Αυξημένες αφίξεις σε Χανιά και Ηράκλειο καταγράφουν τα πρώτα στοιχεία για το επτάμηνο του έτους με τους Γερμανούς και τους Βρετανούς να διατηρούν τα πρωτεία σε ό,τι αφορά την επισκεψιμότητα, ενώ οριακή μείωση καταγράφουν οι Σκανδιναβοί, εθνικότητα η οποία κάποτε αποτελούσε το 50% των επισκεπτών της Δυτικής Κρήτης. Tην ίδια στιγμή αυξάνεται το ποσοστό των επισκεπτών που βρίσκονται για πρώτη φορά στα Χανιά και το Ρέθυμνο, ενώ όπως προκύπτει από σχετική έρευνα οι δαπάνες των επισκεπτών παραμείνουν σταθερές και δεν καταγράφουν μείωση όπως αυτή αποτυπώνεται στην αγορά η οποία όπως προκύπτει είναι συνέπεια της γενικότερης ακρίβειας και του αυξημένου κόστους.
Τα παραπάνω αναφέρονται σε μελέτη που υλοποιήθηκε από το Παρατηρητήριο Τουρισμού Δυτικής Κρήτης και συντονίστηκε από το τμήμα Οικονομίας και Διοίκησης του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ), σε συνεργασία με το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης, το τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) και μέλη του Τμήματος Οικονομικών επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Αναλυτικότερα σχετικά με τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Χανίων και με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Fraport-Greece για την περίοδο Ιανουάριος – Ιούλιος 2025, καταγράφεται ρεκόρ αφίξεων με 875 χιλιάδες αφίξεις, σημειώνοντας αύξηση 3% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024, όπου είχαν σημειωθεί 850 χιλ. αφίξεις, χρονιά κατά την οποία είχαν καταγραφεί και οι περισσότερες αφίξεις έως τότε.
Η φετινή αύξηση, σε σχέση με το 2024, οφείλεται αποκλειστικά στους μη Σκανδιναβούς, οι οποίοι σημειώνουν ποσοστό αύξησης 5%. Αντίθετα, οι Σκανδιναβοί καταγράφουν οριακή μείωση, με τους Φινλανδούς και Σουηδούς να σημειώνουν πτώση αφίξεων κατά 5% και 2%, αντίστοιχα. Αναφορικά με τις κύριες εθνότητες των μη Σκανδιναβών, Γερμανοί και Βρετανοί είναι αυτοί που σημειώνουν σημαντικά ποσοστά αυξήσεων με 8% και 6%, αντίστοιχα, με τους Βρετανούς να συνεχίζουν να παραμένουν στην πρώτη θέση επί των συνολικών αφίξεων με ποσοστό 18% και να ακολουθούν Γερμανοί, Δανοί και Νορβηγοί με 11%. Οι Πολωνοί καταλαμβάνουν την πέμπτη θέση επί των συνολικών αφίξεων με ποσοστό 10%, σημειώνοντας παράλληλα αύξηση των αφίξεων τους κατά 3%. Ακολουθούν οι Φινλανδοί με 7%, ενώ αξιοσημείωτη είναι η αύξηση των Γάλλων κατά 26%, ανεβαίνοντας στην έβδομη θέση επί των συνολικών αυξήσεων. Σχετικά με τις υπόλοιπες εθνότητες, ενθαρρυντικές είναι οι αυξήσεις των Αυστριακών και Ολλανδών με διψήφιο ποσοστό αύξησης ενώ αντίθετα ανησυχητική είναι η πτώση των Κυπρίων κατά 20%. Επίσης, έχουμε και την προσέλκυση νέων αγορών, αφού για πρώτη φορά επισκέπτονται τη Δυτική Κρήτη με απευθείας πτήση αλλοδαποί επισκέπτες που προέρχονται από την Πορτογαλία.
Γενικά παρατηρούμε ότι οι Σκανδιναβοί σταθεροποιούνται γύρω στο 35% επί των συνολικών αφίξεων μετά την εποχή του κορονοϊού, όταν πριν το ποσοστό τους είχε εδραιωθεί γύρω στο 50%, ενώ αντίθετα οι αφίξεις των μη Σκανδιναβών αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς.
