Πολύ σοβαρές παραμένουν οι ελλείψεις φαρμάκων στον νομό Ρεθύμνου με τους φαρμακοποιούς να κρούουν καμπανάκι για επιδείνωση του προβλήματος εν όψει και του χειμώνα, όποτε λοιμώξεις και ιώσεις είναι σε έξαρση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται με τα αντιβιοτικά και δη με τις παιδιατρικές αντιβιώσεις που λόγω της αυξημένης ζήτησης υπάρχει μεγαλύτερη έλλειψη. Η κατηγορία αυτή των φαρμακευτικών σκευασμάτων συγκαταλέγεται σε εκείνα όπου η έλλειψή τους έχει καθιερωθεί ως μόνιμη μαζί με εκατοντάδες άλλα σκευάσματα που ξεπερνούν τα 250, τα οποία ανά διαστήματα είναι δυσεύρετα.
«Το πρόβλημα αφορά κατά κύριο λόγο τους ασθενείς» επισημαίνει ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού συλλόγου Ρεθύμνου Κώστας Βαρδιαμπασης, ο οποίος τονίζει ότι καθημερινά δεκάδες ασθενείς ταλαιπωρούνται καθημερινά αναζητώντας τα συνταγογραφούμενα φάρμακά τους σε διαφορετικά φαρμακεία, προκειμένου να εκτελέσουν στο σύνολό της την ιατρική συνταγή. Τα γενόσημα μέχρι ενός σημείου δίνουν λύση στο πρόβλημα, όμως όταν η ζήτηση αυξάνεται τότε και αυτά οδηγούνται σε έλλειψη. Χαρακτηριστικό του μεγέθους του προβλήματος είναι και το γεγονός ότι λόγω της μεγάλης έλλειψης που υπάρχει οι φαρμακαποθήκες διανέμουν αντιβιοτικά με πλαφόν σε κάθε φαρμακείο, που αντιστοιχεί περίπου σε δυο κουτιά στο κάθε ένα. Αυτό σημαίνει ότι με τα βίας μπορούν να εξυπηρετούν έναν ασθενή εβδομαδιαίως – λαμβάνοντας υπόψη ότι η θεραπεία συνήθως είναι δεκαήμερη ή σε άλλες περιπτώσεις διαρκεί δύο εβδομάδες.
Μέχρι σήμερα το μοναδικό μέτρο που φαίνεται να έχει αποδώσει ως λύση στο πρόβλημα είναι η απαγόρευση των εξαγωγών και για αυτό πάγιο αίτημα των φαρμακοποιών είναι αυτές να συνεχιστούν, παρά τις αντιδράσεις και τις διαμαρτυρίες των φαρμακευτικών εταιριών. Κατά τα άλλα όπως κατηγορηματικά δηλώνουν μέχρι σήμερα καμιά από τις εξαγγελίες δεν έχει στην πράξη εφαρμοστεί. Η περιβόητη ψηφιακή πλατφόρμα στην οποία οι φαρμακοποιοί θα μπορούν να καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο τις ελλείψεις κάθε σκευάσματος και τα δεδομένα αυτά θα τίθενται αυτόματα υπόψη του ΕΟΦ αλλά και του υπουργείου Υγείας ώστε όλοι οι αρμόδιοι να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή επακριβώς το πρόβλημα, δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί, ενώ καμία ενημέρωση για τη λειτουργία τους δεν έχουν οι φαρμακευτικοί σύλλογοι.
