-Ο Κ. Πιερρακάκης μιλά στα ΡΝ για τις ευρωεκλογές, για τα αυξημένο κόστος ζωής, τα δημόσια πανεπιστήμια, τη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαιδευτική διαδικασία
Συνέντευξη στην ΕΛΠΙΔΑ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Στο Ρέθυμνο βρίσκεται σήμερα ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης ο οποίος έχει αναλάβει τον συντονισμό και την οργάνωση της περιφέρειας Κρήτης εν όψει των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου.
Ο κ. Πιερρακάκης σε συνέντευξη που παραχώρησε στα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» μιλά για την κρισιμότητα της ευρωκάλπης και διακύβευμα των ευρωεκλογών και τη σημασία μιας συνειδητή ψήφου.
Παράλληλα ο υπουργός παιδείας απαντά στα «Ρ.Ν.» για ζητήματα που αφορούν μια σειρά προβλημάτων της εκπαίδευσης και αποκαλύπτει ότι εξετάζονται προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Παράλληλα ανακοίνωσε ότι ετοιμάζεται ηλεκτρονική πλατφόρμα για τη χαρτογράφηση των κενών θέσεων εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει καλύτερη και έγκαιρη κάλυψή τους από πλευράς υπουργείου.
Ο υπουργός Παιδείας όπως τονίζει στα «Ρ.Ν.» έχει λάβει την επιστολή της ΕΛΜΕΡ και το αίτημά της για χαρακτηρισμό ως δυσπρόσιτων σχολείων του ορεινού Μυλοποτάμου και Αμαρίου και απαντά ότι σχεδιάζεται ευρύτερη αναθεώρηση της μοριοδότησης των σχολείων, θέμα για το οποίο όπως επισημαίνει πολύ σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις.
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης μιλά παράλληλα για τις πρωτοβουλίες του υπουργείου του για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας.
Η στήριξη των δημόσιων πανεπιστημίων αλλά και διασύνδεση τους με την αγορά εργασίας βρίσκεται στις προτεραιότητες του υπουργείου Παιδείας, ενώ με θετικό μάτι βλέπει ο κ. Πιερρακάκης την ένταξη της τεχνητής νοημοσύνης (A.I) στον χώρο της εκπαίδευσης.
- Κύριε υπουργέ, με την ιδιότητά σας του υπεύθυνου για τον προεκλογικό αγώνα της ΝΔ στην Κρήτη, θα θέλαμε αρχικά να συνοψίσετε τη θέση σας σχετικά με το διακύβευμα των εκλογών σε αυτή την συγκυρία. Ποιοί παράγοντες εκτιμάτε ότι θα καθορίσουν το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης της 9ης Ιουνίου;
Οι ευρωεκλογές καλούν τους Έλληνες πολίτες να επιλέξουν τους εκπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκπροσώπους στα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα προασπίζονται την ευρωπαϊκή συνοχή, αλλά πρωτίστως θα προάγουν το εθνικό συμφέρον. Οι ευρωεκλογές αποτελούν μια εκλογική διαδικασία που αφενός φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη ισχυροποίησης της θέσης της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό και τον παγκόσμιο χάρτη και αφετέρου είναι μια υπενθύμιση ότι για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να κυριαρχούν η λογική, ο ρεαλισμός και ένα πλήρες πρόγραμμα με υλοποιήσιμες και αποτελεσματικές πολιτικές. Το διακύβευμα λοιπόν είναι τόσο εθνικό, όσο και ευρωπαϊκό. Η Νέα Δημοκρατία ζητά την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού, ώστε να αποδείξει για ακόμα μία φορά ότι η ευρωπαϊκή πολιτική της έχει ουσία και στον πυρήνα της έχει την ανάδειξη της χώρας και την ενίσχυση της ευημερίας της.
