Το μέλλον της οικονομίας του Αζερμπαϊτζάν
Ανεξάρτητα από την παγκόσμια συνεχιζόμενη βαθιά οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, το Αζερμπαϊτζάν καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να προστατεύσει την οικονομία τoυ από τυχόν αρνητικές επιπτώσεις.
Το Αζερμπαϊτζάν βρίσκεται σε μια ανοδική πορεία ανάπτυξης, σε όλους τους τομείς, καθώς και στον οικονομικό τομέα. Παρά την πρόσφατη απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου, η χώρα διατηρεί σταθερό τον ρυθμό ανάπτυξης της.
Κατά τα τελευταία 10 χρόνια, η οικονομία του Αζερμπαϊτζάν έχει αυξηθεί κατά 300%. Η φτώχεια και η ανεργία έχουν αισθητά μειωθεί, στο ποσοστό των 5 ποσοστιαίων μονάδων. Το 2015, οι βιομηχανίες εκμετάλλευσης μη πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 8,4%.
Η διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης είναι ένα μεγάλο επίτευγμα, καθώς η πολιτική, στρατιωτική και οικονομική κρίση αυξάνεται παγκοσμίως. Οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν τρεις φορές το 2015. Για το λόγο αυτό, τα έσοδα του Αζερμπαϊτζάν έχουν μειωθεί κατά πολύ, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των εσόδων και των δαπανών του προϋπολογισμού. Η κυβέρνηση κατάφερε να σώσει μεγάλο μέρος των δαπανών του προϋπολογισμού το 2015. Δυστυχώς, οι συνεχιζόμενες προκλήσεις ανά τον κόσμο δεν δίνουν περιθώρια για αισιοδοξία προς το παρόν.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, κύριος στόχος της κυβέρνησης είναι να εξασφαλιστεί η μακροοικονομική σταθερότητα και ο κανονικός ρυθμός του πληθωρισμού. Στο τέλος του 2015, ο πληθωρισμός ήταν λιγότερο από το 4%. Η κυβέρνηση πρέπει να προσπαθήσει να τον κρατήσει στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο καθ όλο το 2016.
Τα τελευταία χρόνια, το Αζερμπαϊτζάν έχει δώσει μεγάλη σημασία για την τοπική παραγωγή, και την κατανομή των κονδυλίων και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Ένα σημαντικό ρόλο παίζουν οι παράγοντες που σχετίζονται με τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα συνεχίσουν να βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα, την εξάλειψη των περιττών ελέγχων και τη βελτίωση της κατάστασης αδειοδότησης. Ο τομέας χάραξης πολιτικής του Αζερμπαϊτζάν, συνεχίζει τις προσπάθειές του ώστε να εξασφαλιστεί η διαφάνεια στον οικονομικό και τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Μάλιστα, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ κατέταξε και πάλι το Αζερμπαϊτζάν στην 40η θέση στον κόσμο όσον αφορά τον δείκτη της ανταγωνιστικότητας, και στην πρώτη θέση στην CIS (Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών).
Ο τομέας των μη-πετρελαιοειδών, είναι η προωθούμενη σφαίρα της οικονομικής ανάπτυξης του Αζερμπαϊτζάν. Η οικονομία του Αζερμπαϊτζάν είναι ήδη διαφοροποιημένη, δίνοντας προτεραιότητα σε τομείς εκτός αυτών του πετρελαίου, στον οποίο αναλογεί περίπου το 70% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Κυβερνητικός στόχος είναι να αναπτυχθεί η χώρα με ταχείς ρυθμούς τον τομέα μη-πετρελαίου τα επόμενα χρόνια.
Τα πλούσια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν και η στοχευμένη πολιτική προς αυτή την κατεύθυνση, δημιούργησαν ευκαιρίες για να συνεχίσει να γίνεται ένας τεράστιος κύκλος εργασιών στον τομέα της ενέργειας. Οι πρωτοβουλίες και τα σχέδια που υπέβαλε το Αζερμπαϊτζάν έχουν προχωρήσει πέρα από τα σύνορα της περιοχής και τώρα συνδέουν χώρες με ηπείρους.