Αναφορικά με τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας Ηρακλείου, για την περίοδο Ιανουάριος-Ιούλιος 2025, καταγράφεται επίσης ρεκόρ αφίξεων, της τάξεως των 2,1 εκατ. αφίξεων, σημειώνοντας αύξηση κατά 6% σε σχέση με τις αφίξεις της αντίστοιχης περυσινής περιόδου που είχαν φτάσει τα 2 εκ. αφίξεις, οι οποίες ήταν και οι υψηλότερες αφίξεις έως τότε.
Γερμανοί, Βρετανοί και Γάλλοι απαρτίζουν την πρώτη τριάδα καταλαμβάνοντας το 57% επί των συνολικών αφίξεων με τους Γερμανούς να συνεχίζουν να παραμένουν στην κορυφή της λίστας με 29%, σημειώνοντας μια σημαντική αύξηση της τάξεως του 8% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Στη δεύτερη θέση επί των συνολικών αφίξεων παραμένουν οι Βρετανοί με 17%, σημειώνοντας αύξηση 12% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ακολουθούν οι Γάλλοι με 11%, καταγράφοντας άνοδο της τάξεως του 6% συγκριτικά με την περασμένη σεζόν.
Σχετικά με τις άλλες εθνότητες, οι Πολωνοί ανεβαίνουν στην τέταρτη θέση επί των συνολικών αφίξεων με ποσοστό 5,8% παρουσιάζοντας όμως μια οριακή μείωση σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο. Πτώση παρουσιάζουν και οι Ολλανδοί κατά 4%, κατεβαίνοντας στην πέμπτη θέση επί των συνολικών αφίξεων, ενώ ενθαρρυντική είναι η αύξηση των Ιταλών και Ισραηλινών κατά 21% και 13% συγκριτικά με το περασμένο έτος.
Έξι στους δέκα επισκέπτονται για πρώτη φορά τη Δυτική Κρήτη – Αυξημένο το εισοδηματικό επίπεδο των τουριστών
Ολοένα και υψηλότερο είναι το ποσοστό των αλλοδαπών τουριστών που επισκέπτονται τη Δυτική Κρήτη για πρώτη φορά, με έξι στους δέκα αλλοδαπούς τουρίστες να επισκέπτονται τη Δυτική Κρήτη για πρώτη φορά σε αντίθεση με τα προηγούμενα έτη, όπου το συγκεκριμένο ποσοστό ήταν χαμηλότερο. Τη διαφορά αυτή ενισχύει η αύξηση των επισκεπτών από το Η.Β., την Γερμανία και την Πολωνία.
Ο μέσος όρος του εισοδηματικού επιπέδου των επισκεπτών κυμαίνεται μεταξύ της κλίμακας 70.000 – 80.000 ευρώ, παρουσιάζοντας μια αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη τουριστική περίοδο. Αυτή η αύξηση οφείλεται κυρίως από τουρίστες του Ηνωμένου Βασιλείου και Γερμανίας, αλλά και από την ιδιαίτερη αύξηση αλλοδαπών τουριστών που προέρχονται από χώρες της Αμερικής, Καναδά και Αυστραλίας, οι οποίοι είναι και πολύ υψηλού εισοδηματικού προφίλ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 1/3 των επισκεπτών στην περιοχή μας δηλώνει εισόδημα πάνω από 100.000 €.
Σε σχέση με το μέγεθος της μέσης δαπάνης που πραγματοποιεί ο επισκέπτης στις κύριες κατηγορίες εξόδων έως τώρα δεν διαφέρουν καθόλου ή στατιστικά σημαντικά από το προηγούμενο έτος. Οι μέσες δαπάνες για εστίαση (~545 €) καταλαμβάνουν πάνω από το 50% των συνολικών δαπανών, ενώ ακολουθούν δαπάνες ενοικίασης οχήματος (~276 €) και αγορές προϊόντων (~206 €).
Παρατηρώντας τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το οικονομικό αποτύπωμα δαπανών των επισκεπτών δεν έχει αλλάξει. Το γεγονός αυτό ενισχύεται από την άποψη των επισκεπτών ότι η Δυτ. Κρήτη αποτελεί έναν προορισμό όπου οι υπηρεσίες που προσφέρει σε σχέση με το κόστος, είναι σε εξαιρετικό επίπεδο (ποσοστό Ικανοποίησης ~90%!). Το τελευταίο όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι φέτος υπάρχει αυξημένο κόστος γενικά σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών τουρισμού, γεγονός που αναγνωρίζεται από τους επισκέπτες χωρίς ωστόσο να επηρεάζει το ύψος των δαπανών από την πλευρά τους.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο ίσως να έγκειται και ο γρίφος της δυσφορίας αρκετών επιχειρήσεων της περιοχής καθώς καλούνται να μοιραστούν το ίδιο με πέρυσι ποσό δαπανών των επισκεπτών, την ίδια στιγμή που πρέπει να αντιμετωπίσουν πολύ αυξημένα κόστη ενέργειας και πρώτων υλών, γεγονός που καθιστά το προϊόν ακριβό με χαμηλά περιθώρια κέρδους και μειωμένη ανταγωνιστικότητα.
