Στην Κιβωτό Εθνικής Μνήμης η Εύα Λαδιά, πρόσθεσε πρόσφατα ακόμα μια καταγραφή από άγνωστη σελίδα της τοπικής ιστορίας. Είναι το ντοκιμαντέρ «Ελεγεία Ηρώων – Σακτούρια» και αναφέρεται στη δράση ενός ακόμα μαρτυρικού χωριού και στη θυσία των κατοίκων του.
Μια ωραία πρωτοβουλία
Η πρωτοβουλία ανήκει στον Όμιλο Νεολαίας της περιοχής που έχει ήδη ένα σημαντικό απολογισμό στο ενεργητικό του με δραστηριότητες, που διατηρούν την εθνική μνήμη και προτρέπουν στη διαρκή απότιση τιμής στους ήρωες που θυσιάστηκαν για τα ιδανικά της φυλής.
Το γύρισμα ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε μέσα στον Σεπτέμβριο με την ικανοποίηση των συντελεστών να αποτυπώνεται στο συνοδευτικό έντυπο που επιμελήθηκε ο Στέλιος Καλογεράκης.
Όπως αναφέρει ο κ. Γιάννης Χαραλαμπάκης, πρόεδρος του Ομίλου:
«Ο Όμιλος Νεολαίας Σακτουρίων, λειτουργώντας ως πολιτιστικός φορέας, ενός ιστορικού χωριού, που έχει να επιδείξει λαμπρές σελίδες στη σύγχρονη νεοελληνική ιστορία, με τον αγώνα και την θυσία των κατοίκων του, δημιουργεί το πρώτο του ντοκιμαντέρ «Ελεγεία Ηρώων», με σκοπό αφενός μεν να καταγράψει τα γεγονότα συμβάλλοντας στην εθνική μνήμη και αφετέρου να κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές, παραδίδοντάς τους, αυτήν την ιστορική παρακαταθήκη, με σκοπό να τιμάται εσαεί η μνήμη των Σακτουριανών Εθνομαρτύρων, αλλά και να μας διδάσκει ότι πρέπει να παλεύουμε πάντα με κοινό αγώνα για τα υψηλά ιδανικά.
Και συμπληρώνει ο συνθέτης κ. Μπάμπης Πραματευτάκης που ‘έντυσε’ με μουσική το 50λεπτο αυτό χρονικό.
Είναι μεγάλη ικανοποίηση να προστεθεί στο αρχείο μας και η καταγραφή ιστορικής μνήμης από τα Σακτούρια, χωριού μαρτυρικού που δεν προβάλλεται ανάλογα παρά μόνο σε επετειακές αναφορές.
Η συμμετοχή μου στην παραγωγή αυτού του ντοκιμαντέρ εθνικής μνήμης, ήταν ένα καθήκον απέναντι στον τόπο μου και μια ταπεινή από μέρους μου απότιση τιμής στους ήρωες που θυσιάστηκαν για τα ιδανικά μας.
Θα ήθελα να εξάρω την πρωτοβουλία του Ομίλου Νεολαίας Σακτουρίων, που έδειξε έμπρακτα πόσο σωστά αξιολογεί και εφαρμόζει την έννοια «παράγω πολιτισμό» και εύχομαι πάντα με τόσο σημαντικές πρωτοβουλίες να αναβαθμίζει την πολιτιστική ζωή του τόπου μας».
Τέλος η Εύα Λαδιά ( κείμενα-επιμέλεια-σκηνοθεσία) σημειώνει για τη δημιουργία της αυτή:
«Με την παραγωγή του ντοκιμαντέρ «Ελεγεία Ηρώων» καλύπτεται ένα μεγάλο κενό στην καταγραφή της σύγχρονης τοπικής ιστορίας.
Η συγκινητική προθυμία του Ομίλου Νεολαίας και η συνέπεια στην εκπλήρωση αυτού του ιερού σκοπού, ήταν για μας η μεγαλύτερη ηθική ανταμοιβή. Και η θερμή ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας μια αξέχαστη εμπειρία. Μακάρι το παράδειγμά τους να βρει και άλλους μιμητές».
Το πρόγραμμα του Σαββάτου
Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε το βράδυ του Σαββάτου, στον χώρο του παλιού σχολείου, με ομιλία του προέδρου κ. Γιάννη Νεκτάριου Χαραλαμπάκη, που είπε μεταξύ άλλων:
«Εκ μέρους του Δ.Σ. του ομίλου μας, σας καλωσορίζω στην αποψινή μας εκδήλωση, που σκοπό έχει την προβολή του ντοκιμαντέρ «Ελεγεία Ηρώων», και είναι αφιερωμένο στη μνήμη των Σακτουριανών Εθνομαρτύρων, αλλά και στον αγώνα των κατοίκων του χωριού μας κατά του Ναζισμού.