Όσον αφορά το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας, φαίνεται καθαρά ότι το Αζερμπαϊτζάν διαδραματίζει ήδη σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Από την άποψη αυτή, η έναρξη της υλοποίησης του έργου «νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου» υπήρξε ένα ιστορικό γεγονός. Ο «Νότιος διάδρομος φυσικού αερίου» αποτελείται από 4 σχέδια στα οποία το Αζερμπαϊτζάν είναι ένας σημαντικός ανάμεσα στους Χρηματιστηριακούς Εταίρους.
Πρώτο έργο είναι η εκμετάλλευση του «Shahdeniz-2».
Το δεύτερο έργο είναι η επέκταση του «αγωγού φυσικού αερίου του Νοτίου Καυκάσου», που συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με την Georgia.
Tο τρίτο έργο είναι ο «αγωγός του Trans-Anatolian αερίου» (TANAP).
Το τέταρτο έργο είναι το «Trans-Adriatic Pipeline» (TAP). Ο αγωγός θα επεκταθεί από την Ελλάδα στην Αλβανία καταλήγοντας στην Ιταλία κάτω από την Αδριατική Θάλασσα. Σε αυτά τα 4 έργα συμμετέχει το Αζερμπαϊτζάν και είναι μεγαλομέτοχος στο έργο TANAP. Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του «Νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου», ορισμένες χώρες θα αποκτήσουν πρόσβαση στο αέριο του Αζερμπαϊτζάν ως εναλλακτικό αποθεματικό αέριο… Έτσι, το Αζερμπαϊτζάν χαρακτηρίζεται ως ένας πολύ σημαντικός και αξιόπιστος εταίρος, παγκόσμιας σημασίας όσον αφορά την παροχή της ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη.
Η ανάπτυξη των υποδομών μεταφορών είναι επίσης μία από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης. Σήμερα ο ιστορικός Δρόμος του Μεταξιού Silk Way με την εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών και τη συμμετοχή των γειτονικών χωρών έχει αποκατασταθεί. Προς το παρόν, το σιδηροδρομικό δίκτυο Μπακού-Τιφλίδα-Καρς -το οποίο ξεκινά από το Αζερμπαϊτζάν και μέσω της Γεωργίας καταλήγει στην Τουρκία – είναι υπό κατασκευή. Θα είναι για πρώτη φορά που συνδέεται το Αζερμπαϊτζάν με την Ευρώπη σιδηροδρομικώς. Αυτό το γεγονός είναι ιστορικής σημασίας. Ταυτόχρονα, πολλά διεθνή αεροδρόμια έχουν κατασκευαστεί στο Αζερμπαϊτζάν, ενώ ένα διεθνές εμπορικό λιμάνι που θα είναι το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στη λεκάνη της Κασπίας, είναι υπό κατασκευήν.
Ιδιαίτερη σημασία εκτός από τον τομέα υποδομών των μεταφορών, αποδίδεται στην εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών σε διάφορους άλλους τομείς. Ένας από αυτούς είναι η παγκόσμια οικογένεια της αεροδιαστημικής, στην οποία το Αζερμπαϊτζάν έχει ενταχθεί από την εκτόξευση σε τροχιά των δορυφόρων του – «Azerspace-1» και «Azersky».
Η έμπειρος ομάδα, θεσμικών αλλαγών του Αζερμπαϊτζάν χτίζει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση της χώρας, εισάγοντας τα κατάλληλα εργαλεία για την εξασφάλιση της σύγχρονης διαχείρισης και την αύξηση της διαφάνειας στη χώρα.
Μέσω των κέντρων «υπηρεσιών Ασάν» παρέχονται ηλεκτρονικές υπηρεσίες από τις δημόσιες αρχές για τον πληθυσμό. Εννέα κέντρα »Ασάν» λειτουργούν σήμερα στη χώρα. Παρέχουν 112 υπηρεσίες σε 30 τομείς από κρατικές οντότητες και 140 λειτουργικές βοηθητικές υπηρεσίες. Έχουν πλέον περάσει δύο χρόνια από την εφαρμογή αυτής της υπηρεσίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, 7 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του Ασάν και ο συντελεστής ικανοποίησης του πληθυσμού είναι σχεδόν 100%. Ορισμένες χώρες έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν την εμπειρία του Αζερμπαϊτζάν σ αυτό τον τομέα.