Περιγράφοντας τη δύσκολη κατάσταση που επικρατεί στα φαρμακεία ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού συλλόγου Κώστας Βαρδιάμπασης, ανέφερε:
«Σταθερά εξακολουθούμε να έχουμε τα ίδια προβλήματα που είχαμε με τις ελλείψεις φαρμακευτικών σκευασμάτων. Προς το παρόν εξακολουθεί να υφίσταται η απαγόρευση εξαγωγών σε κάποια σκευάσματα, με αποτέλεσμα να νιώθουμε μια σχετική ασφάλεια για την επάρκεια περίπου 150 φάρμακων των οποίων έχει απαγορευτεί η εξαγωγή τους. Ωστόσο τα τελευταία δημοσιεύματα από πλευράς των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών, που επιμένουν να ζητάνε να αρθεί η απαγόρευση των εξαγωγών και να μπορούν να κάνουν ελεύθερα εξαγωγές, μας ανησυχεί. Διότι εάν φύγει και αυτό το τελευταίο ανάχωμα, τότε πραγματικά θα χειροτερεύσουν σε βαθμό αφάνταστο οι ελλείψεις, και θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Το πρόβλημα πρέπει να καταλάβουν οι ασθενείς ότι είναι κυρίως δικό τους, και θα μιλάμε πραγματικά για πολύ μεγάλη δυσκολία πρόσβασης στο φάρμακο από πλευράς των ασθενών. Ήδη έχουμε περιπτώσεις και στο Ρέθυμνο όπου αναφέρουν οι συμπολίτες μας ότι γυρνάνε από φαρμακείο σε φαρμακείο. Παίρνουν τηλέφωνο από φαρμακείο σε φαρμακείο, ψάχνοντας κάποιο από τα φάρμακα αυτά που δυσκολεύονται να βρουν».
Εντονότερο το πρόβλημα με τα αντιβιοτικά
Εντονότερο είναι το πρόβλημα με τα αντιβιοτικά τα οποία χαρακτηρίζονται κατά κύριο λόγο ως ελλειπτικά φάρμακα όπως εξηγεί ο κ. Βαρδιάμπασης: «Τα φάρμακα σε έλλειψη είναι κυρίως οι παιδιατρικές αντιβιώσεις, κάποιες κορτιζόνες, για ινσουλίνες, για αντιδιαβητικά, για ψυχιατρικά φάρμακα.
Στο Ρέθυμνο δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβή αριθμό των σκευασμάτων που είναι σε έλλειψη, διότι η κατάσταση είναι δυναμική, είναι συνεχώς μεταβαλλόμενη. Τα φάρμακα που βρίσκονται σταθερά σε έλλειψη, πάνω από έναν χρόνο, και τα οποία είναι για παράδειγμα οι αντιβιώσεις που περιέχουν αντιβιοτικά σχετικά με τις πενικιλίνες, όπως η αμοξυκιλλίνη, που υπάρχει ένα παγκόσμιο πρόβλημα παραγωγής, εκεί έχουμε μια σταθερή κατάσταση ελλείψεων. Υπάρχουν και οι περιστασιακές ελλείψεις οι οποίες την μια βδομάδα μπορεί να είναι το ένα, την άλλη βδομάδα μπορεί να είναι το άλλο και οι οποίες είναι καθαρά για οικονομικούς λόγους και έχουν να κάνουν με το ποιο φάρμακο θα συμφέρει τις φαρμακαποθήκες να εξάγουν ανά περίοδο. Για παράδειγμα, εάν οι οίκοι του εξωτερικού που αγοράζουν από την Ελλάδα φάρμακα ζητήσουν ένα συγκεκριμένο, για παράδειγμα ένα φάρμακο για την υπέρταση αυτήν τη βδομάδα, αυτό θα εξαχθεί και δεν θα το βρίσκουμε οι Έλληνες φαρμακοποιοί. Εάν την επόμενη βδομάδα ζητήσουν κάποιο άλλο, τότε την επόμενη βδομάδα θα βγει σε έλλειψη το άλλο φάρμακο. Είναι καθαρά θέμα αγοράς. Η κατάσταση είναι ούτως ή άλλως προβληματική, γι’ αυτό ζητάμε οι φαρμακοποιοί να μπορούμε να δηλώνουμε τις ελλείψεις επίσημα, διότι ο γιατρός δεν έχει ακριβή πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο συνθήκες για το ποιο φάρμακο είναι αυτήν τη στιγμή σε έλλειψη. Για παράδειγμα, εάν ένα καρδιολόγος κρίνει ότι θέλει να συνταγογραφήσει στον ασθενή του ένα συγκεκριμένο φάρμακο για την υπέρταση, δεν έχει την πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο εάν το συγκεκριμένο φάρμακο βρίσκεται στην αγορά ή δεν βρίσκεται.
