Ήρθε ο Μάιος, μπήκε και η άνοιξη για τον κλάδο της εστίασης και της διασκέδασης. Ο τελευταίος πιο μεγάλος πανδημικός περιορισμός, αυτός των πιστοποιητικών (εμβολιασμού ή νόσησης), άρθηκε και πλέον οι πολίτες μπορούν να απολαύσουν ελεύθερα τον καφέ, τα ποτά ή (και) τα φαγητά τους. Η ψυχολογία έχει αλλάξει άρδην, όπως αποτυπώθηκε και το τριήμερο της Πρωτομαγιάς. Συνάμα, τα αισιόδοξα μηνύματα που καταφθάνουν… μαζί με τους πρώτους ξένους επισκέπτες, προμηνύουν μία πολύ καλή τουριστική σεζόν, την πιο κοντινή (σε αφίξεις και κίνηση) στο ανέφελο… 2019. Ο κορονοϊός, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, μπορεί να εκτοπίστηκε όμως καραδοκεί, γι’ αυτό και χρειάζεται προσοχή. Η πραγματικότητα δεν είναι φυσικά, στρωμένη με ροδοπέταλα αλλά με «αγκάθια»: ένα από αυτά, είναι και η ακρίβεια. Οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές «αιμορραγούν» από τις ανατιμήσεις. Και μπορεί ο «Γολγοθάς» των αντι-covid μέτρων να σταμάτησε (προσώρας), ο «σταυρός» των οικονομικών υποχρεώσεων βαραίνει συνεχώς, πολλώ δε μάλλον όταν στον προϋπολογισμό προστίθενται και οι λογαριασμοί της ενέργειας…
«Προσπαθούμε να συνέλθουμε»
«Το τριήμερο ήταν καλό για την εστίαση. Βγήκε ο κόσμος, ήρθαν επισκέπτες και από άλλους νομούς» δήλωσε στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου Ανδρέας Κλαψινός. Η επόμενη της Πρωτομαγιάς «μάς τα χάλασε λίγο με την κακοκαιρία» παρατήρησε, ωστόσο το ταμείο δεν είναι μείον: «Το αποτέλεσμα για το τριήμερο είναι θετικό. Είχε ανάγκη ο κόσμος να βγει έξω. Έκατσε και πολύ καλός καιρός. Μόνο η τελευταία ημέρα, η μας τα χάλασε λίγο με τη βροχή. Αλλά ο κόσμος βγήκε, ήρθε στα καταστήματά μας, το ευχαριστήθηκε και το ευχαριστηθήκαμε κι εμείς».
Οι επιχειρηματίες (θέλουν να) πιστεύουν ότι από εδώ και μπρος οι μήνες θα κυλήσουν σε ανάλογο τέμπο. «Προσπαθούμε έτσι να συνέλθουμε μια και είναι η σεζόν μπροστά μας» ανέφερε ο κ. Κλαψινός, που χαιρέτισε την άρση των μέτρων: «Είναι κάτι που το θέλαμε πάρα πολύ. Είμαστε πάρα πολύ χαρούμενοι. Δεν υπάρχουν πλέον περιορισμοί, εκτός από τις μάσκες που θα φοράει το προσωπικό μας – εκεί δεν έχει αλλάξει κάτι. Ο πελάτης είτε είναι εμβολιασμένος είτε ανεμβολίαστος μπορεί να μπαίνει στα καταστήματά μας, οι αποστάσεις έχουν μηδενιστεί. Οπότε, ένας συνάδελφος ξεκινάει με το κατάστημά του, από την 1η του μήνα, με κανονικούς ρυθμούς, όπως στην προ covid εποχή. Είμαστε πάρα πολύ χαρούμενοι. Το θέλαμε πολύ καιρό τώρα. Η σεζόν είναι μπροστά και ελπίζουμε ότι με όλο αυτό το μέτρο που βγήκε να έχουμε μία καλή καλοκαιρινή – τουριστική σεζόν από εδώ και μπρος».