- Στο συνέδριο της ΝΔ είπατε μεταξύ άλλων ότι δεν υπάρχει χαλαρή ψήφος, παρά μόνο συνειδητή ψήφος. Γιατί ποιούς λόγους θεωρείτε ότι μια συνειδητή ψήφος των πολιτών στις ευρωεκλογές θα ευνοήσει τους υποψηφίους του γαλάζιου ψηφοδελτίου, τη στιγμή μάλιστα που η προεκλογική συζήτηση ελάχιστα αφορά τη σημασία των αποφάσεων που λαμβάνονται στο Ευρωκοινοβούλιο και το πώς αυτές επηρεάζουν τη δική μας χώρα και τη ζωή των Ελλήνων πολιτών;
Η Νέα Δημοκρατία έχει αποδείξει στην πορεία του χρόνου ότι έχει διαχειριστεί αποτελεσματικά ευρωπαϊκά προβλήματα τα οποία μας επηρέασαν σε εθνικό επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε την αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας στη διαχείριση και την ανακοπή των μεταναστευτικών ροών τόσο στα νησιά μας, όσο και από τα βόρεια σύνορά μας στον Έβρο. Ως χώρα αποτελούμε σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να διαχειριστούμε ζητήματα που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ακόμα, η χώρα μας πρωταγωνίστησε στη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης για τη γρηγορότερη επούλωση των πληγών που μας άφησε η πανδημία. Θα επαναλάβω λοιπόν πως δεν υπάρχει χαλαρή ψήφος, παρά μόνο συνειδητή επιλογή για την ισχυρότερη εκπροσώπηση των Ελλήνων πολιτών στην ευρωπαϊκή οικογένεια και πραγματικότητα. Οι εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο συντελούνται ταχύτατα σε όλα τα επίπεδα. Η Νέα Δημοκρατία έχει συμβάλει τα μέγιστα ώστε η Ελλάδα να είναι ένα ισχυρό μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας και έτσι πρέπει να συνεχίσει να πορεύεται.
- Στο χαρτοφυλάκιο της Παιδείας, το οποίο διαχειρίζεστε, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα, όπως επί παραδείγματι αυτό της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και κυρίως όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο αυτή πραγματοποιείται. Εξετάζετε το ενδεχόμενο να τροποποιήσετε κάποια στάδια αυτής της διαδικασίας;
Η διαδικασία της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών συνεχίζεται βάσει των όσων ορίζονται από το θεσμικό πλαίσιο δίνοντας προτεραιότητα στην αξιολόγηση των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών, καθώς αυτή αποτελεί προϋπόθεση για τη μονιμοποίησή τους. Μάλιστα ήδη οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης έχουν προχωρήσει και προχωρούν σε μονιμοποιήσεις εκπαιδευτικών που ολοκλήρωσαν με επιτυχία τη διαδικασία. Η διαδικασία της αξιολόγησης θα συνεχιστεί κανονικά στο σύνολο του εκπαιδευτικού προσωπικού πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Εξετάζονται προτάσεις για βελτιωτικές κινήσεις επί της διαδικασίας με στόχο να γίνει ακόμα πιο ευέλικτη και αποτελεσματική.
- Η έγκαιρη στελέχωση των σχολείων με το σύνολο του απαραίτητου διδακτικού προσωπικού συνιστά πάγιο αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας. Προσλήψεις μπορεί να γίνονται, σε πολλές περιπτώσεις όμως τα κενά παραμένουν έως και τα μέσα του σχολικού έτους, με συνέπεια την απώλεια διδακτικών ωρών για τους μαθητές. Οξύτερο μάλιστα εμφανίζεται το πρόβλημα στο ευαίσθητο πεδίο της ειδικής αγωγής και τον θεσμό της παράλληλης στήριξης, όπου οι ανάγκες ολοένα αυξάνουν, ενώ το προσωπικό παραμένει ανεπαρκές. Εξετάζετε κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση στην κατεύθυνση αποτελεσματικής αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού;
Η έγκαιρη και αποτελεσματική στελέχωση των σχολικών μονάδων για κάθε νέα σχολική χρονιά είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα που μας έχει απασχολήσει ως πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού από τις πρώτες μέρες ανάληψης των καθηκόντων μας. Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι πολύ σύντομα θα ανακοινωθούν εργαλεία και μέτρα που θα επιχειρούν να λύσουν σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα. Για παράδειγμα σχεδιάζουμε ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα το οποίο θα αποτυπώνει με ακρίβεια όλα τα διδακτικά κενά στο σύνολο των σχολείων. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει πιο ακριβής χαρτογράφηση των αναγκών άρα και πιο γρήγορη κάλυψή τους. Η ειδική αγωγή αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητές μας. Η επόμενη μεταρρυθμιστική τομή που σχεδιάζουμε αφορά στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση περιλαμβανομένης της ειδικής αγωγής. Πέραν της αποτελεσματικότερης κάλυψης των κενών που προανέφερα, στοχεύουμε στη συνολική αναμόρφωση του πλαισίου της με την ενσωμάτωση εργαλείων για την αμεσότερη ανίχνευση αναπτυξιακών αποκλίσεων και την στοχευμένη παρέμβαση σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία.