Σε σταθερή έλλειψη είναι τα αντιβιοτικά, τα αντιδιαβητικά, ινσουλίνες και συναφή, κάποια φάρμακα για την επιληψία και κάποια φάρμακα για την πήξη του αίματος, και σε περιστασιακή έλλειψη είναι όλα τα υπόλοιπα. Εν δυνάμει όλα τα υπόλοιπα φάρμακα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Μιλάμε για πάνω από 400-500 φάρμακα, τα οποία συγκυριακά μπορεί να είναι προσφιλή στους εξαγωγείς και στις ξένες χώρες. Όσο πάμε προς τη χειμερινή περίοδο και αυξάνεται η συνταγογράφηση για φάρμακα χειμερινών παθήσεων, για παράδειγμα αναπνευστικές παθήσεις, που θα εντείνεται το πρόβλημα στα συγκεκριμένα φάρμακα. Στα εισπνεόμενα φάρμακα για αναπνευστικές παθήσεις το καλοκαίρι είχαμε ένα πρόβλημα, αλλά επειδή δεν ήταν έντονη η συνταγογράφηση καθώς δεν αρρώσταινε ο κόσμος, το παλεύαμε».
Το πρόβλημα όπως τονίζει θα γίνεται εντονότερο τον χειμώνα λόγω των ιώσεων καθώς σύμφωνα με τον κ. Βαρδιάμπαση: «Από όταν άνοιξαν τα σχολεία και έχουν αυξηθεί οι χειμερινές ιώσεις στα παιδιά, τώρα αρχίζουμε να αντιμετωπίζουμε μεγαλύτερο πρόβλημα στις παιδιατρικές αντιβιώσεις σε σύγκριση με το καλοκαίρι. Οι περιορισμένες ποσότητες που παραλαμβάνει η φαρμακαποθήκη του Ρεθύμνου με κάποιον τρόπο πρέπει να μοιραστούν στα φαρμακεία του νομού. Δεν μπορεί ένα φαρμακείο να παραλάβει το σύνολο των αντιβιώσεων. Ενδεικτικά, κάθε φαρμακείο μπορεί να παραλάβει δύο μπουκαλάκια παιδιατρικής αντιβίωσης από μια συγκεκριμένη δημοφιλή αντιβίωση. Δηλαδή να πάρει δύο μπουκαλάκια τη βδομάδα και να εξυπηρετήσει έναν ασθενή όλη τη βδομάδα. Επομένως, είναι πρόβλημα αυτό, διότι αυτό σημαίνει ότι ένας ασθενής μπορεί να γυρίσει σε δύο-τρία και παραπάνω φαρμακεία μέχρι να καταλήξει να βρει αυτό που χρειάζεται. Εδώ υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα. Από τη στιγμή που δεν έχει ενεργοποιηθεί η εφαρμογή των ελλείψεων, το σύστημα αυτήν τη στιγμή μπορεί να δει ότι στο τέλος μια συνταγή κάποια στιγμή θα εκτελεστεί. Η έλλειψη όμως δεν σημαίνει ότι στο τέλος βρέθηκε το φάρμακο. Το σωστό είναι να παραλαμβάνει ο ασθενής το φάρμακο την ώρα που το χρειάζεται. Διότι ένα ο υπουργός βγαίνει και λέει «εντάξει δεν υπάρχουν ελλείψεις, επειδή εκτελούνται οι συνταγές», υποβαθμίζει το πρόβλημα της χρονοκαθυστέρησης. Για παράδειγμα εάν ένα παιδάκι με βρογχιολίτιδα καθυστερήσει να πάρει την αντιβίωσή του δύο-τρεις μέρες, επειδή την έψαχναν από φαρμακείο σε φαρμακείο οι γονείς, τότε επιδεινώνεται το πρόβλημά του. Εάν ένας διαβητικός καθυστερήσει να πάρει την ινσουλίνη του μία-δύο μέρες πάλι θα έχει πρόβλημα. Μπορεί στο σύστημα να φανεί ότι η συνταγή εκτελέστηκε, αλλά δημιουργήθηκε ταλαιπωρία και πιθανώς πρόβλημα που επιβαρύνει την υγεία, πέρα από τα οικονομικά και την ταλαιπωρία του ασθενούς».
