τις περισσότερες φορές είναι διακεκομμένο. Πρωί και απόγευμα / βράδυ.
- Μήπως έχει πενθήμερο και ελεύθερα Σαββατοκύριακα. Σωστά μαντέψατε όσοι δεν είστε στον χώρο: Δεν υπάρχει παρά ένα Σάββατο ή μια Κυριακή που και που.
Το μόνο θετικό που μένει τελικά είναι η προοπτική του να γίνει διευθυντής ξενοδοχείου. Αλλά για να φτάσει μέχρι εκεί, πρέπει να αντέξει όλα τα προηγούμενα ντισαβαντάζ για πολλά χρόνια. Και οι περισσότεροι /-ρες δεν αντέχουν.
Η δική μου πρόταση:
Να δοθεί στα πέντε – έξι στελέχη ενός μεσαίου ξενοδοχείου εννέα μήνες τον χρόνο δουλειά. Γι’ αυτούς τουλάχιστον που το θέλουν. Γιατί υπάρχουν και γυναίκες που θέλουν να αφιερώσουν παραπάνω χρόνο σε παιδιά – οικογένεια – ηλικιωμένους γονείς, υπάρχουν και στελέχη που έχουν κάτι άλλο να κάνουν π.χ. ελαιοσυγκομιδή.
Η απασχόληση εννέα μήνες τον χρόνο αλλάζει όλη την παραπάνω, αρνητική εικόνα διότι:
- Αυξάνεται το ετήσιο εισόδημα.
Γιατί με 10 χιλ. ευρώ ετήσιο εισόδημα για κάποιον που δεν έχει άλλο εισόδημα και είναι προσοντούχος (σχολή, ξένες γλώσσες, Η/Υ κλπ) ξεχάστε το. Όμως δυο επί πλέον μισθοί είναι 2500 – 3000€. Ακόμη και αν χάσει το επίδομα ανεργίας, θα χάσει 3 Χ 400 = 1200€, δηλ. πολύ λιγότερα από αυτά που θα πάρει. Και θα «κολλήσει» και άλλα 50 ένσημα. Αν έχει άλλα εισοδήματα και θέλει να μην έχει υπαλληλική σχέση για 5 μήνες το χρόνο γιατί έχει κάποια άλλη απασχόληση ή υποχρέωση (δες παραπάνω), οκ. Νο πρόμπλεμ.
- Έρχεται και η (ανάλογη) κοινωνική αναγνώριση. Γιατί προσόντα και «ανάστημα» υπάρχουν. Και σπουδές, διοικητική γνώση και επάρκεια, ξένες γλώσσες σε υψηλό επίπεδο (λίγο το θεωρείτε;), γνώση και επάρκεια χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών και προγραμμάτων, και άλλα προσόντα που μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
- Και κάτι ακόμη που δεν έχει αξιολογηθεί όσο πρέπει. Ανεβαίνει η προσωπική του υπαλλήλου αυτοεκτίμηση. Ξέρει ότι δεν τον βλέπει πλέον ο άλλος με μισό μάτι. Σαν έναν που το μισό χρόνο είναι άνεργος και χασομέρης. Και μαζί με τη αυτοεκτίμηση ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση, η ψυχολογία του. Ανεβαίνει όλο του «το είναι».
Το θέλουν αυτό οι επιχειρήσεις; Μα αλλοίμονο. Αυτό κι αν βελτιώνει την παρακίνηση του υπαλλήλου, αυτό κι αν βελτιώνει συνολικά το κλίμα εργασίας στην επιχείρηση (τα στελέχη είναι οι ηγέτες των ομάδων τους) με όλες τις παρεπόμενες ευεργετικές επιπτώσεις. Ήτοι, οδηγεί σε παροχή καλύτερων υπηρεσιών, αυτές σε μεγαλύτερη ικανοποίηση του πελάτη, αυτό σε καλύτερες βαθμολογίες, αυτό σε καλύτερες πληρότητες και οι καλύτερες πληρότητες σε καλύτερες τιμές. Κοντολογίς βάζει το ξενοδοχείο σε μια κίνηση ανοδικού σπιράλ. Θα πηγαίνει όλο και καλύτερα.
Θέματα που ίσως χρειαστεί να αντιμετωπιστούν:
- Θα δεχτούν οι ιδιοκτήτες να πληρώσουν δύο μισθούς παραπάνω για πέντε – έξι άτομα (τόσοι είναι σ’ ένα ξενοδοχείο 300 – 400 κλινών);
Αν τους παρουσιαστούν σωστά τα παραπάνω επιχειρήματα πιστεύω πως ναι. Θα πιστέψουν, είναι η πραγματικότητα εξ άλλου, πως θα βγουν κι αυτοί άμεσα αλλά και μεσο- μακροπρόθεσμα κερδισμένοι.
