Το 2010 ζούσα στο Ελσίνκι της Φινλανδίας. Στις 8 Μαΐου εκείνης της χρονιάς η Φινλανδία καθώς και άλλα δεκατέσσερα κράτη της Ευρωζώνης υπέγραψαν τη «Σύμβαση δανειακής διευκόλυνσης της Ελλάδας» και χορήγησαν στη χώρα μας οικονομική βοήθεια, με τη μορφή δανείου, συνολικού ύψους 80 δισ. ευρώ. Να θυμίσω ότι άλλα 30 δισ. λάβαμε τότε από το ΔΝΤ. Η απόφαση του φινλανδικού κοινοβουλίου να στηρίξει τη δανειοδότηση δεν αντιμετωπίστηκε στο εσωτερικό της χώρας τους ως εξαιρετική ευκαιρία. Το αντίθετο. Οι Φινλανδοί λαϊκιστές βρήκαν πεδίο δόξης λαμπρό. Σιγά-σιγά απαξιωτικά κείμενα και άλλα σχόλια άρχισαν να προβάλλονται στα ΜΜΕ. Όπως εκείνη η γελοιογραφία που κάποιος κύριος ως ιδιοκτήτης ελληνικής ταβέρνας παρακινούσε τον «Φινλανδό τουρίστα» με τη φράση: Έλα για διακοπές στην Ελλάδα. Τα χρήματά σου είναι ήδη εδώ! Ή εκείνη η άλλη που παρουσίαζε το ισχνό λουλουδάκι της οικονομίας της ευρωζώνης να κινδυνεύει από το μαύρο πρόβατο, την Ελλάδα. Η γενικότερη απαξίωση της χώρας μου και των ανθρώπων της, ιδιαίτερα από μια χώρα με φιλελληνικά συναισθήματα, οι Φινλανδοί αγαπούσαν την ελληνική μουσική (δεν θα πιστέψετε πόσα γκρουπάκια Φινλανδών έπαιζαν ρεμπέτικα), την ελληνική κουζίνα, την ελληνική τέχνη και τα ελληνικά γράμματα, στο πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, υπήρχε τμήμα νέων ελληνικών και τα ελληνικά διδάσκονταν σε πολλά κέντρα δια βίου μάθησης σε όλη τη χώρα, καθώς και το γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν σταθερά πρώτη χώρα επιλογής ως τόπος διακοπών, μόνο αρνητικά συναισθήματα δημιουργούσε σε μένα αλλά και σε όλους τους Έλληνες και Ελληνίδες της διασποράς, σαν και μένα. Έναν χρόνο αργότερα και μετά από δώδεκα χρόνια στη Φινλανδία, επέστεψα στην Ελλάδα για να ζήσω και την άνοδο του ελληνικού λαϊκισμού στις πλατείες των αγανακτισμένων.
Με αφορμή τα 200 χρόνια από την επέτειο του ’21 η κυβέρνηση Μητσοτάκη και ο πρωθυπουργός προσωπικά, βάζουν σε εφαρμογή το πρότζεκτ «Ελλάδα 2021». Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του νομοσχεδίου που κατατέθηκε, στόχος είναι να αναδειχθούν οι αξίες του ελληνικού έθνους, του πολιτισμού και της ιστορίας αλλά και να συντελέσει στην ανάπτυξη του εθνικού αφηγήματος της Ελλάδας, με σκοπό τη δημιουργία ενιαίας εικόνας και ταυτότητας της χώρας και των φορέων του ελληνικού κράτους. Το πρότζεκτ, που αποδόθηκε στα αγγλικά και ως Rebranding Greece, δε θα καταντήσει μια σειρά εορτασμών που θα ευλογούν, για ακόμη μια φορά, τους αρχαίους ημών προγόνους, μόνο αν συνδεθεί και στοχεύσει στην εσωτερική οργάνωση και συγκρότηση της χώρας.
Με άλλα λόγια, έχουμε δύο χρόνια μπροστά μας να αλλάξουμε την ελληνική νοοτροπία. Έργο τιτάνιο! Θα έχει μεγαλύτερη σημασία για το συλλογικό αφήγημα αν επιτύχουμε απλά πράγματα, όπως η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, ή πως και που πετάμε τα σκουπίδια μας, ή πιο σύνθετα, όπως το συμμάζεμα των οικονομικών, η πάταξη της φοροδιαφυγής και η καλλιέργεια φοροδοτικής συνείδησης. Η εθνική ταυτότητα θα ενισχυόταν αν αρχίζαμε να αντιμετωπίζουμε το κράτος με σεβασμό και όχι ως λάφυρο των κερδισμένων της εξουσίας. Θα είναι τέλος ουσιαστικότερο να συζητήσουμε στα σχολεία συστηματικά τη νεότερη ιστορία μας – αυτά τα διακόσια χρόνια. Να βάλουμε ως στόχο τα πανεπιστήμιά μας να ανέβουν πολλές θέσεις στις λίστες με τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και τα εκπαιδευτικά μας αποτελέσματα να ξεκολλήσουν από τον πάτο στο διαγωνισμό του προγράμματος Pisa! Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες, μέσα από μια εσωτερική διαδικασία χρειάζεται να συζητήσουμε τις αξίες μας. Εμείς πρέπει να αλλάξουμε την εικόνα για τον εαυτό μας και για την Ελλάδα.
* Η Μαργαρίτα Γερούκη είναι εκπαιδευτικός, ενεργή πολίτης