Το Ρέθυμνο διεκδικεί 100 εκ. ευρώ από ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης για τη θωράκισή του από πλημμύρες
Λίγες μέρες μετά τις φονικές πλημμύρες στην κεντρική Ελλάδα με απώλειες ανθρώπινων ζωών, αλλά και ανυπολόγιστες καταστροφές σε υποδομές, περιουσίες και ζωικό κεφάλαιο, που επανέφεραν στο προσκήνιο τις επιπτώσεις και τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, αλλά και την ανάγκη επένδυσης σε έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί η πρώτη συνεδρίαση του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας του νομού Ρεθύμνου, παρουσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών. Ο στόχος δεν ήταν άλλος από την καλή προετοιμασία, τον συντονισμό των υπηρεσιών και των φορέων, αλλά και των ενεργειών εκείνων που πρέπει να δρομολογηθούν για να θωρακιστεί ο νομός, ο οποίος έχει πληγεί και στο παρελθόν από έντονα καιρικά φαινόμενα, όχι φυσικά στην έκταση και την ένταση αυτών της Θεσσαλίας.
Στη διάρκεια της σύσκεψης επισημάνθηκαν λάθη και παραλείψεις που αφορούν κατά κύριο λόγο στον ανθρώπινο παράγοντα.
Υποδομές που χτίστηκαν σε ποτάμια, ρέματα, που ενώ καθαρίζονται γίνονται ανεξέλικτοι χώροι εναπόθεσης απορριμμάτων, μπαζών και ζώων. «Έχουμε χτίσει τα 3 χλμ. ποταμού και αυτός έχει γίνει σήμερα 30 μέτρα», ανέφερε χαρακτηριστικά η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου, Μαρία Λιονή, επισημαίνοντας τους κινδύνους που εγκυμονούνται.
Μελέτες για αντιπλημμυρικά έργα εκπονούνται, κάποιες από αυτές έχουν ήδη ολοκληρωθεί και αναζητούν χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση των έργων. Το κόστος μόνο για τον δήμο Ρεθύμνου φτάνει τα 100 εκ. ευρώ, ενώ οι φορείς είναι αποφασισμένοι να διεκδικήσουν κονδύλια τόσο από το ΕΣΠΑ όσο και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η πρόληψη σίγουρα είναι βασικό ζητούμενο, όπως επίσης και ο συντονισμός των υπηρεσιών σε περίπτωση έκτακτων συνθηκών. Ο προϊστάμενος πολιτικής προστασίας της Περιφέρειας Κρήτης, Μανόλης Παραβολιδάκης, στην τοποθέτησή του έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις ενέργειες πρόληψης και την συνεργασία που πρέπει να υπάρχει μεταξύ περιφέρειας, δήμων και κοινοτήτων, αλλά και στο σχέδιο εκκένωσης κάθε περιοχής, στις ενέργειες των τεχνικών υπηρεσιών και των δήμων για την ενημέρωση του κοινού.
Η αντιπεριφερειάρχης επικαλούμενη εμπειρία προηγούμενων συμβάντων τόνισε ότι δεν είναι εύκολο στην πράξη να υλοποιηθεί αυτό που προβλέπεται στα χαρτιά, τονίζοντας ότι ο χρόνος ενημέρωσης από πλευράς υπηρεσιών για εκκένωση δεν είναι πάντα αρκετός, ειδικά σε μια πόλη όπου οι τρόποι διαφυγής είναι περιορισμένοι και το κυκλοφοριακό πρόβλημα μεγάλο. Η ίδια αναφέρθηκε στο μνημόνιο συνεργασίας της ΠΕΡ με το ΚΤΕΛ σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να συνδράμει για την μεταφορά πολιτών που διατρέχουν κίνδυνο.
Μ. Λιονή: «Ξεπερνούν τα 100 εκ. ευρώ τα κονδύλια που απαιτούνται για αντιπλημμυρικά έργα στο νομό»
Η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου, Μαρία Λιονή, αναφερόμενη στις ενέργειες της Περιφερειακής Ενότητας υπενθύμισε ότι από το 2019 μέχρι και σήμερα έχουν διατεθεί 10 εκ. ευρώ για καθαρισμούς ρεμάτων και ποταμών, ωστόσο κάποιοι εξακολουθούν να μην αντιλαμβάνονται τη σημασία των ρεμάτων και τα μετατρέπουν σε χωματερές.
