Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και σήμερα, έπειτα από τόσα χρόνια υψηλών δαπανών και ευρωπαϊκών κονδυλίων, η Ε.Ε. δεν διαθέτει ενιαίο δίκτυο διασυνοριακών υποδομών. Η έλλειψη αυτή οδήγησε στην ψήφιση του Ευρωπαϊκού σχεδίου μεταφορών «Συνδέοντας την Ευρώπη» με χρονοδιάγραμμα έως το 2030. Το πρόγραμμα προβλέπει επενδύσεις 31,7 δισεκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των ευρωπαϊκών υποδομών μεταφορών, την κατασκευή των ελλειπόντων κρίκων και την εξάλειψη των σημείων συμφόρησης. Έως το 2020 αναμένεται να δαπανηθούν 500 δισεκατ. ευρώ για την υλοποίηση ενός πραγματικά ευρωπαϊκού δικτύου, συμπεριλαμβανομένων 250 δισεκατ. ευρώ για την εξάλειψη των σημείων συμφόρησης και την κατασκευή των ελλειπόντων κρίκων στο βασικό δίκτυο.
Τα βασικά οδικά δίκτυα αποτελούν τον πυρήνα των ευρωπαϊκών μεταφορών, καθώς συνδέουν τις ευρωπαϊκές περιφέρειες, τους μεγάλους αστικούς κόμβους, τα μεγάλα λιμάνια και συγκεκριμένα συνοριακά σημεία. Κεντρική ιδέα λοιπόν της στρατηγικής αυτής είναι να αναπτυχτούν οι διασυνδέσεις μεταξύ των διαφόρων σημείων της Ε.Ε., να διευκολυνθούν οι ανταλλαγές προϊόντων και η κυκλοφορία προσώπων μεταξύ των διαφόρων χωρών.
Κατασκευασμένος εδώ και 40 περίπου χρόνια, ο ΒΟΑΚ αποτελεί την κύρια οδική σύνδεση των μεγάλων πόλεων της Κρήτης από άκρη ως άκρη του νησιού. Ελλείψει κρατικών κονδυλίων ο συνολικός στρατηγικός σχεδιασμός του οδικού άξονα στάθηκε αδύνατος, οδηγώντας στη δημιουργία του γνωστού μας κατακερματισμένου και με αρκετές διαφοροποιήσεις οδικού δικτύου που ολοκληρώθηκε σε μεγάλο μέρος το 1975. Κατά καιρούς το Κράτος χάραζε νέους, πιο λειτουργικούς κόμβους ή ανακαίνιζε τμήματα μερικών χιλιομέτρων για να εκσυγχρονίσει το έργο αυτό. Όλες αυτές οι προσθήκες ή βελτιώσεις του ΒΟΑΚ ήταν δυστυχώς αποσπασματικές και ελλιπείς, καθώς μέχρι και σήμερα ο δρόμος αυτός χαρακτηρίζεται ως «καρμανιόλα» και θεωρείται από τους ειδικούς ως ένας από τα πλέον επικίνδυνα οδικά δίκτυα της Ευρώπης. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι οι παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου δεν καλύπτουν ούτε το 20% του συνολικού μήκους του.
Ένας νέος εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός, που θα προβλέπει ένα εποπτικό και ολιστικό σχέδιο με νέα χάραξη του ΒΟΑΚ, σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα ασφάλειας, και το συγκοινωνιακό φόρτο που καλείται να εξυπηρετήσει το δίκτυο αυτό, θεωρείται άκρως απαραίτητος για το νησί μας. Καθημερινά ο ΒΟΑΚ διασχίζεται από χιλιάδες οχήματα, φορτηγά, τουριστικά λεωφορεία κ.α., ενώ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η κίνηση πολλαπλασιάζεται λόγω της επίσκεψης 2.800.000 τουριστών, μόνο από τα δύο αεροδρόμια της Κρήτης, ήτοι το 20% της συνολικής τουριστικής κίνησης της Ελλάδας. Η Κρήτη ως νησιωτική Περιφέρεια, έχει μονάχα αυτό το οδικό δίκτυο για την εσωτερική διακίνηση εμπορευμάτων και ανθρώπων, με αποτέλεσμα ο ΒΟΑΚ να αποτελεί την κύρια οικονομική, εμπορική και τουριστική αρτηρία της Νήσου. Είναι αδιανόητο ότι, αν και έχει χαρακτηριστεί οδός Ε75 σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή κωδικοποίηση, στα περισσότερα σημεία του διατηρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλείας και οι προδιαγραφές συγκοινωνίας της Ελλάδας του ‘70!
