Η αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση του ενετικού λιμανιού του Ρεθύμνου με βάση τα όσα προβλέπει η υπουργική απόφαση με τις υποδείξεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβούλιου του Υπ.Πο. δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί στο σύνολό της. Η εικόνα του ενετικού μνημείου αλλάζει σταδιακά, ωστόσο απαιτούνται ακόμα στοχευμένες παρεμβάσεις προκειμένου να εφαρμοστεί στο σύνολό της η απόφαση και η «μεταμόρφωση» του χώρου να είναι ριζική και ευδιάκριτη τόσο για τους χρήστες του χώρου -επαγγελματίες όσο και για τους επισκέπτες και πολύ δε περισσότερο για το ίδιο το μνημείο που πρέπει αφενός να θωρακιστεί και αφετέρου να αναδειχτεί.
Ο φορέας διαχείρισης -Λιμενικό Ταμείο μαζί με τις αρμόδιες υπηρεσίες -Αρχαιολογία – Λιμεναρχείο και Κτηματική Υπηρεσία- καλούνται να συνεργαστούν, να συντονιστούν και κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου σε συνεργασία πάντα με τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο ενετικό λιμάνι να δρομολογήσουν τις ενέργειες και τις διαδικασίες που χρειάζονται, ώστε με τη νέα τουριστική περίοδο το λιμάνι να έχει αλλάξει όψη.
Ειδικότερα, μέχρι σήμερα με βάση τις υποδείξεις της υπουργικής απόφασης, έχει ξηλωθεί και μεταφερθεί το περίπτερο που βρισκόταν στην περιοχή, έχει αλλάξει ο χώρος των αλιέων -απομακρύνθηκε η πέργκολα και αντικαταστάθηκε με ομπρελά, έχουν απομακρυνθεί οι πέργκολες των καταστημάτων, καθώς και τα μεγάλα σκάφη αναψυχής, τα οποία πλέον ελλιμενίζονται στην μαρίνα. Επίσης ήδη στα μέσα της φετινής τουριστικής περιόδου και μετά από μεγάλη διαμάχη που έφτασε στο σημείο να οδηγήσει σε ανάκληση αδειών επιχειρηματιών, οι επαγγελματίες της περιοχής εναρμονίστηκαν με την απόφαση και άφησαν ελεύθερο διάδρομο για τους πεζούς από την πλευρά της θάλασσας με βάση τα τετραγωνικά μέτρα που προβλέπει η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου που έγινε από το Λ.Τ. σύμφωνα με την απόφαση.
Οι ενέργειες αυτές δρομολογήθηκαν βάσει του νόμου μετά από πολύ καιρό με δεδομένο ότι η υπουργική απόφαση δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ εδώ και δυο χρόνια και αποτελούν μόνο την αρχή. Οι εκκρεμότητες είναι ακόμα πολλές και καλούνται οι υπηρεσίες να τις διευθετήσουν μέσα στην χειμερινή περίοδο, έτσι ώστε η νέα τουριστική περίοδος να βρει το λιμάνι σε μια διαφορετική κατάσταση, αναβαθμισμένο τόσο από πλευράς αισθητικής όσο και λειτουργικότητας. Ειδικότερα, καλούνται οι επιχειρηματίες να εναρμονιστούν στο κομμάτι της απόφαση, που αφορά τα τραπεζοκαθίσματά τους, τη μορφή και το ύφος τους και να απομακρύνουν οποιαδήποτε πρόσθετη κατασκευή στις προσόψεις τους. Αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή του συγκεκριμένου τμήματος της απόφασης είναι η Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία σε περίπτωση παράβασης είναι υποχρεωμένη να επιβάλλει μηνύσεις. Παράλληλα το Λιμενικό Ταμείο σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία οφείλουν να δρομολογήσουν και να ολοκληρώσουν τις μελέτες που αφορούν στην ανάδειξη της περιοχής γύρω από το τελωνείο και το καρνάγιο, καθώς και τις μελέτες που θα αφορούν την αποκατάσταση του ενετικού φάρου. Ο δρόμος είναι μακρύς, αλλά και ο χρόνος εν μέσω χειμώνα, όπου τα καταστήματα θα είναι κλειστά είναι αρκετός, ώστε μέσα από συνεργασία και συναίνεση να γίνουν οι παρεμβάσεις που απαιτούνται.