Αναφέρθηκε αναλυτικά στις μελέτες που έχουν γίνει για τους ποταμούς του ανατολικού Ρεθύμνου και συγκεκριμένα όπως είπε για τον Πλατανιανό ποταμό, απαιτούνται έργα 25 εκ. ευρώ, για τον Πηγιανό 23 εκ. ευρώ, για τον Αρκαδιώτη 8 εκ. ευρώ, για τον Αρσανιώτη 5 εκ. ευρώ, ενώ μελέτες, όπως είπε, υπάρχουν για τον Γεροπόταμο, τις Δαφνέδες, το Γενί Γκαβέ, την Αγία Γαλήνη και το Ροδάκινο.
«Τον Σεπτέμβριο του 2018 μέσα σε ένα βράδυ ήρθαν οι αρμοδιότητες των καθαρισμών των ρεμάτων και των ποταμών και της αστυνόμευσης στην περιφέρεια. Από το 2019 προσπαθήσαμε και βρήκαμε χρήματα και έχουμε διαθέσει για καθαρισμούς πάνω από 9,5 με 10 εκ. ευρώ μόνο για το Ρέθυμνο. Και συνεχίζουμε. Έχουμε κάνει καλούς καθαρισμούς και τώρα κάνουμε συντηρήσεις όπου μας λένε οι πρόεδροι και πάει η υπηρεσία και βλέπει, αλλά θα πρέπει όλοι να έχουμε τα μάτια μας 14. Δεν είναι δυνατόν μόλις κάνουμε τον καθαρισμό και είναι το ποτάμι άδειο και καθαρό να πάει μετά από 2-3 μέρες να αστυνομεύει η υπηρεσία και να βρίσκει μέσα μπάζα, ψόφια ζώα, απορρίμματα. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι δεν είναι απέραντα τα λεφτά για να καθαρίζουμε κάθε μέρα και να πηγαίνουμε από πίσω από τον κάθε έναν ασυνείδητο συμπολίτη μας. Αυτό πρέπει να καταγγέλλεται άμεσα. Δεύτερον, ξεκινήσαμε μελέτες οριοθέτησης για έργα διευθέτησης στους ποταμούς.
Ο Πλατανιανός ποταμός θέλει 25 εκ. ευρώ από μόνος του, διότι το δέλτα του ποταμού από ότι δείχνουν οι μελέτες ήταν 1.5 χιλιόμετρο δυτικά και 1.5 χιλιόμετρο ανατολικά, και έχει γίνει 35-40 μέτρα. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανένας πως στον Πλατανιανό, πέφτει και το φράγμα. Αντιλαμβάνεται κανένας τον κίνδυνο, δεν χρειάζεται να πω τίποτα άλλο. Μέσα σε αυτά τα 3 χιλιόμετρα έχουν χτιστεί τα πάντα. Νόμιμα έχουν χτιστεί από πεντάστερα, σπίτια, επιχειρήσεις. Όταν έγινε το πλημμυρικό φαινόμενο του Φεβρουαρίου 2019 και του Νοεμβρίου 2020, εμείς στον χάρτη επάνω βάλαμε κουκίδες ποιες επιχειρήσεις και ποια ξενοδοχεία και ποια σπίτια πλημμύρισαν. Όταν μας ήρθαν οι μελέτες είδαμε ότι όλα αυτά ήταν μέσα στην λεκάνη απορροής του Πλατανιανού, Πηγιανού και λοιπών ποταμών. Λοιπόν, 25 εκατομμύρια θέλει ο Πλατανιανός, 23 εκατομμύρια ο Πηγιανός. Έχουν χτιστεί σπίτια και επιχειρήσεις μέσα στη κοίτη. 8 εκ. ο Αρκαδιώτης, 5 εκ. ο Αρσανιώτης. Και έπεται συνέχεια. Κάνουμε μελέτες που τελειώνουν σε τέσσερα σημεία στον Γεροπόταμο, μέσα στο Πέραμα που υπάρχουν τα αντιπλημμυρικά φαινόμενα, στους Δαφνέδες, στο Γενί Γκαβέ και στου Αλεξάνδρου το Χάνι, επίσης στην Αγία Γαλήνη, στον Πλακιά και στο Ροδάκινο. Όλα αυτά είναι πάνω από 100 εκ. για το Ρέθυμνο. Εμείς θα διεκδικήσουμε, θα πρέπει και το κεντρικό κράτος να κατευθύνει τα κονδύλια του πλέον σε τέτοια έργα τα οποία είναι απαραίτητα».