Έργα κοινωνικής υποδομής, επίσης, εφαρμόζονται με επιτυχία στη χώρα. Μια σειρά από σχολεία, παιδικούς σταθμούς και τις ιατρικές εγκαταστάσεις έχουν κατασκευαστεί ή έχουν εντελώς επισκευασθεί τα τελευταία χρόνια.
Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στην ανάπτυξη του τουριστικού τομέα στο Αζερμπαϊτζάν… Όλες οι αλυσίδες των κορυφαίων ξενοδοχείων του κόσμου λειτουργούν σήμερα στο Μπακού. Η ανάπτυξη του τουρισμού επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά την ιδιαίτερη βαρύτητα του εν λόγω τομέα στον τομέα των επενδύσεων μη-πετρελαίου.
Ποιοι είναι οι Αζέροι;
«Αξίζει να σημειωθεί ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι γνωστό ως ένα από τα μεγαλύτερα πολυπολιτισμικά κέντρα στον κόσμο, και οι Αζέροι είναι περήφανοι γι’ αυτό». Με αυτήν την φράση, η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, τέλειωσε την παρουσίαση των επιδόσεων της χώρας κατά την περίοδο 2015-2016, στο παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ 2016 στο Νταβός της Ελβετίας.
Και ναι πράγματι έχουν και έχουμε το δικαίωμα να είμαστε υπερήφανοι, διότι τελευταίες έρευνες αποκάλυψαν ότι οι Μινωίτες, ο πρώτος πολιτισμός της Ευρώπης που μεταφέρθηκε στην κλασική Αθήνα, και από εκεί διαμόρφωσε το σύγχρονο ευρωπαϊκό πολιτισμό, είχε τις ρίζες του στον Καύκασο από ό,τι υποστηρίζουν γεννετιστές (http: //www.dailymail.co.uk/sciencetech/article – 2325768/The – Minoans – Caucasian – DNA – debunks – longstanding – theory – Europes – advanced – culture – Africa.html). Επειδή όμως το DNA συνδέεται και με το παρελθόν, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε το Αζερμπαϊτζάν ως ένα παράθυρο προς το παρελθόν, αφενός, και ως γη των οικονομικών ευκαιριών, από την άλλη πλευρά.
Ναι είναι πράγματι ένα παράθυρο προς το παρελθόν λόγω της ιστορικής του σημασίας (τα ίχνη της φωτιάς 70.000 χρόνων πριν, τη σχέση του Προμηθέα με την περιοχή, τις βραχογραφίες στο Gobustan ηλικίας 40.000 χρόνων, επαρχία Lerec με ρεκόρ 145-160 χρόνια ζωής κ.λπ.).
Όλο αυτό το ιστορικό υπόβαθρο είναι αλληλένδετα συνδεδεμένο με το δυναμικό ανταγωνιστικό περιβάλλον οικονομίας, στην παρούσα εποχή.
Για παράδειγμα, το Αζερμπαϊτζάν, υπήρξε στο παρελθόν σημαντικός κρίκος του Δρόμου του Μεταξιού, στις μέρες μας αντίστοιχα με την εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών και τη συμμετοχή των γειτονικών χωρών, γίνονται προηγμένα κατασκευαστικά και συγκοινωνιακά έργα, προκειμένου να αποκατασταθεί αυτό το ιστορικό έργο.
Το Αζερμπαϊτζάν, υπήρξε στο παρελθόν τόπος γέννησης της φωτιάς, και στις μέρες μας λόγω της υδροηλεκτρικής εκμετάλλευσης του άνθρακα στην περιοχή, κατατάσσεται ανάμεσα στις τέσσερις μεγαλύτερες βιομηχανίες εξόρυξης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το Αζερμπαϊτζάν, όπως όλα τα άλλα έθνη της ευλογημένης περιοχής του Καυκάσου, δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς να μνημονεύσουμε την πολυπολιτισμική του κληρονομιά, που με τη συνέργεια ενός ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος, σφυρηλάτησαν ανθρώπους χαρισματικούς.
