Μια ευκαιρία για το Ρέθυμνο να γνωρίσει καλύτερα ένα από τα πιο σημαντικά ερευνητικά ιδρύματα του τόπου
Με θεματολογίες που καλύπτουν την ιστορία, την τέχνη, την τεχνολογία και τον πολιτισμό, οι διαλέξεις πρόκειται να εμπλουτίσουν τη δημόσια συζήτηση και να συμβάλουν στη δημιουργία ενός πιο ενημερωμένου και πνευματικά ανθεκτικού κοινωνικού συνόλου
Έναν νέο δίαυλο επικοινωνίας με την τοπική κοινωνία ανοίγει το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Μ.Σ.) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, που σε συνεργασία με τον δήμο Ρεθύμνης διοργανώνει μια σειρά διαλέξεων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με ποικίλες θεματικές και ελεύθερη πρόσβαση για το κοινό.
Στόχος είναι να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στην ακαδημαϊκή έρευνα και τους πολίτες, μέσω της διάχυσης της επιστημονικής γνώσης στην κοινωνία, με ερεθίσματα, μεθοδολογικές βάσεις και αξίες, ιδιαίτερα στους νέους.
Η πρώτη διάλεξη, που είναι ενταγμένη στις καρναβαλικές εκδηλώσεις, θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα στον χώρο του Ινστιτούτου με τίτλο «Το Καρναβάλι και οι Γυναίκες» και ομιλητή το Νίκο Ποταμιάνο στις 19:30 μ.μ.
Όλες οι διαλέξεις είναι ανοικτές και ελεύθερες για το κοινό, ενώ οι δημότες και οι δημότισσες θα έχουν την ευκαιρία, μετά το πέρας τους, να συζητήσουν με τους εισηγητές/ερευνητές στο πλαίσιο ενός εποικοδομητικού διαλόγου. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα της διαδικτυακής παρακολούθησής τους μέσω του σχετικού συνδέσμου: https://us02web.zoom.us/j/88062725504?pwd=LSlje9lpwyw9MGUd02db6ymifeoROG.1us02web.zoom.us
Στη διάρκεια συνέντευξης τύπου στο δημαρχείο Ρεθύμνης χθες, εκπρόσωποι του δήμου και επιστήμονες του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών αναφέρθηκαν στη φιλοσοφία των διαλέξεων που πρόκειται να πραγματοποιήσουν, τονίζοντας τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας και τη συνεισφορά της στην τοπική κοινωνία.
«Επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε πνευματικά «αντισώματα» σε μια κοινωνία που μαστίζεται από την παραπληροφόρηση»
Ο δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης, ανέφερε ότι η πρωτοβουλία γεννήθηκε από τη διαπίστωση πως η κοινωνία μαστίζεται από ρηχότητα και παραπληροφόρηση, ενώ το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών θα μπορούσε να συνεισφέρει ώστε να δημιουργηθούν τα πνευματικά εφόδια που απαιτούνται στις σύγχρονες συνθήκες: «Ανοίγουμε ένα παράθυρο για να μπει στην τοπική κοινωνία το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, ένα ιδιαίτερα αξιόλογο και πολυβραβευμένο Ινστιτούτο. Διαπιστώνουμε ότι πρέπει να δημιουργήσουμε πνευματικά αντισώματα, σε μια κοινωνία η οποία μαστίζεται από την παραπληροφόρηση και τη ρηχότητα. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ανθρώπους ιδιαίτερου επιστημονικού κύρους, οι οποίοι δουλεύουν δίπλα μας, να μπορέσουν να μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση, την εμπειρία και την επιστημοσύνη τους στην τοπική κοινωνία και ιδιαίτερα στα παιδιά μας. Θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ερεθίσματα ιδίως στα νέα παιδιά να προσεγγίσουν το Ινστιτούτο και να πάρουν μέσα από αυτό εμπειρίες, αλλά και βάσεις και αξίες, που πρέπει να τις καλλιεργούμε με κάθε ευκαιρία. Δεν μπορούμε να είμαστε πλέον ούτε εφησυχασμένοι, ούτε ευχαριστημένοι από το επίπεδο που γίνεται ο δημόσιος διάλογος, καθώς και ο ιδιωτικός. Διαπιστώνουμε την έλλειψη πνευματικότητας και επιφανειακότατα, κάτι που δεν οπλίζει τα παιδιά μας με την μεθοδολογία και την υποδομή που χρειάζονται οι νέες συνθήκες σε ένα δύσκολο κόσμο, με έντονο τον ανταγωνισμό, την παραβατικότητα και την ευκολία που κάποιοι νομίζουν ότι μπορούν να επικρατούν στους άλλους. Αυτήν την ανησυχία μου ήθελα να μετασχηματίσω σε δράση. Θα προσπαθήσουμε κάνοντας τις ανάλογες διευρύνσεις να φέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερη κοινωνία συμμέτοχη σε αυτό το εγχείρημα».