Εννέα στους δέκα αλλοδαπούς τουρίστες όχι μόνο θα επιθυμούσε να ξαναεπισκεφθεί τη Δυτική Κρήτη αλλά θα το σύστηνε ανεπιφύλακτα σε συγγενείς και φίλους. Επίσης, ένας στους τρεις αλλοδαπούς επισκέπτες δηλώνει ότι θα επισκεπτόταν την περιοχή και κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου αν υπήρχε απευθείας ανταπόκριση από την πόλη του, γεγονός που αναδεικνύει τη δυναμική του προορισμού για επέκταση της τουριστικής περιόδου.
Η ποιότητα των υπηρεσιών στα τουριστικά καταλύματα, η ποιότητα των τοπικών αγροτικών προϊόντων, η φιλοξενία των ντόπιων ανθρώπων, το τοπίο της Πόλης, καθώς η ηρεμία και ασφάλεια του τόπου αξιολογούνται πολύ θετικά (~90% +) κατά τη διάρκεια παραμονής τους.
Το 16% των επισκεπτών επιλέγει για διαμονή τη βραχυχρόνια μίσθωση
Η έρευνα καταγραφεί σταθεροποίηση προτιμήσεων στον τύπο καταλύματος αλλά και στα πακέτα διαμονής που προτιμούν οι αλλοδαποί τουρίστες. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει σταθεροποίηση στα ποσοστά των τουριστών που προτιμούν το λεγόμενο πακέτο «all inclusive» γύρω στο 15%, με σχεδόν τους μισούς αλλοδαπούς επισκέπτες να μην προτιμάει κανένα πακέτο. Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του «all Inclusive» παραμένει η συνοδεία παιδιών κάτω των 15 ετών και η προσέλευση οργανωμένων ομάδων επισκεπτών.
Ελαφρώς αυξημένο είναι το ποσοστό των αλλοδαπών τουριστών που προτιμούν τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις τύπου AirBnB, αφού περίπου το 16% των επισκεπτών επιλέγει να διαμένει σε τέτοια καταλύματα. Τα ξενοδοχεία, παραμένουν στην πρώτη θέση των προτιμήσεων των τουριστών, με έξι στους δέκα από αυτούς να τα επιλέγουν, ενώ σχεδόν δύο στους τρεις τουρίστες προτιμούν πολυτελή ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων. Οι βίλες μετά τον διπλασιασμό προσφοράς που παρατηρήθηκε στην περίοδο 2019-21 έχουν φτάσει σταθερά το ποσοστό τους γύρω στο 6%.
Αυξημένο είναι το ποσοστό (44%) των αλλοδαπών επισκεπτών που πραγματοποιούν διακοπές με τον/τη σύζυγο/σύντροφο, ενώ αντίθετα μειωμένο είναι το ποσοστό (31%) εκείνων που προτιμούν τις οικογενειακές διακοπές με παιδιά σε σχέση με την προηγούμενη τουριστική περίοδο.
Αναφορικά με τα τοπικά προϊόντα διατροφής, ο αλλοδαπός τουρίστας μένει πολύ ικανοποιημένος από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων αυτών, ενώ φέτος δείχνει να προβαίνει σε μεγαλύτερες από άλλες χρονιές ποσότητες αλλά και ποικιλία προϊόντων. Για πρώτη φορά τα τοπικά τυριά μαζί με το ελαιόλαδο βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των αλλοδαπών τουριστών, με δύο στους τρεις αλλοδαπούς επισκέπτες να προβαίνουν σε αγορά αυτών των προϊόντων. Ιδιαίτερη δυναμική παρουσιάζει το κρητικό μέλι, και η τσικουδιά, τα οποία μαζί με το κρασί, προτιμούνται από σχεδόν τους μισούς τουρίστες. Σημαντική επίσης είναι η αύξηση της αγοράς βοτάνων και μπαχαρικών καθώς επίσης και του τοπικού φυσικού χυμού και του παραδοσιακού παξιμαδιού.
