Βήματα διαλόγου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τα ζητήματα βιοηθικής

Το πρώτο βήμα για το άνοιγμα ενός διαλόγου με την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία κάνει η Εκκλησία μέσω του Οικουμενικού Πατριαρχείου θέτοντας στο τραπέζι της συζήτησης το επίκαιρο ζήτημα της βιοηθικής.

Ειδικότερα, «Βιοηθική μεταξύ δικαιώματος και ευθύνης» ήταν το θέμα του 1ου διεθνούς συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε από την Παρασκευή έως και την Κυριακή στο Ρέθυμνο (στο κτίριο της Ι.Μ. Θεομήτωρ στον Τίμιο Σταυρό). Στη διάρκεια του τριήμερου συνεδρίου συζητήθηκαν ζητήματα που αφορούν τις βιοηθικές προκλήσεις των εφαρμογών της σύγχρονης ιατρικής, ζητήματα που έχουν να κάνουν με δικαιώματα και ευθύνες στον χώρο της ιατρικής επιστήμης, αλλά και θέματα που αφορούν στο φύλο και στο δικαίωμα της επιλογής.

Ο Αρχιεπσικοπος Αυστραλίας, Μακάριος, πρόεδρος της Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αναφερόμενος στο συνέδριο τόνισε ότι: «Το συνέδριό μας είναι σημαντικό, καθώς είναι το πρώτο που γίνεται στον χώρο της βιοηθικής. Είναι μια νέα πρωτοβουλία του Οικουμενικού μας Πατριάρχου και της αρμόδιας Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής. Πρόκειται για ένα άνοιγμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και γενικότερα της εκκλησίας προς τον κόσμο γενικά και προς τον κόσμο της επιστήμης ειδικότερα. Πιστεύω ότι θα δώσει συμπεράσματα τα οποία θα χαράξουν μια πορεία και θα οριοθετήσουν τη σχέση μεταξύ επιστήμης και θεολογίας. Το γενικό θέμα του συνεδρίου είναι η βιοηθική, δικαιώματα και ευθύνες. Αυτό το οποίο θέλουμε να διευκρινίσουμε και να τονίσουμε είναι ότι στην κοινωνία στην οποία ζούμε, που όλοι έχουν δικαίωμα στο δικαίωμα, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει κάποια στιγμή να αναλαμβάνουμε και τις ευθύνες μας. Προσωπικά θεωρώ ότι πρέπει να τεθούν όρια στην επιστήμη και τα όρια τα βάζουν οι άνθρωποι. Όταν υπάρχουν επιστήμονες, οι οποίοι δεν έχουν ηθικούς φραγμούς, τότε αυτό είναι πάρα πολύ επικίνδυνο καθώς δεν ξέρουμε που μπορούν να φτάσουν».

Στη διάρκεια του συνεδρίου ο καθηγητής Πρωτοπρεσβύτερος, Βασίλειος Καλλιακμάνης, μίλησε για τις ηθικές και ποιμαντικές διαστάσεις των εφαρμογών της σύγχρονης ιατρικής στην αντιμετώπιση των ασθενειών επισημαίνοντας ότι οι επιστήμονες οι συνετοί βάζουν όρια από μόνοι τους υπογραμμίζοντας ότι όταν δεν υπάρχουν όρια τότε αυτό δεν είναι προς το συμφέρον των ανθρώπων. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Μπορούμε να τα κάνουμε όλα, αλλά συμφέρει να τα κάνουμε όλα; Αυτό είναι το ερώτημα και νομίζω ότι οι συνετοί επιστήμονες κάνουν δεύτερες σκέψεις. Γι’ αυτό υπάρχουν και επιτροπές βιοηθικής σε όλες τις χώρες. Και αυτές οι επιτροπές στελεχώνονται από γιατρούς, από γενετιστές, από θρησκευτικούς λειτουργούς, από βιολόγους, από κοινωνιολόγους, από φιλοσόφους, από θεολόγους, για να έχουν μια πιο σφαιρική αντιμετώπιση των καινούριων ζητημάτων, που μας φέρνουν μπροστά μας και η τεχνολογία και ιδιαίτερα η ιατρική τεχνολογία. Οπότε οι συνετοί επιστήμονες ξέρουν τα όριά τους. Για παράδειγμα. Έχουμε τις ΜΕΘ και βέβαια πολλές φορές γίνεται καταχρηστική χρήση των ΜΕΘ. Δηλαδή αν κάποιος δεν έχει προσδόκιμο, κάποιος βλέπουμε ότι «φεύγει». Αν τον διασωληνώσουμε τι θα γίνει; Θα του παρατείνουμε τη διαδικασία του θανάτου και θα τον ταλαιπωρούμε. Αυτός δεν θα μπορεί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον, δεν θα μπορεί να επανακτήσει τις αισθήσεις του. Εάν τον διασωληνώσουμε κάνουμε καταχρηστική χρήση της ΜΕΘ. Αντίθετα, ένα νεαρό άτομο, που χτύπησε σε ένα ατύχημα, αυτό βεβαίως και θα τον διασωληνώσουμε και θα προσπαθήσουμε να τον κρατήσουμε στη ζωή. Πολλές φορές ασκείται μία ιδιότυπη πίεση από τους συγγενείς προς τους γιατρούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και πολλές φορές, επειδή δεν κατορθώσαμε να έχουμε σωστές σχέσεις με τους ανθρώπους μας, όταν φτάσει εκείνη η ώρα τα ρίχνουμε στους γιατρούς και τους βάζουμε δυσβάσταχτα βάρη στις πλάτες τους».

