Άσυλο και ασυλία

Η έννοια του ασύλου έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα. Προέρχεται από τη λέξη συλάω που σημαίνει λαφυραγωγώ, παίρνω με βίαιο τρόπο και το στερητικό α. Αφορά την αίσθηση δικαιοσύνης, νομοτέλειας και ισορροπίας ανάμεσα στα ανθρώπινα ένστικτα, ταπεινά και πεπερασμένα από τη φύση τους και το θείο, των αρχαίων προγόνων. Οι Θεοί προστατεύουν απέναντι στην αυθαιρεσία και την κατάχρηση εξουσίας, σημαντική διαχρονική, ανθρώπινη αδυναμία. Γι’ αυτό ο χώρος ασύλου, δηλαδή το μέρος όπου κάποιος στην αρχαιότητα θα μπορούσε να προσφύγει ως ικέτης, ζητώντας την προστασία των θεών απέναντι στην εκδικητικότητα ή το μένος των ανθρώπων, ήταν μέρος ιερό. Συνήθως κάποιος ναός, όπως αυτός της Χαλκιοίκου Αθηνάς στη Σπάρτη, όπου προσέφυγε ο Παυσανίας το 470 π.Χ.

Σύντομα δύο μεγάλα ζητήματα ασύλου θα μας απασχολήσουν. Η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και η διαφαινόμενη άρση βουλευτικής ασυλίας για τον κ. Πολάκη, πρώην αναπληρωτή υπουργό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και εκ νέου βουλευτή Χανίων. Από την αρχαϊκή έννοια του ασύλου μέχρι τη σημερινή διαστροφή λέξεων και εννοιών διατηρείται πάντως η αίσθηση της ιερότητας του χώρου. Το πανεπιστημιακό άσυλο αφορά χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Αν υπολογίσουμε τα χρήματα που ξοδεύουν οι ελληνικές οικογένειες στο δρόμο προς την τριτοβάθμια σε συνδυασμό με το μόχθο των παιδιών τους, θα έπρεπε να ήταν ιερός ούτως ή άλλως. Όσο αφορά το ρόλο του κοινοβουλίου και των ανθρώπων που το υπηρετούν, δε μιλούμε τυχαία για το ναό της δημοκρατίας. Με μια τέτοια αίσθηση μακρινής και αφηρημένης ιερότητας λοιπόν ολοκληρώνεται η σύγκριση.

Στα χρόνια τα δικά μας το πανεπιστημιακό άσυλο έχει καταλήξει ομπρέλα προστασίας κάθε είδους παραβατικής συμπεριφοράς που εμπίπτει στον κοινό ποινικό κώδικα. Κάτω από την «υψηλή» έννοια του ασύλου καταστρέφεται συστηματικά η περιουσία της χώρας, παρεμποδίζεται το διδακτικό έργο, περιορίζεται η ελευθερία των ανθρώπων που θέλουν να μορφωθούν και κινδυνεύει η ασφάλειά τους. Μικρότεροι και μεγαλύτεροι παραβάτες χρησιμοποιούν τους πανεπιστημιακούς χώρους όπως χρησιμοποιούσαμε παιδιά στο κυνηγητό τη «μάνα», την αγγίζω και δεν μπορεί κανείς να με πιάσει. Η χρονική κατάθεση του νομοσχεδίου για την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, στις πρώτες βδομάδες ζωής της νέας κυβέρνησης, είναι μια ανάσα αισιοδοξίας για το μέλλον της χώρας.

Η δεύτερη παρέμβαση που αναμένεται, αφορά την άρση της βουλευτικής ασυλίας του κ. Πολάκη. Ο κ. Πολάκης τα τελευταία χρόνια ως πολιτικό πρόσωπο και υπουργός έχει προσφέρει πάμπολλες φορές θέαμα, τις περισσότερες, μάλιστα, ιδιαίτερα κακόγουστο. Είτε καπνίζοντας σε δημόσιους χώρους, αν και υπεύθυνος για την υγεία, είτε βρίζοντας και απειλώντας δημοσιογράφους, είτε καταγράφοντας και δημοσιοποιώντας ιδιωτικές τηλεφωνικές συνομιλίες. Η συμπεριφορά του στο δημόσιο στίβο μπορεί να συγκριθεί με αυτή ενός «νταή» στο σχολείο. Έχει διάρκεια, στηρίζεται στη διαφορά δύναμης που έχει απέναντι στους στόχους του και προκαλεί ζημιά στους άμεσα βαλλόμενους αλλά επίσης, στην περίπτωση Πολάκη, σε όλους εμάς τους πολίτες όταν βλέπουμε συμπεριφορές που σε κανονικές συνθήκες θα σήμαιναν ακόμη και αυτόφωρο, να «προστατεύονται» από μια διεστραμμένη έννοια «τέλεσης καθηκόντων». Η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου όπως και η άρση ασυλίας του κ. Πολάκη είναι αυστηρό μήνυμα για κάθε επίδοξο νταή, δεν είναι πολιτικός ρεβανσισμός είναι πολιτικός πολιτισμός. Τα πράγματα αλλάζουν!