Καμιά ενημέρωση για την ψηφιακή πλατφόρμα
Σε εκκρεμότητα παραμένει και το θέμα της λειτουργίας της ψηφιακής πλατφόρμας.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, εγκρίθηκε «αίτημα για την προμήθεια παροχής υπηρεσιών από φορέα που κατέχει την απαραίτητη τεχνογνωσία, για τη διερεύνηση και αποτύπωση της ροής τροφοδοσίας των φαρμάκων από την εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και την επεξεργασία όλων των πληροφοριών από τα πληροφοριακά συστήματα που λειτουργούν και συμμετέχουν στην εν λόγω διαδικασία, για τον έλεγχο των ελλείψεων των φαρμάκων που κατά περιόδους εμφανίζονται στην ελληνική αγορά, στο πλαίσιο της προστασίας της δημόσιας υγείας».
«Υπάρχουν και οι ανακοινώσεις από πλευράς υπουργείου για την ψηφιακή πλατφόρμα, για την οποία όμως δεν έχουμε εμείς οι φαρμακοποιοί εικόνα. Δεν μας έχει δείξει κανείς από την πλευρά του υπουργείου πως είναι αυτή η πλατφόρμα, πως θα λειτουργεί, τι διαδικασίες θα κάνουμε οι φαρμακοποιοί, τι διαδικασίες θα κάνουν οι φαρμακαποθήκες. Όλα αυτά τα πράγματα είναι σε επίπεδο ανακοινώσεων και σχεδιασμού. Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε δεν υπάρχει τίποτα έτοιμο, τίποτα λειτουργικό. Με την τελευταία ανακοίνωση όσον αφορά στην πλατφόρμα ήταν τον Οκτώβριο να λειτουργήσει. Είμαστε σε αναμονή. Ούτε καν μας έχει δείξει κάποια πιλοτική εφαρμογή ή να δούμε με κάποιον τρόπο περί τίνος πρόκειται. Αυτήν τη στιγμή και ο ΕΟΦ είναι σε κατάσταση αλλαγής διοίκησης, επομένως υπάρχει ακόμα ένα πρόσθετο πρόβλημα μέχρι να αναλάβει ο καινούργιος διοικητής του ΕΟΦ από όταν έφυγε ο Φιλίππου και να οργανωθούν ξανά τα πράγματα. Είναι σε ένα μεταβατικό στάδιο η κατάσταση, οπότε δεν είμαι βέβαιος ότι καταγράφονται αντικειμενικά ή ικανοποιητικά οι ελλείψεις από τη μεριά του ΕΟΦ την ώρα που μιλάμε».
Επιτακτική η ανάγκη λήψης και εφαρμογή των μέτρων
Όπως επισημαίνουν οι φαρμακοποιοί για την αντιμετώπιση του προβλήματος επιβάλλεται να συνεχιστεί η απαγόρευση των εξαγωγών και ταυτόχρονα να τεθεί σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα για την καταγραφή των ελλείψεων των φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Ειδικότερα, όπως τονίζει ο κ. Βαρδιάμπασης: «Θεωρούμε ότι στα βασικά και απαραίτητα φάρμακα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει απαγόρευση εξαγωγών. Κατά δεύτερον, τα οικονομικά προβλήματα των φαρμακαποθηκών είναι δικά τους, ας τα συζητήσουν με το υπουργείο όσον αφορά στο ποσοστό κέρδους τους κ.λπ. Το ότι υπάρχει μια λογική που λέει, εντάξει ας μην έχουμε εμείς οι Έλληνες φάρμακα ή ας ταλαιπωρούνται οι ασθενείς, προκειμένου να έχουν αυξημένη κερδοφορία κάποιοι, νομίζω ότι δεν πρέπει να γίνεται ανεκτό. Παράλληλα, πρέπει να τεθούν σε λειτουργία οι ψηφιακές πλατφόρμες. Θέλουμε δύο ψηφιακές πλατφόρμες. Μια είναι στην οποία μπορεί επίσημα ο φαρμακοποιός να δηλώνει ότι το τάδε φάρμακο είναι σε έλλειψη και το οποίο μπορεί να το βλέπει και ο γιατρός, το υπουργείο, ο ΕΟΦ και οποιασδήποτε στον χώρο της υγείας, ώστε να καταγράφονται επισήμως οι ελλείψεις και σε πραγματικό χρόνο, και να μην μπορεί κανείς να αμφισβητήσει το γεγονός αυτό».