Και κατέληξε λέγοντας ότι: «στο επίπεδο καθαρισμών και μελετών για διεκδίκηση αντιπλημμυρικών έργων, το Ρέθυμνο πραγματικά είναι ένα βήμα παραπάνω και από την υπόλοιπη Κρήτη, γιατί είχαμε πάθει και τον Φεβρουάριο του 2019 και προσπαθούσαμε να μάθουμε και να βάλουμε σε μία σειρά τα προβλήματά μας. Όμως θα πρέπει να είμαστε όλοι προσεκτικοί με τους καθαρισμούς, δεν μπορούμε να καθαρίζουμε μέρα παρά μέρα, δεν υπάρχουν ούτε τα χρήματα ούτε είναι σωστό ο φορολογούμενος πολίτης να πληρώνει την δική μας αντικοινωνική συμπεριφορά».
Θ. Νίνος: Έργα πρόληψης και προστασίας προβλέπει το σχέδιο του Ο.Α.Κ.
Ο πρόεδρος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, Θοδωρής Νίνος, μίλησε για το σχέδιο διαχείρισης υδραυλικών έργων του οργανισμού, υποέργο αυτού είναι η εκπόνηση του γενικού διαχειριστικού σχεδίου έργων αντιπλημμυρικής προστασίας για όλο το νησί, το οποίο αφορά σε πρόληψη, προστασία, ετοιμότητα και αποκατάσταση. Όπως διευκρίνισε από το σχέδιο του Ο.Α.Κ. «για το Ρέθυμνο δεν προκύπτει ότι υπάρχει πρόβλημα υψηλού κίνδυνου σε περίπτωση πλημμύρας, ωστόσο απαιτούνται παρεμβάσεις που αφορούν στην οριοθέτηση ποταμών σε Πλατύ, Αρκαδιώτη, Αρσανιώτη, Πηγιανό και Γεροπόταμο καθώς και στους παραπόταμους, στον Κόρακα στο Ροδάκινο στον Πλατύ Αμαρίου. Παράλληλα επεσήμανε την ανάγκη κατάργησης των ιρλανδικών διαβάσεων σε Αρσάνι και Γεροπόταμο και την επέκταση δικτύων αποχέτευσης,
«παρά του ότι δεν προκύπτουν αυτές οι ζώνες με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, μελετήθηκε και εντάχθηκε και θεωρήθηκε κρίσιμο το ρέμα του ποταμού στον Πλατανιά, ο οποίος έδωσε και πλημμυρικό φαινόμενο και το 2019 και το 2020. Ως εκ τούτου, οι παρεμβάσεις για το Ρέθυμνο, προτείνονται οι οριοθετήσεις των ρεμάτων του Πλατανιά, του Αρσανιώτη, του Αρκαδιώτη και στον Γεροπόταμο, όπως επίσης προτείνονται όμως και κάτι παραπόταμοι δευτερεύουσας ίσως σημασίας, αλλά και για τα νότια του νομού ο Κόρακας στο Ροδάκινο και ο Πλατύς στον δήμο Αμαρίου. Αυτά λοιπόν προχωράνε και είναι απόλυτα συμμορφωμένα στις προτάσεις του masterplan του Ο.Α.Κ. Το δεύτερο που προτείνεται για το Ρέθυμνο, το οποίο είναι σημαντικό είναι η ανακατασκευή της υπογειοποίησης του ρέματος του Κόρακα Καμάρα, οδός Ελευθερίας, εντός πόλεως. Αυτό προκύπτει δυστυχώς από τα δεδομένα ότι κάποια στιγμή μπορεί να έχουμε αστοχία για αυτό και επιβάλλεται η ανακατασκευή του και η τροποποίηση της αποχέτευσης. Το τρίτο το οποίο προτείνεται είναι η διευθέτηση ρεμάτων εντός ορίων οικισμού τόσο στο Αμάρι όσο και στο Μυλοπόταμο. Σημαντική παρέμβαση -και εκεί έχουμε μείνει πάρα πολύ πίσω- αφορά στις επεκτάσεις δικτύων