Η Ιστορία και το έργο του Ι.Μ.Σ.
Την πορεία του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών παρουσίασε στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου ο διευθυντής Ερευνών και αναπληρωτής διευθυντής του Ι.Μ.Σ., Μαρίνος Σαρηγιάννης.
Το Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 1985 και από το 1996 στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτίριο στην οδό Νικηφόρου Φωκά (Μακρύ Στενό) στην παλιά πόλη. Το 2009 απέκτησε επιπλέον κτίριο για το εργαστήριο Αρχαιολογικής Τηλεπισκόπησης, ενώ αναμένεται και η ολοκλήρωση ενός νέου χώρου στην οδό Αθανασίου Διάκου.
Το Ινστιτούτο δραστηριοποιείται σε τρεις μεγάλους ερευνητικούς άξονες, όπως περιέγραψε ο κ. Σαρηγιάννης, στη Μεσογειακή ιστορία (Οθωμανική ιστορία, μετανάστευση, ναυτιλιακή ιστορία, ιστορία τεχνολογίας), στον Μεσογειακό πολιτισμό (ιστορία τέχνης, αρχαίος και βυζαντινός κόσμος, γλωσσολογία) και στην Τεχνολογία γεωπληροφορικής για τον πολιτισμό και το περιβάλλον.
Ιδιαίτερη μνεία έγινε στην επιτυχία του Ινστιτούτου, καθώς είναι το μοναδικό ερευνητικό ίδρυμα στην Ελλάδα που έχει τιμηθεί με 9 ERC Grants που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, επισημαίνοντας ο κ. Σαρηγιάννης: «Πρόκειται για τα πιο σημαντικά και πιο δύσκολα ερευνητικά προγράμματα που γίνονται στην Ευρώπη και είναι ατομικά. Έχουμε εστιάσει αρκετά στην αλληλεγγύη και τη συνεργασία για να φτιάξουμε τεχνογνωσία η οποία μοιράζεται για το πως θα διεκδικήσουμε τέτοια προγράμματα όπως επίσης και για να δημιουργήσουμε τέτοιους όρους συνεργασίας και ερευνητικής ελευθερίας ώστε να προσελκύσουμε ανθρώπους οι οποίοι θέλουν να πάρουν το πρόγραμμα, να το κάνουν στο πλαίσιο του Ινστιτούτου».
Τα τελευταία χρόνια, τόνισε ο κ. Σαρηγιάννης, η έρευνά τους έχει εστιάσει στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, καθώς συνεργάζονται με 80 πανεπιστήμια σε 21 χώρες: «Μόνο την τριετία 2018-2021 είχαμε 70 συνέδρια και 324 επιστήμονες από όλο τον κόσμο ήρθαν στο Ρέθυμνο. Έχουμε και μια προστιθέμενη αξία για την πόλη, ακόμη και οικονομική. Η σκέψη ήταν ότι ίσως παραμελήσαμε το τελευταίο διάστημα με την πόλη, ενώ ζούμε εδώ οι εκδηλώσεις μας είναι όλες ανοιχτές αλλά συνήθως τα συνέδριά μας, οι διαλέξεις μας είναι ανοιχτές στο κοινό του Ρεθύμνου, παρατηρήσαμε ότι παραμένουμε ένα ίδρυμα που με όλη τη διεθνή παρουσία και το κύρος του είναι σχετικά άγνωστο στον κόσμο του Ρεθύμνου.