Αναφορικά με τη δεύτερη ψηφιακή εφαρμογή στην οποία θα δηλώνουν τα αποθέματά τους οι φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία και έτσι ο πολίτης που αναζητάει ένα ελλειπτικό φάρμακο, μπαίνοντας στην πλατφόρμα ο ίδιος ο ασθενής θα μπορεί να βλέπει που βρίσκεται το φάρμακο που έχει διαθεσιμότητα στο φάρμακο που ψάχνει, οι φαρμακοποιοί διατηρούν τις επιφυλάξεις τους σε σχέση με την εξυπηρέτηση των ασθενών, τονίζοντας ότι: «Για παράδειγμα, ένας γονιός που ψάχνει μια αντιβίωση για το παιδί του. Αυτό ο ασθενής είναι κάτοικος Περάματος και βλέπει ότι αυτό το φάρμακο δεν υπάρχει στα φαρμακεία στο Πέραμα. Οπότε ψάχνει από την εφαρμογή και τελικά βρίσκει ότι μπορεί να είναι διαθέσιμο στη Σητεία. Τι ακριβώς θα κάνει αυτός ο ασθενής; Την άλλη μέρα μπορεί να ξανά μπει και να βρει άλλο ένα κουτάκι διαθέσιμο στον Πλακιά. Μέχρι να πάει από το Πέραμα στον Πλακιά, μπορεί το φαρμακείο του Πλακιά να το έχει δώσει σε άλλον ασθενή. Υπάρχουν περιστατικά που πραγματικά μας έχουν τύχει στο παρελθόν. Ψάχναμε ένα φάρμακο και με την κινητοποίηση του συλλόγου υπήρχε διαθέσιμο μόλις ένα κουτάκι σε ένα φαρμακείο του Ρεθύμνου. Όταν φτάνουμε σε τέτοια κατάσταση δραματικών ελλείψεων είναι δύσκολα. Η πλατφόρμα σε ήπιες περιπτώσεις θα μπορούσε να βοηθήσει. Αλλά όταν φτάναμε σε πολύ δύσκολες καταστάσεις υπάρχει πρόβλημα. Επίσης υπάρχει πρόβλημα με την εξυπηρέτηση των ασθενών σε περιπτώσεις διανυκτερεύσεων, εφημεριών, Σαββατοκύριακο κ.λπ. Ποιος θα πρωτοπάρει; Έστω ότι είναι πέντε αυτοί οι γονείς που έχουν την ίδια αντιβίωση για το παιδάκι τους, γιατί είναι χειμώνας και έχουν έξαρση οι αναπνευστικές παθήσεις στα παιδάκι, και είναι Κυριακή. Ποιος θα πρωτοπάρει την αντιβίωση από το φαρμακείο που εφημερεύει;
Εάν δεν αρχίσουν πολύ γρήγορα να κινητοποιούνται τα πράγματα, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα του φθινοπώρου, που αρχίζουν ήδη και διαφαίνονται οι αυξανόμενες λοιμώξεις του αναπνευστικού, πραγματικά θα αρχίσει ξανά να γίνεται ακόμα πιο έντονο το πρόβλημα στις λοιμώξεις και στις ελλείψεις των σχετικών φαρμάκων» τόνισε ο κ. Βαρδιάμπασης.