Σε σχετικές δηλώσεις της στα «Ρ.Ν.» η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Ρένα Κουτσαλεδάκη, τόνισε: «Πάρα πολλά σημεία της υπουργικής απόφασης έχουν υλοποιηθεί. Έχει απομακρυνθεί το περίπτερο, έχουν φύγει τα μεγάλα σκάφη και ελλιμενίζονται μικρότερα, όπως προβλέπει η απόφαση, έχει διαμορφωθεί ο διάδρομος προσπέλασης και τα τραπεζοκαθίσματα των καταστημάτων έχουν τοποθετηθεί από την εσωτερική πλευρά, ο διάδρομος είναι στο προβλεπόμενο πλάτος, έχουν απομακρυνθεί όλες οι πέργκολες, οι κατασκευές, τα υποστυλώματα που υπήρχαν έξω από τα κτίρια που δραστηριοποιούνται τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Ως προς το χώρο των αλιέων η παλιά πέργκολα έχει αφαιρεθεί, έχει ανανεωθεί ο χώρος -οι πάγκοι τους δηλαδή- με πάγκους και ντουλάπια κατάλληλων προδιαγραφών. Υπάρχει τώρα πια μεγάλη ομπρέλα όπως προβλέπει το ΚΑΣ, επίσης έχει τροποποιηθεί η μελέτη που αφορά στις παραχωρήσεις κοινόχρηστου χώρου και έχει εγκριθεί από την Αρχαιολογική Υπηρεσία για όλο το χώρο της χερσαίας ζώνης. Άρα τα περισσότερα από τα σημεία έχουν βελτιωθεί, έχει γίνει πραγματικότητα η απόφαση του ΚΑΣ, είναι ένα μνημείο που από το 1965 είναι χαρακτηρισμένο ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομίας. Οι αμέσως επόμενες ενέργειες που αφορούν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, στη Λιμενική Αρχή και στην Κτηματική Υπηρεσία θα πρέπει να ολοκληρωθούν και αναφέρομαι στις ομπρέλες και τα τραπεζοκαθίσματα. Η μορφή τους είναι συγκεκριμένη και προβλέπεται από την υπουργική απόφαση. Θεωρώ ότι όλοι μαζί την επόμενη σεζόν πρέπει να έχουμε φροντίσει να αλλάξουν τα σημεία αυτά. Το Λιμενικό Ταμείο αυτή την περίοδο επεξεργάζεται μια μελέτη φωτισμού, ανάδειξη δηλαδή του διαδρόμου όσο και του χώρου έξω από τα καταστήματα, ο νόμος -η υπουργική απόφαση δεν θέτει χρονικά περιθώρια. Υπάρχει συγκεκριμένος νόμος και ισχύει για όλους. Δεν αφορά τους μισούς. Μας αφορά όλους και πρέπει όλοι να εναρμονιστούμε άμεσα. Καθένας από εμάς έχει την ευθύνη του για την εφαρμογή του νόμου στην περιοχή. Άρα με την νέα σεζόν οι επαγγελματίες οφείλουν να τοποθετήσουν ομπρέλες και να διαθέτουν συγκεκριμένου τύπου τραπεζοκαθίσματα, όπως υποδεικνύει η απόφαση του ΚΑΣ. Η εποπτεία του χώρου είναι αρμοδιότητα της λιμενικής αρχής σε ό,τι αφορά την καταστρατήγηση του ελεύθερου διαδρόμου, των χώρων που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες, ενώ την όψη (τραπεζοκαθισμάτων, τέντες, πέργκολες) για την επίβλεψή της αρμόδια υπηρεσία είναι η Αρχαιολογία, η οποία έχει την υποχρέωση να επιβάλλει μηνύσεις σε περίπτωση που οι επαγγελματίες δεν προσαρμοστούν με τη υπουργική απόφαση».