- Η μαθητική διαρροή εξακολουθεί να πλήττει περιοχές της Κρήτης, ανάμεσά τους και ορισμένες του Ρεθύμνου. Γνωρίζουμε ότι η ΕΛΜΕ Ρεθύμνου έχει υποβάλει στο υπουργείο σας πρόταση να χαρακτηριστούν σχολεία του ορεινού Μυλοποτάμου και του Αμαρίου ως δυσπρόσιτα, με το σκεπτικό ότι η επιπλέον μοριοδότηση που απορρέει από τον χαρακτηρισμό αυτόν, σε συνδυασμό και με άλλα κίνητρα, θα ενίσχυε την επιλεξιμότητά τους από εκπαιδευτικούς και θα συνέβαλε στην έγκαιρη και πληρέστερη στελέχωση των σχολείων αυτών, συντελώντας έτσι και στην ανάσχεση της μαθητικής διαρροής. Εξετάζετε να υλοποιήσετε αυτή την πρόταση;
Η σχολική διαρροή αποτελεί ένα πρόβλημα, το οποίο συναντάται αρκετά και στα νησιά μας και το οποίο πιστεύουμε ότι θα περιοριστεί με σειρά αλλαγών που σχεδιάζουμε. Έχουμε λάβει το εν λόγω αίτημα και θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι το συγκεκριμένο όπως και άλλα αντίστοιχα αιτήματα, εξετάζονται με καλή διάθεση και με γνώμονα το συμφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας και το καλό των παιδιών μας. Ως υπουργείο σχεδιάζουμε μία ευρύτερη αναθεώρηση της μοριοδότησης των σχολικών μονάδων. Πιστεύουμε ότι σύντομα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε περισσότερα σχετικά.
- Πρόσφατα ανακοινώσατε και δημοσιεύτηκε και σε ΦΕΚ, σειρά νέων μέτρων για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας, περιστατικά της οποίας καταγράφονται συχνά πυκνά και στα σχολεία του νομού Ρεθύμνου. Τι προσδοκάτε ότι, με το νέο σχολικό έτος, θα αλλάξει επί της ουσίας στην αντιμετώπιση του σχολικού bullying; Ταυτόχρονα, οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν συχνά αδύναμοι να διαχειριστούν τα περιστατικά που ολοένα και πυκνώνουν και κρίνουν απαραίτητη πλέον τη στελέχωση όλων των σχολείων με σχολικούς ψυχολόγους. Στον σχεδιασμό του υπουργείου σας υπάρχει σκέψη ικανοποίησης του αιτήματος αυτού;
Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Όχι τόσο σε όρους αύξησης των περιστατικών, όσο σε όρους σοβαρότητας και βιαιότητας αυτών. Για τον λόγο αυτό, πριν έναν μήνα περίπου παρουσιάσαμε παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, από τη Θεσσαλονίκη, μια ολιστική εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση του φαινομένου, η οποία συνοδεύεται και από μία εκστρατεία ενημέρωσης, η οποία υλοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση. Η στρατηγική έχει ως κύριο στόχο όλα τα περιστατικά να έρθουν στο φως, μέσα από τη δυνατότητα υποβολής επώνυμων αναφορών από μαθητές και γονείς στην πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr. Η διαχείριση των αναφορών γίνεται από εκπαιδευτικούς και ειδικούς ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε δραστικό περιορισμό του φαινομένου. Παράλληλα προχωρούμε στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μας, ενώ δίνουμε βαρύτητα στην ενίσχυση των δράσεων ενεργού πολίτη είτε με τις αντίστοιχες αλλαγές στο ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων, είτε μέσα από τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων. Αναφορικά με το σκέλος της ερώτησης που αναφέρεται στην αύξηση του αριθμού ψυχολόγων, θα ήθελα να σημειώσω ότι ο αριθμός ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών έχει σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, και φυσικά εξετάζουμε επιπλέον αύξηση σε θέσεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στον βαθμό που το επιτρέπουν οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας.
