Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου στο Εθνικό Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, στην Χαλέπα Χανίων
Σωκράτης και Αντώνης Τσουρδαλάκης, πατέρας και γιος, από τις Μέλαμπες, δεν είναι μόνο δυο εξέχοντες ομογενείς αλλά και δύο θερμοί πατριώτες που δείχνουν με κάθε τρόπο το ενδιαφέρον τους στη γενέτειρα με ή και χωρίς θεσμική ιδιότητα. Ενδιαφέρον που είναι ειλικρινές και ουσιαστικό.
Ανέκαθεν βέβαια η ομογένεια της Μελβούρνης κατέχει μια δεσπόζουσα θέση στη συνείδηση κάθε κρητικού χάρις, στο αποτύπωμα σπουδαίων ανδρών, με πολυσήμαντη δράση που ευτυχώς διατηρείται θαλερή πάντα. Οι δυο σπουδαίοι άνδρες, όμως, που προανέφερα, αποτελούν το πρότυπο.
Ο εξαίρετος ιστορικός ερευνητής κ. Σωκράτης Τσουρδαλάκης μας απασχολεί ευχάριστα τις μέρες αυτές, με την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου του «Οι Κρήτες πρωτοπόροι της Αυστραλίας από το 1829» (Cretan Pioneers of Australia from 1829) στα Χανιά, στο ίδρυμα «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Το βιβλίο εκδόθηκε στα ελληνικά και τα αγγλικά από την Κρητική Ομοσπονδία Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό αφήγημα που παρουσιάζει την περιπέτεια των Κρητών που έφθασαν στη γη της Αυστραλίας, από τα μέσα του 19ου αιώνα, κάτω από δύσκολες συνθήκες, οργανώθηκαν σε κοινότητες και δημιούργησαν συλλόγους σε όλες τις πολιτείες, με μεγαλύτερους της Μελβούρνης (1956) και του Σίδνεϊ (1959) και σήμερα αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα και πιο δραστήρια τμήματα της ελληνικής παροικίας της Αυστραλίας.
Με τον συγγραφέα είχαμε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνομιλία πάνω σε επίκαιρα θέματα με την ευκαιρία της παρουσίας του στην πόλη μας. Για το έργο του μας είπε σχετικά:
– «Το βιβλίο μου «Οι Πρωτοπόροι Κρήτες της Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας» περιγράφει ονόματα και δραστηριότητες των πρώτων Κρητικών που άρχισαν να καταφθάνουν σταδιακά στην Ωκεανία από το 1829. Που εργάστηκαν, τι δουλειές έκαναν, πότε πήραν την Αυστραλιανή υπηκοότητα και γενικά τη δράση τους. Μερικοί από αυτούς ήταν χρυσοθήρες μετά το 1851 που ανακαλύφτηκε το χρυσάφι στη Ν.Ν.Ο στη Βικτώρια και αργότερα στη Δυτική Αυστραλία, άλλοι εργάστηκαν στη διάνοιξη σιδηροδρομικών γραμμών, άλλοι εργάστηκαν σε φάρμες καλλιεργώντας ζαχαροκάλαμο, άλλοι άνοιξαν μικρομάγαζα (MilkBars, φρουτάδικα, ψαράδικα, ζαχαροπλαστεία), άλλοι ασχολήθηκαν με την εκτροφή και εμπόριο στρειδιών κ.λ.π.
Η εντόπιση αυτών των πρώτων Κρητικών ήταν πολύ κοπιαστική δουλειά γιατί πολλοί από αυτούς για να αποφύγουν τον ρατσισμό, για να επιβιώσουν επαγγελματικά ή ακόμη να αποφύγουν την απέλαση αγγλοποιούσαν τα επώνυμα τους, τα κουτσούρευαν ή τα άλλαζαν εντελώς. Όπως π.χ. ο Γιάννης Στρατηγάκης από το Μεραμπέλο μετονομάστηκε σε John Sargent, o Κώστας Βογιατζής από την Τουρλωτή της Σητείας έγινε εντελώς Άγγλος και μετονομάστηκε James Morris. Στο Δεύτερο κεφάλαιο αναφέρομαι στα Κρητικόπουλα ή απογόνους Κρητών, που υπηρέτησαν με τον Αυστραλιανό Στρατό σε όλους τους πολέμους που έλαβε μέρος η Αυστραλία. Επτά στον Πρώτο και 61 στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, Κορέα, Βιετνάμ ή και αυτούς που υπηρετούν τώρα με τον Αυστραλιανό στρατό. Ένας εξ’ αυτών σκοτώθηκε κατά τη Μάχη της Κρήτης στο Ρέθυμνο και είναι ενταφιασμένος στο συμμαχικό νεκροταφείο στη Σούδα. Ήταν εγγόνι του Μιλτιάδη Μπιτζανάκη (πολύ παλιού Κρητικού) από τα Παλαιά Ρούματα Κισάμου. Αναφέρομαι επίσης στους Κρήτες που υπήρξαν ιδρυτικά στελέχη της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης που ιδρύθηκε το 1897. Επίσης στους Κρήτες αρχιερείς και ιερείς που υπηρέτησαν ή υπηρετούν σήμερα την Ορθοδοξία στην Αυστραλία και Ν.Ζ. Τέλος κατέγραψα περίπου 4.000 Κρήτες άνδρες και γυναίκες πρώτης γενιάς που μετανάστευσαν στην Αυστραλία και Ν.Ζ. με τη σχετική στατιστική στο τέλος του βιβλίου».