Το Δ.Σ. του ομίλου μας, έχοντας συναίσθηση της ευθύνης έναντι της ιστορίας και του πολιτισμού αυτού του τόπου, έχουμε θέσει σε προτεραιότητα την καταγραφή με στοιχεία και μαρτυρίες από ανθρώπους που βίωσαν τα γεγονότα, που έζησαν μέσα στην ορφάνια, που έχασαν αδέρφια και πατεράδες και που αποτελούν αυτές οι αναφορές ιστορικά ντοκουμέντα.
Το ολοκαύτωμα του χωριού μας στις 4 Μαΐου του 1944 και η εκτέλεση των 15 Σακτουριανών Εθνομαρτύρων στις 16 Σεπτεμβρίου του 44, αποτελεί τη σημαντικότερη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας.
Η γεωγραφική θέση του χωριού μας, τα ανεμοδαρμένα ακρογιάλια μας, οι βράχοι με τη βαθιά χαραγμένη θωριά τους, μας δείχνουν την ιστορία από το απώτερο παρελθόν και την πάλη με τα άγρια στοιχεία της φύσης.
Και ακριβώς αυτή η αγριότητα και η ερημιά που οι σκληρές καιρικές συνθήκες δημιουργούν, στάθηκαν αφορμή να γίνουν τα ακρογιάλια του τόπου μας, ορμητήρια αιμοβόρων ληστών και κουρσάρων.
Οι μεταλλαγές της ζωής του χωριού μας, και η μετεγκατάστασή τους από τόπο σε τόπο, έφερναν στους κατοίκους μεγάλες ψυχικές δονήσεις απροσδόκητους ψυχολογικούς κλονισμούς, και άλλοτε δημιουργικές και άλλοτε εξαντλητικές νευρικές υπερεντάσεις.
Οι κάτοικοι αυτού του ιστορικού τόπου, δοκίμασαν διαχρονικά, όσο λίγοι άλλοι, τις απροσδόκητες αντιθέσεις στην ψυχική και υλική ζωή του.
Δοκίμασαν τόσο απόλυτα, την ηρεμία και την τρικυμία, τον πόνο και τη χαρά, τον θρήνο και το γέλιο, αλλά και τη συμφορά».
Η μεγαλύτερη δοκιμασία
Τη μεγαλύτερη όμως δοκιμασία, ο τόπος μας την έζησε την περίοδο 1941-1944.
Από τις πρώτες μέρες κατάληψης της Κρήτης από τους Γερμανούς, τα Σακτούρια έδωσαν το «παρών» στον αγώνα.
Και είναι πραγματικά μεγάλη η συγκίνηση που πηγάζει μέσα μας, όταν καλείσαι να αναφερθείς για ανθρώπους που ξεπερνώντας τα όριά τους και βάζοντας στην άκρη το όποιο προσωπικό όφελος, πάλεψαν , αγωνίστηκαν, ύψωσαν το ανάστημά τους και εν τέλει προσέφεραν την ίδια τους τη ζωή, τίμημα για μια ελεύθερη πατρίδα.
Τι πιο ηρωικό, τι πιο εξαίρετο από το να προσδοκάς τη λευτεριά, όντας έτοιμος και χωρίς δισταγμό να θυσιάσεις την ύπαρξή σου την ίδια για τα υψηλά ιδανικά με τα οποία γαλουχήθηκες.
Γιατί όλοι αυτοί οι ήρωες, επώνυμοι και ανώνυμοι, πρόταξαν τα στήθη τους στους εχθρούς, και μας παρέδωσαν την πατρίδα ελεύθερη και υπερήφανη, γιατί όφειλαν να πράξουν ως γενναίοι Έλληνες σεβόμενοι την καταγωγή και την ιστορία τους.
Κάτω όμως και πέρα από τα ηρωικά προσωπεία του τίτλους τιμής, τα παράσημα, πέρα από την λάμψη των κατορθωμάτων, υπήρχε και θα υπάρχει πάντα ο άνθρωπος!
Πίσω από κάθε ηρωική πράξη που αναγράφεται στα ιστορικά κιτάπια κρύβεται ο ανθρώπινος μόχθος, η ανθρώπινη αγωνία, η ανθρώπινη ψυχή και η γενναία καρδιά που παλεύει για τα ιδανικά, για τα ιδεώδη, για την πατρίδα, για την ελευθερία, χωρίς να ζητά ανταλλάγματα και εξαργύρωση της θυσίας.