«Είναι σημαντικό να επικοινωνούμε ένα μέρος της έρευνάς μας»
Στόχος των διαλέξεων είναι να διαχυθούν στο ευρύ κοινό τα πορίσματα των ερευνών με τρόπο κατανοητό. Όπως περιέγραψε ο ερευνητής του Ι.Μ.Σ., Νίκος Ποταμιάνος, κάποιες από τις προγραμματισμένες διαλέξεις περιλαμβάνουν θέματα όπως: Οι αντιλήψεις των Οθωμανών για το υπερφυσικό, η επιχειρηματική δράση του Ωνάση, η ζωή και το έργο της Ρεθεμνιώτισσας ζωγράφου Πόπης Παυλάκη, η ιστορία της Κρήτης ως μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μουσουλμανικά μνημεία και πηγές για τα Σφακιά και τα Χανιά, καθώς και η συμβολή του εργαστηρίου γεωφυσικής στις ανθρωπιστικές επιστήμες.
«Θα έχουμε τη δυνατότητα να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας πέρα από τους συναδέλφους, σε ανθρώπους που ζούμε στην ίδια πόλη. Είναι σημαντικό για εμάς να μπορούμε να επικοινωνούμε ένα μέρος της έρευνάς μας με το ευρύτερο κοινό. Θα προσπαθήσουμε όλοι να μιλήσουμε επιστημονικά, αλλά όσο γίνεται πιο προσιτά σε κάποιον ο οποίος δεν είναι ειδικός. Έχουμε προγραμματίσει επτά βραδιές με ομιλίες και προβολή», επεσήμανε ο κ. Ποταμιάνος.
Τη σημασία της τεχνολογίας στην έρευνα, υπογράμμισε στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου ο ερευνητής του Ι.Μ.Σ. στο εργαστήριο Γεωφυσικής Νάσος Αργυρίου, κάνοντας αναφορά στην ψηφιακή καταγραφή πολιτιστικών μνημείων, ενώ τόνισε την ανάγκη πρόληψης και προστασίας τους από φυσικές ή ανθρωπογενείς επιπτώσεις: «Το εργαστήριο καλύπτει το τεχνολογικό κομμάτι των ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών και δραστηριοποιείται κυρίως στον τομέα της Γεωπληροφορικής, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα γεωφυσικών διασκοπήσεων, δορυφορικής τηλεπισκόπισης, γεωγραφικών σημάτων πληροφοριών και φωτογραμμετρίας για την τρισδιάστατη απεικόνιση και μοντελοποίηση του τοπίου, τόσο του φυσικού, όσο και του πολιτιστικού. Γενικά καλύπτουμε μεγάλο εύρος ψηφιοποίησης και τεκμηρίωσης του πολιτιστικού περιβάλλοντος, αλλά και στο κομμάτι της αρχαιολογίας, αλλά και την εκτίμηση επικινδυνότητας τόσο των μνημείων, αλλά και του ευρύτερου αστικού περιβάλλοντος από των ανθρωπογενών και φυσικών επιπτώσεων, αλλά και διάφορες επικινδυνότητες. Έχει υπάρξει και παλαιότερα συνεργασία με τον δήμο και υπάρχει στην ιστοσελίδα του δήμου η ανάδειξη των ιστορικών τοπωνυμίων καθώς και η καταγραφή των μνημείων για τον δήμο Ρεθύμνης. Όπως και σε προηγούμενα ερευνητικά προγράμματα να γίνει η καταγραφή των ιστορικών μνημείων της πόλης και πως μπορεί να γίνει η σωστή διαχείριση αυτών των μνημείων για να προστατευτούν και να γίνει πρόληψη από επικινδυνότητες, είτε από φυσικούς είτε από ανθρωπογενείς παράγοντες. Υπάρχει μεγάλο ψηφιακό αρχείο και δεδομένα για την πόλη του Ρεθύμνου. Με τη συνεργασία και τις διαλέξεις στόχος είναι να αναδειχτούν οι ανθρωπιστικές επιστήμες, καθώς και οι ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες και να υπάρξει διάχυση στην τοπική κοινωνία όλων των δεδομένων και να δημιουργηθεί ένας κύκλος ενημέρωσης του πολίτη για όλες τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες».