αποχέτευσης όμβριων υδάτων. Εκεί έχουμε και αστοχία στα υφιστάμενα δίκτυα -δεν αντέχουν τις παροχές που έχουν πλέον λόγω κλιματικής αλλαγής- αλλά και επεμβάσεων που είναι στο ανάγλυφο του εδάφους. Τα δίκτυα όμβριων με τις επεμβάσεις που υφίστανται έχουν πρακτικά καταστήσει την παραγωγικότητα του δικτύου στο 1/4, άρα είναι αυτονόητα να συμβαίνουν αυτά που συμβαίνουν. Θα πρέπει άμεσα να υπάρξει επέμβαση από τον δήμο για να αποκαταστήσει τη λειτουργία των υφιστάμενων δικτύων αλλά και να μελετηθούν οι επεκτάσεις της Δ.Ε.Υ.Α.Ρ. Το ίδιο ισχύει και για το Πάνορμο και το Μπαλί και εκεί έχουν καταγραφεί θέματα και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Η προστασία αυτών, γνωρίζω ότι η Περιφέρεια έχει προχωρήσει, έχει δεσμεύσει το κονδύλι, έχει μπερδέψει κάπου η διαδικασία με τους μελετητές. Εν πάση περιπτώσει προχωράει, γιατί κι αυτό είναι κρίσιμο για το Ρέθυμνο, γιατί μπορούμε να έχουμε πλημμυρικό φαινόμενο και από την θάλασσα» τόνισε ο κ. Νίνος.
Καταλήγοντας ο πρόεδρος του Ο.Α.Κ., Θ. Νίνος, τόνισε τη σημασία να υπάρχουν σαφείς αρμοδιότητες σε κάθε φορέα, αλλά και συντονισμός των φορέων μεταξύ τους.
«Ο συντονισμός αν δεν υπάρξει θα χαθούμε στην μετάφραση, οπότε είναι πάρα πολύ κρίσιμο ένα κέντρο το οποίο θα λειτουργεί συντονιστικά, γνωρίζοντας τις αρμοδιότητες όμως ξεκάθαρα του κάθε εμπλεκόμενου φορέα για να μη χάνει χρόνο στο που πρέπει να δώσει την εντολή. Εμείς είμαστε στη διάθεση της περιφέρειας και των εμπλεκόμενων φορέων για οτιδήποτε χρειαστεί από τον Ο.Α.Κ., είτε με προσωπικό, είτε με την εμπειρία όσων αφορά τη διαχείριση των υδάτων και για να δούμε και το σχέδιο διαχείρισης με μεγαλύτερη λεπτομέρεια γιατί έχει φτάσει μέχρι και επίπεδο κοστολόγησης των προτεινόμενων έργων».
Παράλληλα όπως επεσήμανε ο κ. Νίνος ο Ο.Α.Κ., που διαχειρίζεται τα φράγματα, παρακολουθούνται και επιστημονικά και σεισμικά και τετανική και είναι σε συνεννόηση με περιφέρεια να αναλάβουν ως φορέας διαχείρισης και τα φράγματα αρμοδιότητας της περιφέρειας, ωστόσο όπως διευκρινίζει ο σχεδιασμός των έργων έχει ένα ανώτατο όριο, το οποίο μπορεί να ανταποκριθεί εξηγώντας ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς στελεχών του Ο.Α.Κ., των κ.κ. Μαμαγκάκη και Λαμπρινού, «αν η βροχή που έπεσε στη Θεσσαλία πάνω έπεφτε εδώ στο χρονικό διάστημα αυτό το πολύ σύντομο θα είχαμε περίπου 3 φορές χωρητικότητα του φράγματος, στον ποταμό του Πλατανιά. Αντιλαμβάνεστε ότι, όποια οροθέτηση, ότι διευθέτηση και να έχεις κάνει, αστοχία θα έχεις. Άρα, ναι μεν είναι σημαντική η πρόληψη να κάνουμε τα έργα και τα λοιπά, αλλά υπάρχει και το σενάριο αστοχίας» τόνισε ο κ. Νίνος.