«Η παρακαταθήκη του φύλου: Δικαίωμα επιλογής ή ευθύνη αγιασμού;» ήταν το θέμα της εισήγησης του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Νικόλαου. Όπως ο ίδιος ανέφερε το φύλο έχει ταυτότητα, ενώ επεσήμανε πως η βούληση πρέπει να ακολουθεί τη φύση και όχι να την αλλάζει. «Προσπάθησα να περιγράψω ποια είναι η ταυτότητα σε μία βιολογική βάση, γενετική βάση, στην αρχή της συμπληρωματικότητας. Επίσης, την ορμονική, οι ορμόνες μας είναι συμπληρωματικές, δεν είναι απλώς διαφορετικά τα φύλα, είναι συμπληρωματικά, το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να ενωθούν για να γεννηθεί μια καινούργια ζωή. Για να γίνει αυτό, πρέπει βιολογικά και ανατομικά τα σώματα να ταιριάζουν, πρέπει γενετικά τα κύτταρα να μπορούν να δημιουργήσουν τον νέο άνθρωπο και πρέπει και οι ορμόνες να συνεργαστούν. Αυτό που γίνεται τώρα είναι ότι στην ουσία γίνεται μία πάλη ανάμεσα στον δικαιωματισμό και στην ελευθερία. Δηλαδή στο να μπορέσει ο άνθρωπος να κάνει ό,τι θέλει, να του επιτραπεί να κάνει ό,τι θέλει ή στο να γίνει αυτό που όντως είναι. Αυτό είναι ελευθερία. Προσπαθήσαμε να θέσουμε τις βάσεις για το γιατί η εκκλησία βλέπει έτσι τα θέματα του φύλου και γιατί είναι ιερό το φύλο. Το φύλο έχει ταυτότητα. Έχουμε τα αρσενικά, έχουμε και τα θηλυκά. Υπάρχουν έρευνες που λένε ότι υπάρχουν ζώα που έχουν τέτοια χαρακτηριστικά, αλλά δεν είναι αληθές. Είναι μέρος της προπαγάνδας που γίνεται. Εμείς θέλουμε να πούμε ότι ο άνθρωπος έχει ως δώρο μεγάλο την αυτεξουσιότητα. Δηλαδή τη δυνατότητα ο ίδιος αυτό που είναι να το αναδείξει ή να το καταστρέψει. Και εμείς λέμε αυτό ότι η εκκλησία απευθύνεται στην αυτεξουσιότητα του ανθρώπου για να οδηγηθεί στην ελευθερία. Υπάρχουν οι περιπτώσεις που υπάρχει ένα βιολογικό υπόβαθρο τέτοιο που έχει και τα δύο φύλα. Αυτό είναι άλλο πράγμα. Εμείς μιλάμε για τη βούληση να αλλάξει τη φύση του. Η βούληση πρέπει να συμβαδίζει με τη φύση. Και όταν την αλλάζει, κακώς την αλλάζει. Όταν οι δύο άνθρωποι είναι σκοπός να ενωθούν, αυτό είναι και ο γάμος, και τους δύο τους διχάζει. Γάμοι ομοφυλοφίλων, είναι παρά φύση. Ωάριο με ωάριο γονιμοποιείται; Και να μου πείτε πως γίνεται».

O μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, Πρόδρομος, εξέφρασε τη χαρά του για τη διοργάνωση του συνεδρίου στην πόλη του Ρεθύμνου τονίζοντας ότι: «Είναι μεγάλη χαρά και τιμή για τον τόπο μας, για την ΙΜΡΑ και για το Ρέθυμνο, που είναι η πόλη των γραμμάτων, των επιστημών και της προόδου, η έδρα του πανεπιστημίου μας, να φιλοξενεί εδώ στο κέντρο «Θεομήτωρ» το πρώτο συνέδριο βιοηθικής του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου, που τελεί υπό την αιγίδα της μητρός εκκλησίας, του Παναγιωτάτου Οικουμενικού μας Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου και υπό την προεδρία του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας, κ. Μακαρίου, προέδρου της συνοδικής επιτροπής βιοηθικής του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τιμάται ο τόπος με την παρουσία υψηλών προσωπικοτήτων από το χώρο της ιεροσύνης, της επιστήμης, ανθρώπων που εργάζονται επί σειρά πολλών ετών σε θέματα βιοηθικής, στα οποία καλείται η Αγία μας Εκκλησία να λάβει αποφάσεις, να δώσει μία γραμμή και μία κατεύθυνση και να κοινοποιήσει τις θέσεις αυτές σε όλη τη δεσποτεία του Κυρίου, σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, προκαλώντας έναν κοινό προβληματισμό σε θέματα που χτυπούν πια την καθημερινότητα της ζωής όλων των ανθρώπων. Χαιρόμαστε που το Ρέθυμνο για μια ακόμα φορά γίνεται σημείο συνάντησης και διαλόγου και είμαστε βέβαιοι πως τα πορίσματα που θα εξέλθουν στην Ι.Μ. Αρκαδίου θα είναι πορίσματα που θα ωφελήσουν όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης σε όλο τον κόσμο».