Κόμβος ακαδημαϊκής και ερευνητικής δραστηριότητας το Ρέθυμνο
Το Ρέθυμνο αποτελεί έναν κόμβο ακαδημαϊκής και ερευνητικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, καθώς διαθέτει τη μεγαλύτερη αναλογία διδακτόρων ανά πληθυσμό από οποιονδήποτε άλλο δήμο της χώρας, όπως επεσήμανε ο αντιδήμαρχος Παιδείας Νεκτάριος Παπαδογιάννης.
Με δύο πανεπιστήμια—το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο—και τρεις σημαντικές ερευνητικές δομές, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ, το Κέντρο Μελετών του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Ινστιτούτο Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ, η πόλη συγκεντρώνει ένα πλούσιο επιστημονικό δυναμικό με διεθνή αναγνώριση.
Στόχος της δημοτικής αρχής είναι η διασύνδεση αυτών των ερευνητικών φορέων με την τοπική κοινωνία, ώστε η επιστημονική γνώση να αποκτήσει πρακτικό αποτύπωμα στην πόλη, τόνισε ο κ. Παπαδογιάννης, ο οποίος πρόσθεσε ότι οι υποδομές του Ινστιτούτου ενισχύονται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, κάτι που αναμένεται να προσελκύσει νέους ερευνητές, συμβάλλοντας στην περαιτέρω ανάπτυξη του Ρεθύμνου ως κέντρου γνώσης και καινοτομίας.
«Το Ρέθυμνο των γραμμάτων ανοίγει τις πύλες του στα Ινστιτούτα και τα ερευνητικά κέντρα των γραμμάτων μέσω αυτής της δράσης. Προφανώς το τμήμα Παιδείας είναι αρωγός, προσπαθούμε να κάνουμε αυτή τη διασύνδεση και είναι βασικό την ίδια ώρα που ανοίγει και το Κέντρο Νέων το οποίο επίσης θα βοηθήσει. Συναποφασίσαμε λοιπόν να γίνουν οι δράσεις αυτές στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών για να το γνωρίσει το Ρεθυμνιώτης και να δει ο κόσμος τους καταπληκτικούς αυτούς χώρους οι οποίοι επεκτείνονται».
«Το Ι.Μ.Σ. είναι πολύτιμος κρίκος στην αλυσίδα του πολιτισμού της πόλης»
Από την πλευρά του, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Μάνος Τσάκωνας, τόνισε τα παράθυρα που ανοίγει ο δήμος στην πόλη για τα γράμματα και τις τέχνης, κάτι το οποίο είναι αναγκαίο στη σύγχρονη κοινωνία. Μεταξύ άλλων είπε: «Το Ρέθυμνο συνεχίζει ως πόλη των γραμμάτων και των τεχνών. Με την ευκαιρία του μεγάλου θεσμού που έχουμε στην πόλη μας, το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι, ξεκινάμε φέτος δύο σημαντικές συνεργασίες στο κομμάτι των τεχνών με τη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών. Είμαστε από τις τυχερές πόλεις της Ελλάδας που έχουμε ένα παράρτημα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, που μέσα από αυτήν τη σειρά των εκδηλώσεων εντάσσουμε μια τέτοια εκδήλωση στις καρναβαλικές μου εκδηλώσεις. Αυτές οι συνεργασίες είναι πολύτιμοι κρίκοι στην αλυσίδα του πολιτισμού μας. Θα συνεχίσουμε αυτές τις συνεργασίες και το καλοκαίρι, γιατί στις εκδηλώσεις που προτείνονται από το Ινστιτούτο είναι και ο κινηματογράφος και εκεί θα γίνει μια ακόμη προσπάθεια να ενταχθεί στις κινηματογραφικές Δευτέρες που ξεκινήσαμε από πέρυσι. Μέσα από τις διαλέξεις θα δοθεί η ευκαιρία στον κόσμο του Ρεθύμνου να γνωρίσει το κτίριο που υπάρχει στην πόλη, που είναι ένα από τα σημαντικά κτίσματα της Παλιάς Πόλης που έχουν συντηρηθεί με πολύ αξιόλογο τρόπο. Τα παράθυρα που ανοίγει ο δήμος μας με το τμήμα Παιδείας και το τμήμα Πολιτισμού είναι πολύτιμα για την πόλη μας. Είναι αναγκαία στις μέρες μας».
