Βιταμίνες
Περιληπτικά οι βιταμίνες είναι οργανικές χημικές ενώσεις και διακρίνονται σε υδροδιαλυτές (C,B) οι οποίες αποβάλλονται από τον οργανισμό και σε λιποδιαλυτές (A,D,E,K,H) που αποθηκεύονται σε αυτόν.
Η βιολογική σημασία τους είναι τεράστια, γιατί διασφαλίζουν την καλή υγεία του ανθρωπίνου γένους σε συνεργασία με μεταλλικά στοιχεία, όπως Κ,Na,Ca, Zη, Se κ.λπ.
Ξεχωριστή θέση κατέχει η βιταμίνη C, η οποία σύμφωνα με έρευνες συμβάλλει στην θεραπεία σε πλήθος ασθενειών από έλκος στομάχου μέχρι ψυχικές διαταραχές.
Εν συντομία βοηθούν στην πρόληψη κατά του καρκίνου, έχουν ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα στην αισθητική και σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις.
Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες πρέπει να λαμβάνονται με την τροφή, μιας και η απορρόφηση τους γίνεται με μεγαλύτερη ασφάλεια. Προσοχή στην ταυτόχρονη λήψη μεταλλικών αλάτων π.χ. ασβεστίου, αλλά και φαρμάκων,γιατί μπορεί να προκαλέσει προβλήματα της δράσης και απορρόφησης των λιποδιαλυτών βιταμινών.
Οι βιταμίνες είναι εξαιρετικά ευαίσθητα συστατικά, καταστρέφονται από τη θερμότητα, το φως, το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, ιδιαίτερα η βιταμίνη C.
Συνιστάται οι φρέσκοι φυσικοί χυμοί που προέρχονται άμεσα από φρούτα,να καταναλώνονται άμεσα, χωρίς χρονική καθυστέρηση, οι δε καπνιστές στο ημερήσιο διατροφικό τους πρόγραμμα, θα πρέπει να καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης C .
Η κατανάλωση αλκοόλ και καπνού επηρεάζουν τη δράση των βιταμινών που λαμβάνουμε.
Το καλοκαίρι χρειαζόμαστε περισσότερες βιταμίνες, γιατί η αντιοξειδωτική δράση των βιταμινών μειώνει την επιβλαβή ζημιά που προκαλείται από τον ήλιο.
Συμβουλευτικά θα λέγαμε ότι θα πρέπει να λαμβάνουμε βιταμίνες μέσω των τροφών (φρούτα, λαχανικά, οσπρίων, κ.λπ.) προληπτικά καθημερινά, για να μην είμαστε επιρρεπείς σε διάφορες παθολογικές ασθένειες.
Συμπληρώματα διατροφής
Τα συμπληρώματα διατροφής νομοθετικά ορίζονται όπως παρακάτω:
Σύμφωνα με τον ΕΟΦ (άρθρο 2 της ΚΥΑΥ1/127962/03) «Ως συμπληρώματα διατροφής νοούνται τα διατροφικά προϊόντα αρμοδιότητας Ε.Ο.Φ (Ελληνικός Οργανισμός Φαρμάκων), με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας, τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών (βιταμίνες και ιχνοστοιχεία) ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις (π.χ βρώσιμα εκχυλίσματα φυτών και άλλα συστατικά φυσικής προέλευσης με θρεπτικά συστατικά όπως βιταμινούχα, μέταλλα, αμινοξέα, πρωτεΐνες, αντιοξειδωτικές ουσίες κτλ.) μεμονωμένων ή σε συνδυασμό και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσομετρικές μορφές (κάψουλες, δισκία, φακελάκια σκόνης, φύσιγγες υγρού προϊόντος, φιαλίδια με σταγονόμετρο κλπ) που προορίζονται να ληφθούν σε προμετρημένες μικρές μοναδιαίες ποσότητες».
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα συμπληρώματα διατροφής
– Συμπληρώματα σιδήρου.
Απευθύνονται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, γυναίκες με μεγάλη απώλεια αίματος κατά την έμμηνο ρύση, άτομα που νοιώθουν συχνά κόπωση, λόγω έλλειψης σιδήρου.
– Συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D.
Δίδονται συχνά σε άτομα με οστεοπενία για να δυναμώσουν τα οστά των όπως σε παιδιά, βρέφη λόγω αυξημένων αναγκών σε ασβέστιο, σε αυστηρά χορτοφάγους (vegan) που δεν καταναλώνουν καμία πηγή ασβεστίου και βιταμίνης D.
– Συμπληρώματα Ω-3 λιπαρών οξέων ή ιχθυελαίου.
Είναι γνωστή η βιολογική σημασία των Ω-3 λιπαρών οξέων, στα παιδιά, τους ηλικιωμένους, την πρόληψη της άνοιας,Altzhaimer κ.λπ.
– Συμπληρώματα βιταμίνης B12.
