Η Μάχη της Κρήτης πέρα από τα γνωστά γεγονότα, είχε και πολλά παραλειπόμενα. Μικρές ιστορίες που δεν είναι πάντοτε καταγεγραμμένες η επιβεβαιωμένες, ενώ κάποιες άλλες αγγίζουν τα όρια του λαϊκού μύθου. Στο παρακάτω κείμενο παραθέτω μερικές από αυτές, κάποιες επιβεβαιωμένες και κάποιες άλλες μαρτυρίες από πρώτο και δεύτερο χέρι. Αυτόπτες που τα είδαν ή τα έζησαν και άνθρωποι που τους τα διηγήθηκαν οι παλαιότεροι.
- Πολυβολούσε ενώ μαγείρευε!
Ο Δημήτρης Σκαρτσιλάκης (παππούς του γράφοντος), 20 ετών το 1941 είδε στην περιοχή του Κιουλούμπαση στη Φορτέτζα Ρεθύμνου, έναν Αυστραλό στρατιώτη να κρατάει με το ένα χέρι την κουτάλα και να ανακατεύει το καζάνι, ενώ με το άλλο χέρι κράταγε ένα βαρύ πολυβόλο Bren και έριχνε στα γερμανικά αεροπλάνα που περνούσαν χαμηλά ψάχνοντας στόχους! Αυτό το διηγούνταν συνέχεια όσο ζούσε…
- Τα κιβώτια με το ρεύμα!
Το πρωί της 20ης Μαΐου, στο Καστέλι Κισάμου, έπεσε μια διμοιρία αλεξιπτωτιστών με σκοπό την κατάληψη της Κωμόπολης. Μαζί με αυτούς έπεσαν και τα κιβώτια εξοπλισμού, στον κάμπο του Καστελίου. Οι κάτοικοι της περιοχής βγήκαν να αντιμετωπίσουν τον ουρανοκατέβατο εισβολέα και να πάρουν λάφυρα. Ο Ευτύχης Τζιρτζιλάκης, κάτοικος Δραπανιά, μαζί με άλλους χωριανούς, κατέβηκαν στον κάμπο πλην όμως φοβόντουσαν να πλησιάσουν αυτά τα παράξενα σιδερένια κιβώτια διότι πίστευαν ότι είναι παγιδευμένα με ρεύμα! Τελικά κάποιος τολμηρός άνοιξε ένα από αυτά…
- Το Σίντερο
Στις 23/5/1941, μια προφυλακή των Γερμανών ορεινών κυνηγών φτάνει στα Φλώρια. Οι κάτοικοι της περιοχής και από τα γύρω χωριά, είχαν στήσει ενέδρα στο σημείο που σήμερα βρίσκεται το μνημείο. Παρόλο που ο οπλισμός των Κρητικών ήταν ελλιπής, η ορμητικότητά τους ήταν τέτοια που εξολόθρευσαν σχεδόν όλους τους αντιπάλους. Μετά τη μάχη ψάχνοντας τα λάφυρα κάποιος βρήκε ένα βαρύ πολυβόλο αχρηστευμένο χωρίς κλείστρο. Ένας άλλος χωρικός βρήκε το κλείστρο πεταμένο σε μια άκρη, το μάζεψε και το περιεργάζονταν με απορία και άγνοια λέγοντας «Ήντα ναι τούτο να το σίντερο» δηλαδή τι είναι αυτό το σίδερο!!! Αυτός που βρήκε το πολυβόλο του είπε φέρ’ το εδώ! Κατόπιν αυτό το όπλο χρησιμοποιήθηκε στην ενέδρα μέσα στο φαράγγι της Καντάνου!