- Θα έχουμε τη χαρά να παρουσιαστεί το βιβλίο σας στο Ρέθυμνο;
– «Παρουσίαση του παρόντος βιβλίου θα γίνει μόνο στα Χανιά. Να σημειώσω εδώ ότι η παρουσίαση του πρώτου μου βιβλίου « Οι Κρήτες της Ωκεανίας από τα μέσα του 19ου αιώνα» είχε γίνει εδώ στο Ρέθυμνο το 2009».
- Που μπορεί να το προμηθεύεται κάθε ενδιαφερόμενος;
– «Το παρόν βιβλίο θα πωλείται στο βιβλιοπωλείο του Ηλία Σποντιδάκη Σουλίου 43 στην παλιά πόλη στο Ρέθυμνο, ως επίσης στο ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος στα Χανιά, στο βιβλιοπωλείο Φρονιμάκη στο Ηράκλειο και στον Άγιο Νικόλαο στο βιβλιοπωλείο Γραφή. Τα χρήματα εξολοκλήρου θα διατεθούν για τη νεολαία της Κρητικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας».
«Η ομογένεια της Αυστραλίας διατηρεί ακόμα τη γλώσσα και τις πάτριες παραδόσεις»
- Κάνετε μια φιλότιμη προσπάθεια χρόνια τώρα για τη διατήρηση της πολιτιστικής μας ταυτότητας στη μακρινή ήπειρο που βρίσκεστε. Είστε ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα;
– «Ναι η ομογένεια της Αυστραλίας διατηρεί ακόμα τη γλώσσα και τις πάτριες παραδόσεις και αυτό οφείλεται καταρχάς στην εκκλησία με τις 120 ενορίες, με ισάριθμα ελληνικά σχολεία σε όλη την Αυστραλία. Επτά κολέγια ελληνικής ιδιοκτησίας με πάνω από 5.000 μαθητές. Δεκάδες άλλα ιδιωτικά σχολεία με χιλιάδες μαθητές. Δεκάδες πολιτιστικοί σύλλογοι από όλη την Ελλάδα με πρωτοπόρους τους Κρήτες. Όλοι αυτοί οι οργανισμοί βοηθούν στην ελληνομάθεια της τρίτης και τέταρτης γενιάς. Σε όλα αυτά μπορώ να πω είναι αρωγός και το Αυστραλιανό κράτος με τρεις Έλληνες βουλευτές στην ομοσπονδιακή βουλή και 11 στα πολιτειακά κοινοβούλια.
Αισθάνομαι επίσης ευχαριστημένος που και εγώ προσωπικά ως δημοδιδάσκαλος επί τριανταπενταετία βοήθησα όσο μπορούσα να κρατηθεί η δεύτερη γενιά κοντά στην Ελλάδα και τις παραδόσεις της».
- Έχει παρατηρηθεί ότι μόνο η ομογένεια της Αυστραλίας διατηρεί ακόμα στενούς δεσμούς και προσφορά στην πατρίδα. Που αποδίδετε αυτή την …«αδιαφορία» άλλων αδελφών ενώσεων;
– «Όλοι οι Ελληνικοί Οργανισμοί της Αυστραλίας συμπαραστέκονται στη Μητρίδα Ελλάδα όταν το απαιτούν οι περιστάσεις. Τακτικά γίνονται έρανοι για δεινοπαθούντες αδελφούς Έλληνες από την εκκλησία και από πολιτιστικούς συλλόγους. Συλλαλητήρια επίσης υπέρ της Ελλάδας όταν κινδυνεύουν τα συμφέροντα της. Εδώ πρέπει να κάνω έκκληση στην ελληνική κυβέρνηση να δημιουργήσει υπουργείο Απόδημου Ελληνισμού. Έξω από την Ελλάδα υπάρχει μια άλλη Ελλάδα με πάνω από πέντε εκατομμύρια παγκοσμίως που μέχρι τώρα η Ελλάδα τους χρησιμοποιεί μόνα σποραδικά. Πρέπει να οργανωθούμε καλύτερα για το καλό της Ελλάδας».