Συμβάλλει στη καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Σημειώνουμε ότι η πώληση και διαφήμιση συμπληρωμάτων διατροφής διέπεται από αυστηρούς κανονισμούς, που ορίζονται από τον ΕΟΦ και σε εναρμόνιση με την ΕFSA την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (όσον αφορά τους ισχυρισμούς υγείας που τα συνοδεύουν).
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε μερικούς κανονισμούς:
-Τα συμπληρώματα διατροφής δεν θα πρέπει να φέρουν θεραπευτικές ή προληπτικές ενδείξεις αντιμετώπισης νόσου, όπως αυτές που αναγράφονται σε φάρμακα, καθώς ο ρόλος τους είναι μόνο συμπληρωματικός σε μια ισορροπημένη διατροφή
– Θα πρέπει να καθίσταται σαφές στον καταναλωτή ότι το διαφημιζόμενο προϊόν δεν υποκαθιστά τη «συνήθη δίαιτα», αλλά τη συμπληρώνει και θα πρέπει να επισημαίνεται στη συσκευασία με ευκρινή γράμματα.
– Στα συμπληρώματα διατροφής ασκείται μόνο κατασταλτικός έλεγχος.
Προσοχή Στα συμπληρώματα διατροφής δεν περιλαμβάνονται τα προϊόντα Ειδικής Διατροφής που αποτελούν προϊόντα για αθλητές,δίαιτες μειωμένων θερμίδων για απώλεια βάρους, ειδικών ιατρικών σκοπών.
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με το άνοιγμα της αγοράς και τη δυνατότητα διάθεσης συμπληρωμάτων διατροφής σε όλα τα καταστήματα με τυποποιημένα προϊόντα τροφίμων, εκτός από τα φαρμακεία όπου παραδοσιακά πωλούνταν, έχει επεκταθεί η κατανάλωση κατέχοντας το 2017 τη 2η θέση παγκοσμίως, όσον αφορά το ρυθμό αύξησης κατανάλωσής των.
Μύθοι και αλήθειες για τις βιταμίνες
Είναι προτιμότερο να λαμβάνουμε την απαραίτητη για τον οργανισμό ποσότητα βιταμινών από την τροφή και όχι από συμπληρώματα και φαρμακευτικά σκευάσματα.
Δηλαδή το ερώτημα που προβάλει είναι εάν πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά φυσικές υγιεινές κατάλληλες τροφές που περιέχουν βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία ή να τις προτιμούμε με συμπληρώματα διατροφής.
Η αλήθεια είναι όταν μία διατροφή είναι ισορροπημένη περιλαμβάνοντας όλες τις ομάδες τροφών (σαλάτες, όσπρια, γαλακτοκομικά κ.ά.), είναι ικανή να εφοδιάσει τον οργανισμό μας με όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για τις καθημερινές ανάγκες του.
Έχει αποδειχθεί επιστημονικά:
1) Ότι ο οργανισμός μας δεν μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ φυσικής βιταμίνης και φαρμακευτικού σκευάσματος.
2) Ο ρυθμός απορρόφησης μιας φυσικής βιταμίνης είναι ταχύτερος σε σχέση με αυτόν του φαρμακευτικού συμπληρώματος.
3) Με τα φαρμακευτικά σκευάσματα υπάρχει κίνδυνος κάποιος να λάβει υπερβολική ποσότητα, κάτι το οποίο είναι απίθανο να συμβεί με τη τροφή.
Δυστυχώς όμως οι σύγχρονες συνθήκες ζωής,δεν μας επιτρέπουν να καταναλώνουμε καθημερινά μεγάλη ποικιλία φυσικών τροφών και έτσι παρατηρείται μια αύξηση κατανάλωσης βιταμινούχων συμπληρωμάτων, τη χρήση των οποίων πρέπει να κάνουμε με μέτρο.
Ακόμη συνιστάται σε περίπτωση υποβιταμίνωσης η λήψη συμπληρωμάτων για ταχύτερη αποκατάσταση.
Σχετικά με συμπληρώματα διατροφής έχουν γίνει διάφορες μελέτες, όπως μελέτες αυτές του Κέντρου Παγκόσμιας Καρδιομεταβολικής Υγείας του Πανεπιστημίου Brown των ΗΠΑ και αξιολογήθηκαν 27 διαφορετικοί τύποι συμπληρωμάτων και διαπιστώθηκε ότι πολλά από αυτά προσφέρουν καρδιαγγειακά οφέλη, όπως αυτά που περιλαμβάνουν τα ωμέγα -3 λιπαρά οξέα.
Το θέμα των βιταμινών και φαρμακευτικών συμπληρωμάτων διατροφής είναι ένα αρκετά εκτεταμένο και εξελίσσεται επιστημονικά συνεχώς.
Στο μέλλον θα αναφερθώ με νεότερα στοιχεία.
Πηγές
– Επιστημονική κατάρτιση και Εμπειρία
-Επιστημονικά συγγράμματα
– Θέματα μέσω ίντερνετ