- Να μείνει το ξενοδοχείο ανοιχτό ένα – δύο μήνες παραπάνω;
Μπράβο στους συναδέλφους στη Χερσόνησο (ξενοδοχείο Παλμέρα, ξενοδόχος Θεμιστοκλής Καρνής, διευθυντής Δημ. Κουμπαράκης, έμεινε ανοιχτό όλο τον χρόνο) και στο Ρέθυμνο (ξενοδοχείο Γκρεκοτέλ Πλάζα, ξενοδόχος Γκρεκοτέλ, διευθυντής Μιχ. Γιουλούντας, ανοιχτό για 10 μήνες τον χρόνο τα δυο τελευταία χρόνια) και άλλοι, ας με συγχωρήσουν που δεν τους ξέρω ή δεν μου έρχονται στη μνήμη αυτή τη στιγμή. Αφού τα κατάφεραν αυτοί, μπορούν και άλλοι. Έστω για ένα – δύο μήνες παραπάνω.
(Σημ. Αναφέρομαι σε «εποχιακά» ξενοδοχεία, όχι ξενοδοχεία τα λεγόμενα «αστικά» ή «πόλεως» που δουλεύουν 12 μήνες τον χρόνο).
Εδώ ισχύει και το ουδέν κακόν αμιγές καλού. Η κλιματική αλλαγή ευνοεί την επέκταση της σαιζόν τουλάχιστον για τον Νοέμβριο. Ως δε προς τον Μάρτιο: Φέτος το Πάσχα των Καθολικών / Προτεσταντών ήταν 30/03. Πολλοί συνάδελφοι άνοιξαν 23 Μαρτίου ή και νωρίτερα. Πάσχα νωρίς θα συμβεί ξανά σε πέντε – έξι χρόνια αλλά στέκομαι στο ότι επισκέπτες έμειναν ευχαριστημένοι. Δεν παραπονέθηκαν για τον καιρό – ξέρουν από πριν να έρθουν ότι δεν είναι για θάλασσα.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ, έστω επιγραμματικά, σε προσπάθειες του παρελθόντος που τις έζησα και «από πρώτο χέρι» όπως π.χ. του Ρίθυμνα και του Κρέτα και του Κρέτα Μάρις και όχι μόνο. Δυστυχώς δεν είχαν μακροχρόνια διάρκεια. Άλλες εποχές, άλλα δεδομένα.
Το τώρα. Τώρα ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί. Ξενοδόχοι, διευθυντές και πράκτορες – χρειάζονται όλοι, καθώς και συλλογική, συντονισμένη, επαγγελματική προσπάθεια – προς αυτή τη κατεύθυνση.
- Προσφέρονται όλα τα ξενοδοχεία; Όχι. Ούτε και θα έρθουν οι ορδές του καλοκαιριού για να γεμίσουν όλοι. Απαιτείται θερμαινόμενη πισίνα, γυμναστήριο, σαλόνια, έστω και λίγη ανιμασιόν και δραστηριότητες που προσφέρουν εμπειρίες, για ν’ αναφέρω σε μερικά μόνο από τα απαραίτητα).
Αυτά όμως που προσφέρονται θα απασχολήσουν και άλλο προσωπικό – όχι μόνο τα στελέχη.
Αυτά που δεν προσφέρονται (και που ίσως είναι τα περισσότερα) για την όποια επιμήκυνση της σαιζόν, ας απασχολήσουν τα πέντε -έξι αυτά στελέχη δύο μήνες παραπάνω από τη σαιζόν. Δουλειές και εννοώ παραγωγικές δουλειές υπάρχουν π.χ. Σωστές απογραφές τροφίμων, ποτών, σκευών, λινών κλπ και όχι του τύπου «άρπα – κόλλα» για να τελειώνουμε – απογραφές που θα οδηγήσουν στα σωστά αποτελέσματα – συμπεράσματα. Τακτοποίηση – ξεκαθάρισμα αποθηκών. Αρχειοθετήσεις – ξεκαθάρισμα αρχείων. Τσεκάρισμα δωματίων για βλάβες προς επισκευή από τη συντήρηση. Βοήθεια στο πέρασμα των κρατήσεων τον Φεβρουάριο / Μάρτιο. Εκπαίδευση προσωπικού κλπ, κλπ. Δουλειές πάντα χρήσιμες στην επιχείρηση, όχι δουλειές «καμουφλάζ αργοσχολίας». Η τελευταία την αυτοεκτίμηση ανεβάζει, ούτε είναι χρήσιμη στην επιχείρηση. Και ότι δεν είναι χρήσιμο / παραγωγικό πεθαίνει.
Η αίσθηση του ότι προσφέρεις, του ότι είσαι χρήσιμος, του ότι «το δουλεύεις το μεροκάματο», του ότι γίνεται κάτι αμοιβαία επωφελές και ότι αυτό αναγνωρίζεται, αυτό φέρνει την αυτοεκτίμηση και τη «διάρκεια ζωής» του, αυτό «σηκώνει το κεφάλι του στελέχους ψηλά».
Και έτσι θα έρθουν και προσοντούχα στελέχη στα ξενοδοχεία.
*Τα παραπάνω είναι η περίληψη διάλεξης στη ολομέλεια διευθυντών ξενοδοχείων Κρήτης που πραγματοποιήθηκε στο St.Nicolas Bay στις 28 Ιουνίου.