Ανθρωπιά και μεγαλοψυχία
Δεν θα κάνω λόγο, λοιπόν, για ηρωισμό, αλλά για ανθρωπιά και μεγαλοψυχία.
Δεν θα μιλήσω για ήρωες που κέρδισαν μια θέση στα γραπτά της πρόσφατης ιστορίας, αλλά για απλούς καθημερινούς ανθρώπους που δίκαια κατέκτησαν μια θέση στην καρδιά μας και με την πράξη τους κρατούν ασίγαστο να καίει το φυτίλι στο λυχνάρι της μνήμης μας.
Για ανθρώπους αγνούς με ιδανικά!
Για ανθρώπους με όραμα!
Για ανθρώπους με μεγαλείο ψυχής.
Για πατριώτες που ξεχείλιζαν από άσβεστη αγάπη για την πατρίδα τους!
Για πατριώτες γενναίους, που αψηφώντας τον εχθρό, διατήρησαν τα υψηλά ιδανικά τους και τον πόθο για την ελευθερία.
Για Έλληνες που δεν δείλιασαν να θυσιάσουν τη ζωή τους, βάζοντας το δικό τους λιθαράκι στον αγώνα, στον κοινό αγώνα για την απελευθέρωση από τα ξένα δεσμά.
Για τους προγόνους μας, μη αντέχοντας να αντικρίζουν τον τόπο τους στα χέρια του ξένου εισβολέα, πρόσφεραν τα σώματά τους λίπασμα για μια πατρίδα αδούλωτη, χωρίς κατακτητές, για να παραδώσουν στους μεταγενέστερους τη χώρα ελεύθερη για να ζήσουν.
Γι’ αυτό πρέπει να νιώθουμε υπερήφανοι που ως κάτοικοι αυτού του χωριού, έλκουμε την καταγωγή μας από αυτούς.
Πρέπει και οφείλουμε να σεβαστούμε τη μνήμη τους και να διαφυλάξουμε το υψηλό αγαθό της ελευθερίας που μας προσέφεραν.
Είναι χρέος μας να φανούμε αντάξιοί τους και να γίνουμε συνεχιστές τους, ακολουθώντας το λαμπρό παράδειγμά τους.
Είναι βαρύ το φορτίο στους ώμους μας, αν αναλογιστούμε το ένδοξο παρελθόν.
Γι’ αυτό και ο όμιλός μας καταβάλλει αυτής τη προσπάθεια με τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ «Ελεγεία Ηρώων» για να συμβάλλει στην Εθνική μνήμη, αλλά και σε μια γόνιμη και ουσιαστική διδαχή μας από το ένδοξο παρελθόν, για ένα ευτυχές μπόλιασμα της νέας γενιάς με τις ιστορικές μνήμες της πατρίδας μας!
Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για το χωριό μας και να γνωρίζουμε την παρουσία του στην ιστορία και στη ζωή και για τη συγκλονιστική όντως πορεία του, στα μονοπάτια της ιστορίας.
Συγκίνησε το αποτέλεσμα
Ακολούθησε η προβολή που συγκίνησε τους πάντες:
Ο λόγος, οι μαρτυρίες αυθεντικές από ανθρώπους που έζησαν τα τραγικά γεγονότα, η μουσική, τα τραγούδια, φόρτισαν συναισθηματικά την ατμόσφαιρα.
Η Φένια Κοκολογιάννη «έκλεψε» ακόμα μια φορά την παράσταση, στον ρόλο μιας ηλικιωμένης γυναίκας που αρνήθηκε να εγκαταλείψει το χωριό όταν οι Ναζί με την απειλή όπλων έδιωξαν τους κατοίκους πριν το ισοπεδώσουν. Και ο Ρωμανός Σκουμπουρδής που ακούγεται στο τραγούδι των τίτλων δικαιώνει τις προσδοκίες μας για εντυπωσιακή του άνοδο στο λυρικό τραγούδι εκτός των «τειχών».
Ο πρόεδρος του Ομίλου κ. Χαραλαμπάκης μετά το πέρας εξέφρασε για λογαριασμό των κατοίκων τις ευχαριστίες του στην Εύα Λαδιά και στο Μπάμπη Πραματευτάκη, για την ανιδιοτελή προσφορά μιας εξαιρετικής καλλιτεχνικής δημιουργίας και ανακοίνωσε την πρόθεση του Ομίλου για την βράβευση των δημιουργών σε ειδική εκδήλωση που θα γίνει προσεχώς στην πόλη του Ρεθύμνου.