- Ποια θέματα της ελληνικής πραγματικότητας προβληματίζουν τους Κρήτες του εξωτερικού;
– «Η γραφειοκρατία. Είναι το μεγάλο εμπόδιο για να πάει μπροστά η Ελλάδα. Πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες του εξωτερικού διστάζουν να επενδύσουν στην Ελλάδα γιατί πρέπει να περάσουν από πολλά κόσκινα της ελληνικής γραφειοκρατίας. Επίσης τα κατά τόπους ελληνικά προξενεία είναι υποστελεχωμένα και αργούν να εξυπηρετήσουν τα εκατομμύρια Ελλήνων του εξωτερικού».
- Τιμάσθε από ένα τόσο σημαντικό ίδρυμα όπως το «Ελευθέριος Βενιζέλος». Τι σημαίνει αυτό για σας; Πως νοιώθετε;
– «Αισθάνομαι ευγνώμων σε αυτό το ίδρυμα. Το ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου όχι μόνο που φιλοξενεί την παρουσίαση του βιβλίου μου, αλλά κυρίως γιατί κρατεί ζωντανή τη μνήμη του Μεγάλου Ανδρός, Ελευθέριου Βενιζέλου. Είναι μοναδικό σε όλη την Ελλάδα. Παράρτημα αυτού του ιδρύματος έχει δημιουργηθεί και στη Μελβούρνη που θα υποστηρίξομε όσο μπορούμε».
- Διατηρείτε ένα σπουδαίο αρχείο παράδοσης. Πως σκέπτεσθε να το αξιοποιήσετε μελλοντικά;
– «Το αρχείο μου θα το παραχωρήσω στα παιδιά μου και επίσης στην Κρητική Ομοσπονδία Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας και θα είναι προσβάσιμο σε όλους τους Κρητικούς όπου γης».
- Πως σχολιάζετε την πρόθεση του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. κ. Προδρόμου, για 200 εκδηλώσεις προς τιμήν των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων που προέρχονται από τη γενέτειρά σας;
– «Είμαι χαρούμενος και ευγνώμων στην Ι. Μητρόπολη Ρευθύμνου και Αυλοποτάμου και συγκεκριμένα στο Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Πρόδρομο και για οποιαδήποτε και οπουδήποτε γίνεται εκδήλωση για τους Αγίους Τέσσερις Μάρτυρες. Θα ήμουν βέβαια περισσότερο χαρούμενος εάν μια ιερή κάρα των Αγίων παραχωρείτο στη γενέτειρά τους Μέλαμπες από όπου και εγώ κατάγομαι».
- Ένα μήνυμα στο σύγχρονο Κρητικό από ένα παλαίμαχο της ομογένειας με τη δική σας δράση;
– «Το μήνυμα μου στο σύγχρονο Κρητικό είναι να φυλάει ως κόρη οφθαλμού τις πατρώες παραδόσεις όσο το δυνατόν αναλλοίωτες. Γιατί εμείς οι ξενιτεμένοι και ιδιαίτερα τα παιδιά και εγγόνια μας αντιγράφουν αυτά που βλέπουν και ακούνε από τη σύγχρονη Κρήτη».
Η βιβλιοπαρουσίαση στα Χανιά
Το βιβλίο του Σωκράτη Τσουρδαλάκη θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2023 και ώρα 7:30 μ.μ., στην αίθουσα «Σταύρος Σ. Νιάρχος» του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», στη Χαλέπα.
Την εκδήλωση διοργανώνει το Εθνικό Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» με τη συνεργασία της Κρητικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.
Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει με προσφωνήσεις των οργανωτών, ενώ τον συγγραφέα θα παρουσιάσει ο Μιχάλης Φραγκεδάκης, πρ. εμπορικός διευθυντής Esso Pappas – EKO. Για την έκδοση θα μιλήσει ο συγγραφέας Σωκράτης Τσουρδαλάκης.
Σύντομους χαιρετισμούς θα απευθύνουν εκπρόσωποι τοπικών αρχών. Συντονίστρια θα είναι η Αργυρώ Χανιωτάκη-Σμυρλάκη, πρόεδρος του συλλόγου των Φίλων του ιδρύματος.
Η εκδήλωση θα κλείσει με ριζίτικο τραγούδι για τον ξενιτεμένο από τη Ριζίτικη Παρέα της Νέας Κυδωνίας.
Συγχαίρουμε θερμά τον εξαίρετο ερευνητή κ Σωκράτη Τσουρδαλάκη για το νέο του αυτό πόνημα και του ευχόμαστε δύναμη και έμπνευση για να έχουμε σύντομα και το επόμενο.