Καθώς η Ελλάδα ευρίσκεται σε οικονομική δυσπραγία και στασιμότητα, πιστεύουμε ότι η υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής μπορεί να αποτελέσει το «όχημα» για την έξοδο από την οικονομική κρίση, καθώς θα απασχολήσει μεγάλο μέρος εργατικού δυναμικού και θα εδραιώσει ένα νέο και σύγχρονο μεταφορικό δίκτυο ανάπτυξης, στα πλαίσια ενός ενιαίου ευρωπαϊκού περιβάλλοντος. Στην διαπίστωση αυτή κατέληξαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρώντας ότι το νέο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επενδύσεων 2014-2020 θα ενισχύσει την κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή των περιφερειών της Ευρώπης προωθώντας την συνδεσιμότητα και την πρόσβαση όλων των κρατών μελών στο δίκτυο μεταφορών. Μάλιστα στο πλαίσιο αυτό έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος, στην ανάπτυξη για πρώτη φορά όλων των κύριων μεταφορικών δικτύων των περιοχών της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των νησιωτικών, ορεινών και άκρως απομακρυσμένων περιοχών.
Για την Ελλάδα, και ιδιαίτερα για την περιφέρεια της Κρήτης, αυτή η προγραμματική πολιτική της Ε.Ε. αποτελεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να διευκολυνθεί η υλοποίηση μεγάλης κλίµακας συγκοινωνιακών έργων. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Ε.Ε. για το προγραμματικό πλαίσιο 2014-2020 οφείλουμε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013 να υποβάλουμε ως χώρα τις προτάσεις μας για τα έργα που θα ενταχθούν στις ενέργειες και στα προγράμματα των Ταμείων της Ε.Ε. Δυστυχώς όμως έως και σήμερα ο ΒΟΑΚ αντιμετωπίζεται όχι ως ένα ενιαίο σύνολο, αλλά ως κατακερματισμένα επιμέρους έργα και δεν έχει ενταχθεί έτσι στον Εθνικό Προγραμματισμό για το EΣΠΑ 2014-2020.
Με την παρούσα επιστολή θέλουμε να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου για αυτή την κρατική αμέλεια και να καλέσουμε τους θεσμικούς και τοπικούς φορείς σε μια κοινή προσπάθεια για ένταξη του ΒΟΑΚ, στην τελευταία όπως φαίνεται ευκαιρία που μας δίνεται για τον εκσυγχρονισμό του. Από ότι μας έχει διδάξει η πείρα αλλά και η οικονομική κρίση, η συνέργεια κρατικού και ιδιωτικού τομέα στην υλοποίηση μεγάλων έργων δεν είναι δυνατή λόγω του αυξημένου επιχειρηματικού κινδύνου και του υψηλού κόστους χρηματοδότησης. Μάλιστα όσα Ελληνικά Τραπεζικά Ιδρύματα ή Οικονομικά Σχήματα είχαν επενδύσει σε τέτοια έργα δυστυχώς σήμερα βρίσκονται σε στάση πληρωμών ή σε επανεξέταση των όρων συμμετοχής τους, καθότι δεν μπορούν να καλύψουν τις οικονομικές ανάγκες αποπεράτωσής τους. Έτσι, η μόνη δυνατότητα που μας απομένει σήμερα για την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής όπως είναι ο ΒΟΑΚ, είναι διαμέσου των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Προγραμμάτων και των Ευρωπαϊκών Δράσεων.
Η Κρήτη είναι μία διαρκώς αναπτυσσόμενη περιφέρεια της Ευρώπης. Ταυτόχρονα όμως είμαστε η πρώτη περιφέρεια της Ε.Ε. την οποία «συναντά» το διεθνές εμπόριο που κινείται από την Ασία προς την ευρωπαϊκή αγορά των 500 εκατ. καταναλωτών. Ό,τι μας εντάσσει περισσότερο στην ενιαία αγορά, ενισχύει το γεωπολιτικό συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Έτσι, το «η Κρήτη περιφέρεια-πύλη και σταυροδρόμι» μπορεί να γίνει από στρατηγική επιδίωξη, ορατή πραγματικότητα. Η χρηματοδοτική διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» αφορά και το ελληνικό τμήμα του Διαδρόμου 4 από το Αμβούργο στη Λευκωσία. Το αυξανόμενο ενδιαφέρον ισχυρότατων διεθνών εταιρειών για τον Πειραιά και τα λιμάνια της Κρήτης, δεν είναι άσχετο με τις τεράστιες δυνατότητες που δίνει στη Περιφέρειά μας η προοπτική πλήρους σύνδεσής της με τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα. Ως ΣΥΝΠΟΛΙΣ και ως Νέοι πολίτες της Περιφέρειας της Κρήτης, ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ να αφήσουμε την ευκαιρία αυτή να μείνει αναξιοποίητη για την περιφέρεια μας και για αυτό τον λόγο διεκδικούμε από όλα τα κόμματα την κοινή στήριξη τους για την ένταξη του ΒΟΑΚ ως συνολικού έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020.
«Οι καιροί ου μενετοί!: οι ευκαιρίες δεν περιμένουν!».
Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Ρεθύμνου
ΣΥΝΠΟΛΙΣ