- Το αυξημένο κόστος ζωής και η δυσκολία εύρεσης στέγης – ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές όπως η Κρήτη – συνεχίζουν να αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που μειώνουν τις δυνατότητες ολοένα και περισσότερων οικογενειών να σπουδάσουν τα παιδιά τους μακριά από τον τόπο κατοικίας τους. Την ίδια στιγμή διατυπώνεται η ανησυχία ότι η λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων, η οποία νομοθετήθηκε πρόσφατα, θα επιφέρει καίριο πλήγμα στα περιφερειακά ιδρύματα, όπως αυτό της Κρήτης. Υπάρχει σχεδιασμός για τη στήριξη του Πανεπιστημίου Κρήτης το οποίο, όπως γνωρίζετε, επιδεικνύει αξιοσημείωτο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο και διατηρεί σταθερά ιδιαίτερα υψηλές θέσεις στις διεθνείς κατατάξεις, αλλά και των άλλων ιδρυμάτων του νησιού;
Είμαστε υπερήφανοι για τα πανεπιστήμιά μας, τα οποία κερδίζουν ολοένα και περισσότερες διακρίσεις καθώς και το ακαδημαϊκό μας προσωπικό. Στην καρδιά της πρόσφατης μεταρρύθμισης που προχωρήσαμε και η οποία αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση βρίσκεται το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, το οποίο στηρίζουμε και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε. Με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πριν από λίγους μήνες και το οποίο πλέον αποτελεί νόμο του κράτους, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματά μας απαλλάσσονται από την περιττή γραφειοκρατία, αποκτούν πιο ευέλικτες διαδικασίες, ενώ ενισχύεται το αυτοδιοίκητό τους. Παράλληλα με την εξασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων άνω τους 1,5 δισ. ευρώ – μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ, το ΠΔΕ και ΣΔΙΤ για την ανέγερση νέων φοιτητικών εστιών – τα επόμενα χρόνια, πλέον θα έχουν στη διάθεσή τους όλα τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να χαράξουν τη δικής τους στρατηγική και να την υλοποιήσουν, να διεθνοποιηθούν να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους. Επίσης, θα ήθελα να υπογραμμίσω για μία ακόμα φορά τη δέσμευσή μας, ότι όπως στηρίξαμε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης μέσα από συγκεκριμένες διατάξεις που στοχεύουν στην ενδυνάμωσή του, το ίδιο θα πράξουμε για όποιο πανεπιστήμιό μας και δη περιφερειακό, χρειαστεί αντίστοιχη στήριξη. Η πρόβλεψη για την ίδρυση μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, διορθώνει μία ιστορική ανορθογραφία που ακολουθούσε τη χώρα μας, καθιστώντας την μία από τις ελάχιστες εξαιρέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Έχουμε χρέος να αυξήσουμε τις εκπαιδευτικές δυνατότητες της χώρας, ώστε η Ελλάδα να αποτελεί μία από τις επιλογές των χιλιάδων νέων Ελλήνων που επιλέγουν μια χώρα του εξωτερικού για τις σπουδές τους.