Παράπονα για το οδικό δίκτυο και τα απορρίμματα
Οι αλλοδαποί τουρίστες συνεχίζουν να εκφράζουν τη δυσαρέσκεια τους σχετικά με την κακή κατάσταση του οδικού δικτύου και της σήμανσης, ενώ το σύστημα αποκομιδής και περισυλλογής απορριμμάτων χρήζει περαιτέρω αναβάθμισης και ενίσχυσης, καθώς πραγματοποιείται έντονη χρήση πλαστικών κυρίως στην Πόλη των Χανίων. Επίσης, και φέτος, λόγω του μεγαλύτερου τουριστικού κύματος που έχει δεχτεί ποτέ η περιοχή, εκφράζεται έντονα η δυσαρέσκεια και ο προβληματισμός για την έλλειψη διαθέσιμων χώρων στάθμευσης και την κυκλοφοριακή συμφόρηση κυρίως στην Πόλη Χανίων. Από την άλλη, αρκετά είναι τα θετικά σχόλια για τη διαπλάτυνση και δημιουργία νέων πεζοδρομίων αλλά και για τα φεστιβάλ που διοργανώνονται από τον Δήμο Χανίων όπως είναι η Παραδοσιακή Στράτα.
Τέλος, η ερεύνα επισημαίνει τη δυσφορία των αλλοδαπών τουριστών αναφορικά με το αυξημένο κόστος παροχής υπηρεσιών στους χώρους εστίασης, φιλοξενίας και μεταφοράς, όπως επίσης και την έντονη ανησυχία και προβληματισμό τους για τον συνωστισμό σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους της Δυτικής Κρήτης, τα οποία χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από τους υπεύθυνους φορείς.
Στοιχεία έρευνας
Για την ανάλυση της έρευνας, η οποία είναι εν εξελίξει και πραγματοποιείται στο αεροδρόμιο Χανίων (Ι. Δασκαλογιάννης) έχουν συμπεριληφθεί 1200 έγκυρα ερωτηματολόγια έως και τέλη Ιουλίου 2025, μεταφρασμένα σε διάφορες γλώσσες, από ερευνητές του ΜΑΙΧ. Γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ πιθανόν τα ποσοστά να διαφέρουν έως το τέλος της τουριστικής περιόδου. Η έρευνα αυτή συγχρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Κρήτης αλλά και από το Δήμο Χανίων για τη συγκεκριμένη περιοχή. Για την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας υπάρχει συνεχής υποστήριξη από τη Fraport-Greece και το Προσωπικό του Αερολιμένα Χανίων.
Αναφορά γίνεται στις πιο πρόσφατες αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που έχουν δημοσιευθεί από την Fraport-Greece για το αεροδρόμιο Χανίων και από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας Ηρακλείου, με σκοπό να αξιολογήσει την έως τώρα φετινή τουριστική κίνηση στην Κρήτη και να τη συγκρίνει με την αντίστοιχη τελευταία περίοδο του 2024.
Ομάδα συγγραφής και ανάλυσης:
• Δρ. Γεώργιος Μπαουράκης, Διευθυντής Μ.Α.Ι.Χ.
• Γεώργιος Αγγελάκης, Ερευνητής Τμ. Οικονομίας και Διοίκησης Μ.Α.Ι.Χ., υπ. διδάκτωρ Τμ. Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, ΕΛΜΕΠΑ
• Περικλής Δράκος, ΕΔΙΠ, Τμ. Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης
• Καθ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Διευθυντής Εργ. Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης και Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Audencia Business School, France
Ομάδα επιστημονικής υποστήριξης:
• Δρ. Κυριάκος Κώτσογλου, Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Ηλ. Διακυβέρνησης, Περιφέρεια Κρήτης
• Αν. Καθηγητής Χρήστος Λεμονάκης, Διευθυντής Εργαστηρίου Διοικητικής Οικονομικής και Συστημάτων Αποφάσεων, Τμ. Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, ΕΛΜΕΠΑ
• Αν. Καθηγητής Γεώργιος Ατσαλάκης, Σχολή Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης
• Καθηγητής Χρυσοβαλάντης Γαγάνης, Τμ. Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης
• Αν. Καθηγητής Ανδρέας Παναγόπουλος, Τμ. Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης
• Επ. Καθηγητής Αθανάσιος Σπυριάδης, Τμ. Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης
• Δρ. Βανέσσα Σημαντηράκη, Εκτελεστική Διευθύντρια ΕΛΜΕΠΑ.