- Μακαρόνια φρικασέ!!! – (Η παράδοση που δεν έγινε ποτέ)
Οι Αλεξιπτωτιστές που είχαν οχυρωθεί στον Άγιο Γεώργιο Περιβολίων στο Ρέθυμνο, συνάντησαν μεγάλες αντιξοότητες και μάλιστα επιχείρησαν να παραδοθούν δύο φορές. Την πρώτη φορά βγήκε ένας Γερμανός με λευκή σημαία για να συνεννοηθεί με κάποιο Έλληνα αξιωματικό, φωνάζοντας «Παρλεβού φρανσέ;». Εκείνη τη στιγμή όμως ένας χωροφύλακας -ή πολίτης κατά άλλους- σηκώθηκε απαντώντας «Μακαρόνια φρικασέ» και τον πυροβόλησε. Παρομοίως τη δεύτερη φορά λόγω απειθαρχίας των ένοπλων πολιτών μια δεύτερη διαπραγμάτευση απέτυχε…
- Όποιος θέλει όπλα να πάει να βρει στον Αϊ Γιώργη!!!
Ένας από τους πολλούς πολίτες που συνέδραμαν στην άμυνα του Ρεθύμνου, ήταν και ο Στέφανος Σταυρουλάκης από το Μέρωνα. Η ρίψη των αλεξιπτωτιστών τον βρήκε στο Ρέθυμνο. Γρήγορα οργανώθηκε μαζί με άλλους πολίτες και έλαβαν μέρος στην άμυνα της πόλης. Στις τελευταίες ημέρες της μάχης, γυρίζει στο χωριό του το Μέρωνα με ένα γαϊδουράκι φορτωμένο με οκτώ Γερμανικά τουφέκια λάφυρα. Στο δρόμο τον συνάντησε ένας χωριανός του όπου άρχισε να του ζητάει ένα όπλο επίμονα. Η απάντηση ήταν η εξής: -Όποιος θέλει όπλα να πάει να βρει στον Αϊ Γιώργη μα είναι τέσσερις πατωσιές!!! Και συνέχισε το δρόμο του… (Μαρτυρία Γαρυφαλιάς Καλοειδά-Σταυρουλάκη).
- Τα πολυβόλα του Αϊ Γιώργη
Στη μάχη του Ρεθύμνου οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές, είχαν σοβαρές απώλειες και δεν κατάφεραν να πετύχουν πουθενά στην αποστολή τους, δηλαδή την κατάληψη της πόλεως του Ρεθύμνου και του αεροδρομίου. Η ομάδα Wiedemann που θα καταλάμβανε το Ρέθυμνο τελικά εγκλωβίστηκε σε μια εκκλησία και τον οικισμό στα Περιβόλια, όπου καθηλώθηκαν με μεγάλες απώλειες έναντι στις ηρωικές επιθέσεις των Ελληνικών στρατιωτικών τμημάτων ενόπλων πολιτών και της χωροφυλακής. Ουσιαστικά σε στενή πολιορκία μέσα και γύρω από την εκκλησία έως τα Μισίρια και με ελάχιστο νερό και φαΐ άντεξαν 10 ημέρες λόγω υπεροπλίας μέχρι που έφτασαν οι ενισχύσεις από τα Χανιά. Πυρομαχικά είχαν άφθονα και σε κάθε κίνηση κατέκλυζαν με ριπές όλη την περιοχή! Στα ημερολόγια και τις αναφορές γίνεται λόγος για τα δραστικά πυρά των πολυβόλων από τον Αϊ Γιώργη και οι απώλειες που προξενούσαν.
Από τα πυρά των πολυβόλων αυτών, έπεσαν νεκροί αρκετοί ηρωικοί Έλληνες αξιωματικοί, όπως ο Γεώργιος Παπαγιαννάκης, και ο Νίκος Μιαούλης. Ένας Αυστραλός πολεμιστής παρομοίαζε τα πολυβόλα του Αϊ Γιώργη στα Περιβόλια που προεξείχαν από το μαντρότοιχο, με χτένα. Τόσα πολλά ήταν!!!
- Τους φωτογράφιζαν καθώς πολεμούσαν!