Παράλληλα μιλώντας για την στόχευση του επόμενου διαστήματος, η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου ζήτησε την συνεργασία όλων, υπηρεσιών και ιδιωτών, προκειμένου μέσα στο χειμώνα να γίνουν όλες οι ενέργειες που απαιτούνται για την πλήρη προσαρμογή στα όσα η απόφαση προβλέπει και η νέα τουριστική περίοδος να βρει το ενετικό λιμάνι με μια διαφορετική όψη, λειτουργικότερη και αισθητικά αναβαθμισμένη. «Θεωρώ ότι το καλοκαίρι έγιναν κάποια πράγματα, ωρίμασαν αρκετά σημεία της υπουργικής απόφασης. Μένουν λεπτομέρειες που θα πρέπει να ολοκληρώσουν την εικόνα μας που στοχεύουν στην καλύτερη παρουσία μας και στην αναβάθμιση της ποιότητας της δικής μας ζωής πρώτα και μετά και των επισκεπτών μας, χρέος μας είναι από πλευράς Λιμενικού Ταμείου αλλά και του Δήμου να ολοκληρωθεί και να διευθετηθεί ο χώρος του καρνάγιου του φάρου και του τελωνείου, προκειμένου να αναδειχτεί όπως του αξίζει το χαρακτηρισμένο από το 1965 μνημείο πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Όλοι θα βγούμε κερδισμένοι από αυτό, ήδη οι ψαράδες και οι καταστηματάρχες και όλοι εμείς οι Ρεθεμνιώτες και οι επισκέπτες μας, αυτό που αποκομίζουμε ότι υπήρξε μια αλλαγή, η οποία άξιζε. Κάποιες λεπτομέρειες θα προσδώσουν στο φινίρισμα και είναι υποχρέωση όλων μας τόσο του δημοσίου όσο και των ιδιοκτητών το επόμενο καλοκαίρι να μας βρουν ακόμα καλυτέρους. Και νομίζω ότι όλοι μαζί μπορούμε να συμβάλλουμε σε αυτή την κατεύθυνση. Οι άλλες υπηρεσίες στοχευμένα θα πρέπει να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια πιο εντατικά και ποιο στοχευμένα, ώστε να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα το συντομότερο δυνατό. Η συγκεκριμένη απόφαση μας αφορά όλους. Και ο σύλλογος Αρχιτεκτόνων μπορεί να συμβάλλει σε αυτή την προσπάθεια. Το χειμώνα μπορούμε όλοι μαζί να συνεργαστούμε για την εφαρμογή της απόφασης, να δώσουμε πληροφορίες στους ιδιοκτήτες των κτιρίων και τους επιχειρηματίες, ώστε όλοι μαζί να μεριμνήσουμε για την προστασία και ανάδειξη του μνημείου μας» τόνισε.
Επόμενο βήμα η μελέτη αξιοποίησης αποκατάσταση του κτιρίου του Τελωνείου, του λιμενοβραχίονα και του φάρου
Παράλληλα η αξιοποίηση και αποκατάσταση του κτιρίου του τελωνείου του λιμενοβραχίονα και του φάρου προβλέπονται στην Υπουργική Απόφαση. Ήδη σύμφωνα με την πρόεδρο του Λιμενικού Ταμείου είναι σε εξέλιξη διαβουλεύσεις προκειμένου να ξεκινήσει η στατική και αρχιτεκτονική μελέτη με βάση και τα όσα θα υποδείξει το μάστερ πλαν, για το οποίο υπάρχει ανάδοχος και με βάση τη σύμβαση σε τέσσερις μήνες πρέπει να το έχει παραδώσει. Παράλληλα, στην αρμοδιότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας είναι η μελέτη για την αποκατάσταση του ενετικού φάρου προκειμένου αυτός να αναδειχτεί αλλά και να «θωρακιστεί». Σύμφωνα μάλιστα με την κ. Κουτσαλεδάκη, υπάρχει επαφή και με τους τουριστικούς παράγοντες του νομού για την εξεύρεση κονδυλίων που απαιτούνται για την υλοποίηση των έργων. Ειδικότερα, η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου ανέφερε: «Αυτό που εκκρεμεί από πλευράς Λιμενικού Ταμείου είναι να γίνει η στατική μελέτη, η αρχιτεκτονική μελέτη για την ενοποίηση των χώρων, ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου. Εν όψει του μάστερ πλαν επρόκειτο να γίνει αρχιτεκτονική μελέτη σε όλο το κομμάτι της χερσαία ζώνης. Τη μελέτη θα την κάνει το Λιμενικό Ταμείο και αναζητούμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση των παρεμβάσεων. Πάντως πρώτα πρέπει να μεταφερθεί το Λιμεναρχείο -αυτό θα γίνει αρχές του επόμενου μήνα- για να γίνει η μελέτη στο κτίριο αυτό. Παράλληλα ο ενετικός φάρος είναι αρμοδιότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η οποία θα πρέπει να κάνει τη μελέτη προκειμένου να αναζητήσει στην συνέχεια χρηματοδοτικό πακέτο για την αποκατάστασή του. Σαν φορέας διαχείρισης του χώρου είμαστε σε συνεννόηση και με τους παράγοντες του τουρισμού, αφού γίνει η αρχιτεκτονική μελέτη του φάρου να μπορέσουμε να βρούμε κονδύλια να γίνει η αποκατάστασή του. Σε ό,τι αφορά την χρήση των κτιρίων θα πρέπει ένα τμήμα του να έχει χαρακτήρα επισκέψιμο για τον πολίτη. Παράλληλα, όμως είναι μια περιουσία του δημοσίου που θα αξιοποιηθεί, ώστε να αποφέρει έσοδα στον οργανισμό χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι ένα τμήμα δεν θα ‘ναι ένας μουσειακός χώρος ή χώρος εκθέσεων».