- Ένα άλλο μεγάλο θέμα που απασχολεί έντονα τους νέους αφορά στη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Υπάρχει σχεδιασμός για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να μπορούν οι πτυχιούχοι να βρίσκουν εργασία σε αντικείμενο συναφές με αυτό των σπουδών τους.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις και η ταχύτητα των αλλαγών που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο επιτάσσουν την καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων, καθώς οι νεότερες γενιές θα κληθούν να ακολουθήσουν περισσότερες από μία καριέρες. Ως υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού έχουμε χρέος να προετοιμάσουμε όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται τους νέους μας ώστε να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις με επιτυχία. Η προετοιμασία αυτή ξεκινά από τη σχολική κοινότητα και επεκτείνεται στην πανεπιστημιακή. Ήδη προχωρήσαμε σε μεταρρυθμιστική τομή στον τομέα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με τη δημιουργία των Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης – ΚΕΕΚ, στοχευμένων θεματικά, ώστε να δημιουργούν οικονομία κλίμακας, αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα, από όπου και παρουσιάστηκε το συγκεκριμένο εγχείρημα. Στα ΚΕΕΚ θα διαλειτουργούν οι δομές της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης όπως Επαγγελματικά Λύκεια, Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (όπως μετονομάστηκαν τα ΙΕΚ), Εργαστηριακά Κέντρα (συμπεριλαμβανομένου του έτους Μαθητείας) ώστε οι μαθητευόμενοι και σπουδαστές μας να εκπαιδεύονται αποτελεσματικά σε αντικείμενα που θα καλύπτουν σύγχρονες ανάγκες της αγοράς εργασίας. Ακόμα εμπλουτίσαμε τις ΣΑΕΚ με 130 νέους Οδηγούς Κατάρτισης – νέα σύγχρονα επαγγέλματα, ενώ εξοπλίζουμε τα Εργαστηριακά Κέντρα με νέο εξοπλισμό. Επιπλέον, στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σχεδιάζουμε αλλαγές που θα στοχεύουν στην καλλιέργεια στους μαθητές μας νέων δεξιοτήτων κυρίως μέσα από την αξιοποίηση νέων τεχνολογικών μέσων, όπως οι διαδραστικοί πίνακες. Αλλά και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ενθαρρύνουμε τα Πανεπιστήμιά μας να προχωρήσουν σε συνέργειες με επιχειρήσεις, ώστε οι φοιτητές μας να έρχονται σε επαφή με τις ανάγκες των επιχειρήσεων και του ιδιωτικού τομέα.
- Έχετε διατελέσει υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελεί ήδη μια πραγματικότητα και άλλες χώρες έχουν ήδη επεξεργαστεί και εισαγάγει εφαρμογές της στην εκπαίδευση. Σε τι επίπεδο βρίσκεται ο σχετικός διάλογος στη χώρα μας και πως πιστεύετε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη ως εργαλείο για την ανάπτυξη, επί παραδείγματι, των, δυστυχώς χαμηλών (όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα διεθνών διαγωνισμών), δεξιοτήτων των Ελλήνων μαθητών;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη πρόκειται να κάνει αισθητή την παρουσία της σε όλους τους τομείς της ζωής μας, πολύ πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη κατάκτηση στον τομέα της τεχνολογίας. Ήδη συμβαίνει άλλωστε. Θέση μας στο υπουργείο Παιδείας είναι ότι οποιαδήποτε εξέλιξη μπορεί να αποδειχθεί ισχυρό εργαλείο, αν όσοι το κατέχουν διαθέτουν γνώση και σωστή κατάρτιση. Το ίδιο συμβαίνει και με την Τεχνητή Νοημοσύνη, την οποία σχεδιάζουμε να εντάξουμε σταδιακά στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσα από την εξοικείωση με τη βοήθεια τεχνολογικών μέσων. Αναφορικά με τις επιδόσεις των μαθητών μας όπως για παράδειγμα στο διεθνές πρόγραμμα αξιολόγησης PISA, προέχει ο εντοπισμός των αιτιών, και ο σχεδιασμός και ολοκλήρωση σχετικών βελτιωτικών κινήσεων. Εφόσον, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι χρήσιμο εργαλείο στον παραπάνω σχεδιασμό, σαφώς και θα προβλεφθεί και θα ενσωματωθεί.