Το σπουδαιότερο απ’ όσα εφόδια είναι χρήσιμο ο κάθε άνθρωπος να είναι εξοπλισμένος στους καθημερινούς αγώνες της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής του θεωρείται από πολλούς ότι είναι η σύνεση. Οι ίδιοι μάλιστα λένε ότι είναι διαχρονικής ισχύος και αξίας η συμβολή της σύνεσης σε ό,τι καλείται να κάνει ο άνθρωπος και ως μεμονωμένο άτομο και ως μέλος ενός οργανωμένου κοινωνικού συνόλου.
Σώφρων, εχέφρων, έμφρων, όλες αυτές οι λέξεις, που συναντούμε και χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, σημαίνουν το ίδιο πράγμα, είναι συνώνυμες του «συνετός» και σχετίζονται με τη χρήση των φρενών (του νου) από τον άνθρωπο.
Ποιος άνθρωπος, όμως, είναι και λογαριάζεται συνετός και έμφρων από τον περίγυρό του; Μολονότι όλοι ξεκινούν λέγοντας ότι σύνεση είναι η ορθή σκέψη και συνετοί εκείνοι που την ακολουθούν, συχνά αρκετοί εξ ημών με τη λέξη «συνετός» επιθυμούν να περιγράψουν διάφορες ανθρώπινες συμπεριφορές στη ζωή μας.
Άλλοτε, συνετός θεωρείται όποιος προασπίζει με το πνεύμα του την ατομική και την κοινωνική ζωή του και δεν παρασύρεται εύκολα και ασυνείδητα από τον οποιονδήποτε άλλο.
Άλλες φορές, πάλι έμφρων είναι εκείνος που με κάθε τρόπο αγωνίζεται να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του πνευματικά και υλικά.
Κάποιοι θεωρούν ως συνετό κι αυτόν που επιστρατεύει όλες του τις ψυχοσωματικές και πνευματικές δυνάμεις για να βγει και ο ίδιος και οι συνάνθρωποί του από κάποιο κοινωνικό αδιέξοδο και να φτάσουν στο κοινό καλό.
Σώφρων, ίσως, είναι σύμφωνα με τη γνώμη ορισμένων εκείνος που με διορατικότητα και προγραμματισμό προβλέπει τις ανάγκες του και προσπαθεί να τις αντιμετωπίσει.
Τέλος, σωφροσύνη και σύνεση χαρακτηρίζουν – ισχυρίζονται κάποιοι άλλοι – κάθε άνθρωπο που αντί με τη βία προσπαθεί ειρηνικά να λύνει τις τυχόν διαφορές του με τους γύρω του και δίχως άγχος αλλά με εσωτερική γαλήνη.
Προσωπικά, νομίζω ότι συνετός και σώφρων είναι ο άνθρωπος αυτός που παραμερίζοντας τον εγωισμό, το δόλο και την ιδιοτέλεια αγωνίζεται κάθε στιγμή για μια καλύτερη ζωή για όλους, αφού, πριχού πει ή κάνει κάτι, σκεφτεί καλά και υπολογίσει νωρίτερα τις για τον ίδιο και τους άλλους συνέπειες των λόγων και των έργων του… Εσείς τι λέτε;
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος, Msc Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαχείρισης Πληροφοριακών συστημάτων