Από την πλευρά του ο Στέλιος Λαμπρινός αναφερόμενος στην αντιπλημμυρική λειτουργία του φράγματος, είπε: «Στην πλήρη λειτουργία του φράγματος δεν θα χρειάζεται να το εκκενώνουμε, με την έννοια ότι θα εκκενώνεται από την χρήση και αυτό θα είναι το πιο χρήσιμο γενικότερα. Τώρα σε αυτή τη φάση εφόσον περνάει η αναγκαιότητα, έχουμε κάνει κάποιες εκκενώσεις, έχει κατέβει γύρω στα 2-3 εκ. -μπορούμε να το κατεβάσουμε ακόμη περισσότερο- συνήθως το κάνουμε κατά τον Οκτώβρη, τότε ήταν τα φαινόμενα στο Ρέθυμνο τα τελευταία χρόνια. Τώρα το σκεφτόμασταν, μπορούμε να συμφωνήσουμε να το κατεβάσουμε πιο πολύ. Απλά αν πέσει στη ανάντη λεκάνη απορροής αυτή η πλημμύρα που έπεσε στο Πήλιο που ήταν πολύ ακραία, τα κυβικά που θα κατέβουνε, όσο και να το έχουμε κατεβασμένο, θα υπερχειλίσει μια μεγάλη ποσότητα πάλι, αυτό. Σίγουρα όμως θα το μετριάσει».
Απαιτείται η συνεργασία των επαγγελματιών
Εκ μέρους της Δ.Ε.Υ.Α.Ρ. ο Βασίλης Θεοδωράκης αναφέρθηκε στις ενέργειες της δημοτικής επιχείρησης με τους καθαρισμούς των αγωγών. Επεσήμανε την κακή νοοτροπία των επαγγελματιών εστίασης, που δεν συμμορφώνονται και παρά τις απαγορεύσεις εξακολουθούν να επιρρίπτουν λίπη και λάδια στους αγωγούς προκαλώντας τεράστια δυσλειτουργία. Ενώ ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στα «χαλάκια» που τοποθετούν πάνω στα φρεάτια με αποτέλεσμα πολλές φορές η παλιά πόλη να πλημμυρίζει, «κάνουμε συστάσεις όμως δυστυχώς δεν μας ακούνε. Τα χαλάκια είναι μεγάλο πρόβλημα».
Σχέδιο εκκένωσης ετοιμάζει ο δήμος – Αναγκαία η κρατική ενίσχυση για έργα πρόληψης
Ο αντιδήμαρχος πολιτικής προστασίας, Γιώργος Σκορδίλης, αναφέρθηκε στην κατάρτιση του σχεδίου εκκένωσης που ετοιμάζει ο δήμος Ρεθύμνου και το οποίο όπως είπε θα ολοκληρωθεί σύντομα, ενώ ιδιαίτερη μνεία έκανε στην καλή συνεργασία που έχει με φορείς και υπηρεσίες του τόπου. Μίλησε για τα μνημόνια συνεργασίας που υπάρχουν και τη συνεργασία με ιδιώτες που διαθέτουν τα απαραίτητα μηχανήματα και άλλα τεχνικά μέσα για να συνδράμουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Επικαλούμενος το σχέδιο του Ο.Α.Κ. για τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα στην Κρήτη, το κόστος των οποίων ανέρχεται σε 360 εκ. ευρώ, επεσήμανε πως μόνο για τν δήμο του Ρεθύμνου το κόστος φτάνει τα 61 εκ. ευρώ, τονίζοντας ότι η πολιτεία ακόμα δεν έχει ανταποκριθεί στην υποχρέωσή της προς τον δήμο Ρεθύμνου από τις καταστροφές του 2019 – 2020, οι οποίες απαίτησαν έργα ύψους 20 εκ ευρώ. «θεωρώ ότι θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στα έργα ανάσχεσης. Αν δεν τα κάνουμε τότε κινδυνεύουν όλα τα τεχνικά έργα σε οικισμούς και χωριά» σημείωσε και κατέληξε λέγοντας για το ρόλο και τις ευθύνες των ΟΤΑ, που διαρκώς επισημαίνει η πολιτεία, ότι το ίδιο το κράτος στο μεγαλύτερο έργο που ετοιμάζει, αυτό του βόρειου οδικού άξονα Κρήτης, δεν συμπεριέλαβε στις μελέτες του έργα διαχείρισης των όμβριων: «Μιλάμε για ένα κράτος που ρίχνει τις ευθύνες όπου θέλει, χωρίς όμως το ίδιο να ίδιο χρηματοδότηση. Όμως κάποια στιγμή θα πρέπει να δούμε τι γίνεται και τι δεν γίνεται καλά και σε κεντρικό επίπεδο».