Τόση ήταν η μυθολογία που αναπτύχθηκε στην Κρήτη για τους Γερμανούς με τις φωτογραφικές τους μηχανές, ώστε κυκλοφόρησαν διάφοροι αστικοί μύθοι που ήθελαν τους στρατιώτες του εχθρού, να φωτογραφίζουν τους μαχόμενους πολίτες και μετά να τους ψάχνουν για να τους εκτελέσουν!!!! Φυσικά κάτι τέτοιο δεν θα ήταν εφικτό, όμως είναι ενδεικτικό της χρήσης του «όπλου» αυτού που έγινε κατά την περίοδο της μάχης.
- Η κοκάλα!
Στο λόφο Α στην περιοχή Σφακάκι Ρεθύμνου, διεξήχθη μια πραγματικά σφοδρή μάχη. Ο λόφος άλλαξε δύο φορές χέρια, ενώ τελικά επικράτησαν οι Αυστραλοί. Ωστόσο πολλά πτώματα έμειναν άταφα ανάμεσα στα αμπέλια και τα ελαιόδεντρα. Δεκάδες αλεξιπτωτιστές κείτονταν νεκροί και μαυρισμένοι στο λευκό χώμα του λόφου. Μετά τη μάχη συνεργεία από Γερμανούς και Έλληνες αιχμαλώτους έψαχναν να ενταφιάσουν τα πτώματα. Κάποια δε βρέθηκαν ποτέ. Ωστόσο τα παιδιά της περιοχής μέσα στα επόμενα χρόνια εξερευνούσαν την περιοχή και έπαιζαν. Μια μέρα ανακάλυψαν ένα μισοθαμμένο σκελετό με τα κλασικά ρούχα των αλεξιπτωτιστών. Επάνω του υπήρχε ακόμη το πορτοφόλι. Γρήγορα αυτό το μακάβριο εύρημα έγινε το παιχνίδι των πιτσιρικάδων οπού όταν δεν είχαν τι να κάνουν, έλεγαν πάμε να δούμε την κοκάλα! Εννοώντας τα υπολείμματα του νεκρού αλεξιπτωτιστή. (Μαρτυρία Ν. Ντακάκη, Σφακάκι)
- Ο δραγάτης!
Νεκροί αλεξιπτωτιστές υπήρχαν διάσπαρτοι σε όλη την έκταση του τομέα Ρεθύμνου. Αρκετοί από αυτούς δε βρέθηκαν ποτέ. Σε μια περίπτωση ένας χωρικός από την Πηγή, βρήκε ένα νεκρό αλεξιπτωτιστή στο χωράφι του, λίγες μέρες μετά τη μάχη.
Φοβούμενος να αναφέρει κάτι αλλά και πιθανότατα εξοργισμένος με τους Γερμανούς που είχαν εισβάλει στη γη του, άναψε μια μεγάλη φωτιά και τον έκαψε λέγοντας…- Δραγάτη(φύλακα) στο χωράφι μου θα τον κάμω;- (Μαρτυρία Βασίλη Μεταξάκη, Πηγή)
- Τον πήρε στο κυνήγι!
Στον οικισμό Σταυρωμένου, ανατολικά του Ρεθύμνου, είχαν οχυρωθεί οι αλεξιπτωτιστές του Ταγματάρχη Kroh. Εκτός από τις Αυστραλιανές και Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις, πολλοί ένοπλοι και άοπλοι πολίτες συνέρρεαν στο πεδίο της μάχης για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του εισβολέα. Ο υπολοχαγός Αντώνιος Βιστάκις, είδε με τα ίδια του τα μάτια, ένα γέρο βρακοφόρο Κρητικό με μόνο όπλο μια κατσούνα(ραβδί), να παίρνει στο κυνήγι πάνοπλο αλεξιπτωτιστή, ο οποίος στον πανικό του, πέταξε τα όπλα του για να τρέχει πιο γρήγορα!!!(Ημερολόγιο Α. Βιστάκι)