Τα πρώτα δείγματα γραφής, από πλευράς κίνησης, είναι ευοίωνα για τον ίδιο: «Έχουν έρθει τουρίστες. Ήταν πολύ καλή (από την άποψη της κίνησης) η εβδομάδα των Καθολικών, η εβδομάδα πριν από το δικό μας Πάσχα. Φάνηκε καλός κόσμος. Συνεχίζει και ανεβαίνει λίγο ο τουρισμός. Υπάρχει βεβαίως μία πτώση και θα υπάρχει μέχρι και τις 15 του Μάη, αλλά έτσι γίνεται κάθε χρόνο σε νορμάλ συνθήκες. Είναι κάτι που το περιμένουμε. Ευελπιστούμε ότι μετά τις 20 του μήνα, που θα υπάρχει μία πληρότητα στα ξενοδοχεία, ώστε να έχουμε μία καλή τουριστική σεζόν» είναι η προσδοκία του προέδρου του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου.
Θα αποπειραθεί μάλιστα να προβλέψει ότι εφέτος τα πράγματα θα είναι καλύτερα από πέρυσι: «Μην ξεχνάμε ότι και πέρυσι υπήρχαν πάρα πολλά μέτρα. Ανοίξαμε ναι μεν στις 10 του Μάη, αλλά υπήρχαν τα μέτρα και ο τουρισμός στην ουσία ξεκίνησε μετά τις αρχές του Ιούλη. Και πάλι είχαμε δύο κενούς μήνες. Τώρα τα πράγματα είναι καλύτερα. Υπάρχει μία καλή προοπτική, όπως βλέπουμε από τις κρατήσεις. Οπότε, θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι θα ξαναβρούμε τη σειρά μας σιγά σιγά, μπας και πληρώσουμε όλα αυτά που έχουν συσσωρευτεί αυτά τα δύομιση χρόνια της πανδημίας».
Η ακρίβεια αναπόφευκτα έχει πλήξει – επηρεάσει όλα τα στρώματα, και στην αγορά και στην κοινωνία συνολικά. «Έχουμε προβεί σε αυξήσεις από 5% έως 10% στους καταλόγους μας» σημείωσε ο κ. Κλαψινός. «Δεν μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά. Ήταν κάτι το αναμενόμενο. Μάλιστα, οι πελάτες δεν διαμαρτύρονται, δεν παραπονιούνται» υποστήριξε ο ίδιος. «Κάθε συνάδελφος προσπαθεί να κρατήσει χαμηλές τις τιμές, όσο μπορεί. Γιατί άμα τις πάμε πάρα πολύ ψηλά μετά δεν θα έρθει κανένας πελάτης στα καταστήματά μας. Καταλαβαίνουμε κι εμείς τι περνάνε οι πολίτες, τι περνάνε οι επισκέπτες. Οπότε προσπαθούμε να έχουμε κι εμείς μία καλή αντιστοιχία στην τιμή του καταλόγου. Δεν μπορούμε να ανεβάσουμε τον κατάλογο πάρα πολύ ψηλά, γιατί αυτό θα γυρίσει εις βάρος μας στο τέλος».
«Ζωηράδα», αισιοδοξία αλλά και «τρομερή πίεση»
Η παραλιακή του Ρεθύμνου, το τριήμερο της Πρωτομαγιάς, θύμισε παλιές καλές ημέρες. Η πλειοψηφία των καταστημάτων γέμισε από κόσμο (κυρίως νεαρής ηλικίας), που είχε ανάγκη να ξεδώσει. «Σίγουρα, μετά από αυτόν τον διετή Γολγοθά που τράβηξε η εστίαση όσον αφορά την πίεση, τα μέτρα και τους ελέγχους, τα πρόστιμα είναι μία πολύ μεγάλη ανάσα η άρση των μέτρων. Και με το ότι ξεκινάει η τουριστική σεζόν σιγά -σιγά νομίζω ότι η ψυχολογία αλλάζει και για εμάς και για τους εργαζόμενους και για τον κόσμο – τους θαμώνες των καταστημάτων μας. Το ψυχολογικό κομμάτι είναι πολύ σημαντικό» σχολιάζει ο πρόεδρος του συλλόγου παραλιακής ζώνης, Βαγγέλης Μπικάκης. «Βοήθησε πολύ η ψυχολογία. Ο κόσμος ψάχνει την παραμικρή αφορμή να το βγάλει αυτό, να το εκδηλώσει. Ένα τριήμερο, όπως αυτό της Πρωτομαγιάς, έδωσε το ερέθισμα στον κόσμο να βγει ακόμα περισσότερο έξω και να εκδηλώσει την ψυχολογική του ανάταση».