Συνοψίζοντας το success-story του Αζερμπαϊτζάν, συμπεραίνουμε ότι η τεράστια ανάπτυξη της χώρας ανήκει στον συλλογικό μόχθο των κατοίκων του, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και από τον πλέον απλό εργαζόμενο μέχρι τον υψηλότερο επενδυτή.
Αζέροι θεωρούνται, όχι μόνο, αυτοί που έχουν γεννηθεί ή ζουν εκεί σήμερα… Αλλά τότε ποιοι είναι οι Αζέροι;
Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν 3 κατηγορίες Αζέρων:
1. Όλοι οι άνθρωποι που έχουν στη δομή του DNA τους καταγωγή από τη Θεϊκή Γη του Καυκάσου, και όλοι οι άνθρωποι που θαυμάζουν, αγαπούν, προσκυνούν και σέβονται τη συμβολή αυτής της πολυπολιτισμικής περιοχής, στη διαδικασία εξέλιξης της κουλτούρας ολόκληρης της ανθρωπότητας.
2. Όλοι οι άνθρωποι που βρήκαν καταφύγιο εκεί ως πρόσφυγες, ή κατέληξαν εκεί μέσω μεταναστευτικών ρευμάτων μέσα από την ιστορία, μεταφέροντας μαζί τους τη σοφία των ιδιαίτερών τους πατρίδων και το πάθος τους για τη δημιουργικότητα, τη συγχώνευση και την ενσωμάτωση. Όλοι αυτοί εμπλούτισαν το ήδη πολυπολιτισμικό περιβάλλον κάνοντάς το ακόμη πιο ισχυρό, δημιουργώντας νέες μορφές κουλτούρας όσον αφορά τον πολιτισμό και υψηλότερους δείκτες ανταγωνιστικότητας όσον αφορά την οικονομία.
3.Όλα τα άτομα που ξεκίνησαν γενεαλογικά από εκεί, δημιουργώντας υπερπόντιες αποικίες, και διέδωσαν μέσω της μετάβασής τους, ήθη και έθιμα που μέσα από μία διαδικασία διάχυσης, συγχωνεύθηκαν και εμπλούτισαν τις τοπικές κοινότητες με διαχρονικά και διατοπικά στοιχεία και παραδόσεις (όπως π.χ. οι αποικίες στην Ισπανία που διαδραμάτισαν, και εξακολουθούν να διαδραματίζουν, σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια εξέλιξη).
Είμαστε έτοιμοι λοιπόν, μετά την παραπάνω εισαγωγή, να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει στις μέρες μας.
Το Αζερμπαϊτζάν σήμερα
Στην τελευταία δεκαετία, μια επανάσταση άρχισε να λαμβάνει χώρα σε αυτή την ακτή της Κασπίας Θάλασσας. Μια ομάδα ανθρώπων, και από τις τρεις παραπάνω κατηγορίες, με διαφορετικές επαγγελματικές ιδιότητες, έμποροι, εργάτες, επενδυτές, φιλόσοφοι, διανοούμενοι, επιστήμονες, τραπεζίτες, αποφάσισαν να κάνουν το όραμά τους πραγματικότητα, δηλαδή να μετατρέψουν αυτό το μικρό φτωχό έθνος σε ένα σημαντικό παίκτη στην παγκόσμια σκηνή.
Μετά την εφαρμογή του πρώτου βήματος, να καταστήσουν τη χώρα μια ισχυρή παρουσία στις βιομηχανίες εξόρυξης, η ομάδα έχει ξεκινήσει το δεύτερο βήμα. Στόχος τους, σαν σύγχρονοι Προμηθείς, είναι να μεταφέρουν τη φωτιά της ανάπτυξης σε όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας, εκτός απ’ αυτόν της ανάπτυξης στις βιομηχανίες εξόρυξης υδρογονανθράκων.
Έτσι το Αζερμπαϊτζάν, συμμετέχει σε προγράμματα που συμβάλλουν στην επίτευξη των πιο ευνοϊκών συνθηκών, για τη θετική και την πνευματική εξέλιξη στον πλανήτη Γη.