Το ντοκιμαντέρ παραγωγή του Ομίλου Νεολαίας Σακτουρίων είχε τους εξής συντελεστές:
Κείμενα – Επιμέλεια – Σκηνοθεσία: Εύα Λαδιά
Μουσική: Μπάμπης Πραματευτάκης
Αποσπάσματα από τα έργα του : «Κέντρους Εγκώμιον» «Ωδή στη Μάχη της Κρήτης»
Ποίηση: Εύα Λαδιά, Δημήτρης Αετουδάκης, Βαρδής Τσιράκης, Δημώδη ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΝ: Νίκος Δεληδάκης, Ρωμανός Σκουμπουρδής
Το τραγούδι «Πρόβαλε μάνα του γαμπρού» ερμηνεύουν: Νικος Καραπιδάκης Απόστολος Νικολακάκης, Πέτρος Αποστολάκης, Γιάννης Χαραλαμπάκης
Λύρα: Μπάμπης Γαργανουράκης, Πέτρος Αποστολάκης ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΘΡΗΝΕΙ: Φένια Κοκολογιάννη
Αφήγηση: Μπάμπης Χαραλαμπάκης, Εύα Λαδιά
Κάμερα: Ιμπραήμ Ζαμπία
Βίντεο Μοντάζ: Μαρίτα Παπαδάκη, Ιμπραήμ Ζαμπία
Επεξεργασία Ήχου: Παναγιώτης Μαρακάκης
Επιμέλεια Εντύπων: Στέλιος Καλογεράκης
Πλάνα: Αρχείο ΕΡΤ, Γερμανικά Αρχεία, Φωτογραφίες από διαδίκτυο, «Το νησί των Γενναίων» «Χαραυγή της Νίκης» «Σαν παραμύθι – Η Μεγάλη απαγωγή» Αρχείο Ομίλου Νεολαίας Σακτουρίων, Αρχείο Στέλιου Παττακού
Παραγωγή: Όμιλος Νεολαίας Σακτουρίων.
Οι επόμενες δράσεις
Σύμφωνα με τον Όμιλο το ντοκιμαντέρ, που δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα, θα αναρτηθεί σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστή η ιστορία των Σακτουρίων και η θυσία των κατοίκων της.
Θα ακολουθήσει ένα ακόμα ντοκιμαντέρ που αφορά την τουριστική προβολή του χωριού με αναφορά στη μακραίωνη ιστορία του, έκδοση με μια ενδιαφέρουσα μελέτη του κ. Αντώνη Στιβακτάκη για την ιστορία του χωριού και μια συνεργασία με τον κ. Θεόδωρο Πελαντάκη που έχει κάνει ενδιαφέρουσες επισημάνσεις για την ευρύτερη προβολή της περιοχής. Όλες οι αφηγήσεις δε των κατοίκων που έζησαν τα γεγονότα ήδη καταγράφονται για να αξιοποιηθούν σε ειδικό έντυπο που θα κυκλοφορήσει από τον Όμιλο Νεολαίας Σακτουρίων.
Η βραδιά έκλεισε με τιμητική διάκριση στον κ. Στέλιο Παττακό, ραδιοτηλεοπτικό παραγωγό για τη συνεχή του προσφορά στην προβολή του Ομίλου.
Οι εκδηλώσεις της Κυριακής
Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν το πρωί της Κυριακής στο χώρο του μαυσωλείου όπου φυλάσσονται τα οστά των εκτελεσθέντων στην Αγυιά μαρτύρων, με κεντρικό ομιλητή τον εκλεκτό συνταξιούχο εκπαιδευτικό κ. Νίκο Κοτσυφάκη που ανέπτυξε με θαυμαστή πληρότητα το χρονικό της ημέρας.
Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία της η αντιπεριφερειάρχης κυρία Μαρία Λιονή και άλλοι εκπρόσωποι αρχών. Την τελετή διάνθισε και η παρουσία τμήματος του Ομίλου Βρακοφόρων που πλαισίωσε το μνημείο δίνοντας το τοπικό χρώμα.
Αξίζουν συγχαρητήρια στον Όμιλο Νεολαίας Σακτουρίων, που ακόμα μια φορά έδειξε με συνέπεια την αφοσίωσή του στις καταστατικές του αρχές με προτεραιότητα στη διατήρηση της εθνικής μνήμης.