Όλα αρχίζουν και μπαίνουν σε μία σειρά. «Σιγά-σιγά κάποιοι θα ξαναβρούμε τον δρόμο μας. Βέβαια, υπάρχει και πολύς κόσμος στον δικό μας κλάδο που νομίζω ότι δεν θα έχει επιστροφή, διότι ήταν πάρα πολύ δυνατό το χαστούκι που έφαγε ο κλάδος μας. Νομίζω ότι πολλοί συνάδελφοι δεν θα επιστρέψουν ποτέ στην προ κορονοϊού κατάσταση» είναι η εκτίμηση του κ. Μπικάκη, ο οποίος θα προσθέσει: «Υπάρχει μία αισιοδοξία για την τουριστική σεζόν. Τα μηνύματα που παίρνουμε είναι πάρα πολύ καλά. Μακάρι να επιβεβαιωθούν όσα προμηνύονται. Θα μας βοηθήσει πάρα πολύ η σεζόν αν είναι έτσι όπως ακούγεται. Οι πρώτοι επισκέπτες έχουν δώσει ζωή. Έχει ξεκινήσει και υπάρχει μία ζωηράδα από τους πρώτους επισκέπτες. Τα δύο προηγούμενα χρόνια δεν το είχαμε αυτό».
Η ενεργειακή κρίση έχει βάλει στην… πρίζα τις επιχειρήσεις. «Γενικά τα κόστη στην εστίαση έχουν υπερδιπλασιαστεί. Ειδικά το ενεργειακό είναι σε επίπεδα αβάσταχτα. Κάτι πρέπει να γίνει εκεί. Από το 2012 η εστίαση βάλλεται από παντού. Και είτε το θέλουμε, είτε όχι, μαζί με τον τουρισμό (η εστίαση) είναι η πιο βαριά οικονομική βιομηχανία της Ελλάδας. Αρκετοί τουρίστες – γιατί ένα από τα δυνατά μας σημεία είναι η επαφή με τον κόσμο – μας λένε ότι οι παροχές υπηρεσιών, το σέρβις και τα προϊόντα από τα μαγαζιά, δεν τα βρίσκουν εύκολα στους υπόλοιπους τουριστικούς προορισμούς» επισημαίνει ο κ. Μπικάκης. «Απλά» θα συμπληρώσει «υπάρχει τρομερή πίεση. Τελειώνει το ένα κι έρχεται το άλλο. Και κάποια στιγμή δεν θα αντέξει η κατάσταση. Ο διπλασιασμός – τριπλασιασμός του ενεργειακού κόστους είναι ένα πάρα πολύ μεγάλο επιπλέον κόστος. Και συν όλα τα υπόλοιπα που μαζεύονται, το πρόβλημα μεγαλώνει».
Η αναπροσαρμογή στις τιμές είναι μονόδρομος, πια. «Οι περισσότεροι έχουν απορροφήσει το επιπλέον κόστος, μέχρι και τώρα. Αλλά δεν πάει άλλο. Και σιγά-σιγά κάτι θα κάνουμε κι εμείς. Κάναμε υπομονή λίγο, για να δούμε πώς θα πάνε τα πράγματα, αλλά τώρα νομίζω όλοι θα βάλουμε κάπου – ένα μικρό ποσοστό τουλάχιστον των αυξήσεων» κατέληξε ο κ. Μπικάκης.