Η υλοποίηση αυτού του σταδίου αποτελείται από την εφαρμογή αναμορφωτικών προγραμμάτων με συμμετοχή πολλαπλών φορέων, στελεχωμένων με εξειδικευμένο προσωπικό, που δημιουργούν μια συνισταμένη με πολλαπλές και αλληλοεξαρτώμενες συνιστώσες. Τις αποτελούν χρηματικοί πόροι, πνευματικές αναζητήσεις, μέθοδοι έμπνευσης, καινοτόμες ιδέες, vision methods, και έξυπνες λύσεις διαχείρισης. Η τελική επιλογή των προγραμμάτων γίνεται μετά από διαπραγματεύσεις και παζαρέματα σε όλους τους δυνατούς κόσμους.
Μέρος αυτής της διαδικασίας, είναι η τροποποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, για τη διευκόλυνση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, προκειμένου να προσελκύσει νέους ιδιώτες επενδυτές να συμμετέχουν υπό συγκεκριμένους όρους και σύμφωνα με τις δυνατότητές τους μετά από αξιολόγηση, στην ανάπτυξη πολλαπλών τομέων στην οικονομία του Αζερμπαϊτζάν.
Επένδυση στο Αζερμπαϊτζάν, σύμφωνα με την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση, είναι η αντίληψη ότι όλοι – οι παραγωγοί, μεταφορείς, και καταναλωτές – θα πρέπει να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που προσφέρει η χώρα. Είναι ένα είδος ομαδικής εργασίας, την οποία το Αζερμπαϊτζάν κατάφερε να δημιουργήσει.
Οι επενδυτές που θα δεχτούν την πρόκληση αυτή δεν θα έχουν μόνο οικονομικό κέρδος εξασφαλισμένο, αλλά παίρνοντας μέρος σ’ αυτή τη διαδικασία θα κάνουν ένα προσωπικό δώρο στον εαυτό τους επιπροσθέτως. Θα δοκιμάσουν μια εξαιρετική εμπειρία καθώς θα βρίσκονται μέσα στην καρδιά του Αζερμπαϊτζάν.
Και γιατί είναι εξαιρετικό να είναι κάποιος στην καρδιά του Αζερμπαϊτζάν;
Γιατί όποιος βρίσκεται μέσα στην καρδιά του Αζερμπαϊτζάν, που τρίζει από τον θόρυβο των αναταράξεων που προκαλούν οι φλόγες της προόδου, είναι σαν να βρίσκεται μέσα στο εργαστήριο – σπηλιά του Ηφαίστου.
Έτσι, όποιος δραστηριοποιείται στη γη της φωτιάς, νιώθει, τον θόρυβο της φωτιάς σαν σκιρτήματα μέσα στην καρδιά του. Νιώθει σαν να είναι μια ιδιαίτερη φλόγα της τεράστιας φωτιάς. Και μέσα σ’ αυτό το θαύμα είναι ενεργός παίκτης.
Απολαμβάνει την ελευθερία να επιλέξει, μεταξύ των εκατομμυρίων των δυνατοτήτων, ποια απ όλες «ταιριάζει καλύτερα», προκειμένου να συν-δημιουργήσει το δικό του αλλά και το μέλλον του κόσμου. Με αυτό τον τρόπο θα έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει τον ρόλο του, στο αιθερικό επίπεδο της σκηνής, της τραγωδίας του θεάτρου με τίτλο: «μεταμόρφωση στον 21ο αιώνα και 4η βιομηχανική επανάσταση». Όπως ο Οδυσσέας αισθάνθηκε φθάνοντας στην Ιθάκη, όποιος έρχεται στο Αζερμπαϊτζάν δεν έχει την αίσθηση ότι πάει σε ξένο τόπο, αλλά βιώνει ότι επιστρέφει σε ένα τόπο γνώριμο από τα παλιά. Είναι πράγματι το Αζερμπαϊτζάν μια νέα Ιθάκη, η Ιθάκη των Ευκαιριών.
*Η Ευαγγελία Παναγιωτάκη κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στο otto friedrich universität bamberg της Γερμανίας με θέμα «Εconomics and Politics on Eastern and South Eastern Europe»