Τι προβλέπει η απόφαση του ΚΑΣ
Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση του ΚΑΣ προβλέπει:
1. Η ζώνη διέλευσης στην εξωτερική πλευρά του κρηπιδώματος να είναι ελεύθερη σε εύρος τουλάχιστον 2,40μ. στη στενή ανατολική πλευρά του λιμένα, όπως προβλέπεται στη μελέτη, ενώ στο υπόλοιπο τμήμα, όπου η διαθέσιμη επιφάνεια είναι μεγαλύτερη, το πλάτος του διαδρόμου για τους πεζούς να αυξάνεται αναλογικά έως τα 4,00 περίπου μέτρα, ώστε να διευκολύνεται η κίνηση των επισκεπτών.
2. Να μην κατασκευαστεί ο προτεινόμενος πασσαλόπηκτος διάδρομος κατά μήκος και σε επαφή με το Ενετικό κρηπίδωνα στην νοτιοανατολική πλευρά του λιμένα, διότι πρόκειται για μεγάλης έκταση επέμβαση που θα προκαλέσει μεγάλη βλάβη στο κρηπίδωμα.
3. Να μην χρησιμοποιηθούν τα προτεινόμενα διαχωριστικά τύπου ζαρντινιέρας στον χώρο ανάπτυξης των τραπεζοκαθισμάτων,
4. Ο αριθμός των τραπεζοκαθισμάτων να είναι συγκεκριμένος ανάλογα με τον χώρο που θα δικαιούται κάθε κατάστημα μετά και την έγκριση του Δ.Λ.Τ.
5. Να απομακρυνθούν όλες οι τέντες από τις όψεις των κτιρίων, καθώς και οι μεταλλικές κατασκευές πάνω στις οποίες στηρίζονται.
6. Να μην τοποθετηθούν σκιάδια οποιουδήποτε τύπου.
7. Τα τραπέζια και οι καρέκλες να είναι παραδοσιακά, τύπου καφενείου και να εγκρίνονται από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων.
8. Πριν την έναρξη των εργασιών να απομακρυνθεί το περίπτερο και να εξεταστεί η δυνατότητα μεταφοράς του σε άλλη θέση πέραν της εσοχής του βορείου κρηπιδώματος που προτείνεται από τους μελετητές, σε συνεργασία με την ΕΦΑ Ρεθύμνου.
9. Να μην κατασκευαστεί ο ξύλινος οικίσκος για τις ανάγκες του τμήματος τουρισμού του Δήμου Ρεθύμνου. Για τον σκοπό αυτό να χρησιμοποιηθεί το κτίριο της αποβάθρας, το οποίο σήμερα δεν έχει καμία χρήση, αφού αποκατασταθεί και επανέλθει στην αρχική του μορφή.
10. Οι μελέτες που θα εκπονηθούν για την αποκατάσταση του κτιρίου του Τελωνείου, του λιμενοβραχίονα και του φάρου, καθώς και των προσόψεων των κτιρίων, να υποβληθούν προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α.
11. Να ελλιμενίζονται μόνον μικρά αλιευτικά σκάφη (βάρκες).
12. Τα σκάφη να προσδένουν στο Β-ΒΔ πέτρινο κρηπίδωμα που καταλήγει στον φάρο.
Συνεχίζεται το έργο αποκατάστασης των ύφαλων κρηπιδωμάτων
Συνεχίζονται οι εργασίες που αφορούν στην αποκατάσταση των ύφαλων κρηπιδωμάτων του Ενετικού λιμανιού. Το έργο που θα ενισχύσει στατικά το μνημείο και θα το προστατεύσει από τη φθορά που έχει υποστεί σε βάθος χρόνων έχει συνολικό προϋπολογισμό τις 337.000 ευρώ και χρηματοδοτείται από το «Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)», στο πλαίσιο του ΕΠ Κρήτη 2014-2020 με συμβατική υποχρέωση για την ολοκλήρωσή του τους 12 μήνες. «Το έργο είναι σε εξέλιξη. Ένα μέρος του έχει ήδη ολοκληρωθεί. Μόλις κλείσουν τα καταστήματα θα προχωρήσουμε στο «βαρύ» τμήμα του έργου που αφορά την διάνοιξη οπών πάνω και τοποθέτηση ρητινών και άλλων υλικών όπως αυτά προβλέπονται από τη μελέτη» ανέφερε η κα Κουτσαλεδάκη.