Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο. Στη διαδικασία αυτή συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες παράγονται νέα αγαθά. Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου βλαβερά. Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους στο φυσικό περιβάλλον, το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει τη διαδικασία την ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο. Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή, ώστε να είναι λιγότερο βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους π.χ. στην θάλασσα.
Ιδιαίτερα ευτυχής και σημαντική είναι η είδηση ότι σύμφωνα με έρευνα του WWF που εκπονείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλύτερη Ζωή», συνολικά το 86% των Ελλήνων ανακυκλώνουν τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Μάλιστα η έρευνα έδειξε ότι το 58% των ανθρώπων ανακυκλώνει καθημερινά. Αρνητικό από την άλλη μεριά και υψηλό το ποσοστό των ατόμων (13%) που δήλωσαν ότι δεν ανακυκλώνουν ποτέ, μερικοί δε εκ των οποίων δεν γνώριζαν καν τι εστί ανακύκλωση. Το 1% των πολιτών δήλωσε ότι η περιοχή στην οποία διαμένουν δεν διαθέτει κάδο ανακύκλωσης. Όπως βέβαια παρατηρείται το ποσοστό πολιτών που ανακυκλώνουν έχει ενισχυθεί σημαντικά από το 2007, καθώς τότε σε έρευνα που είχε διεξαχθεί μόλις το 58% ανακύκλωνε τουλάχιστον μία φορά τον μήνα έναντι 86% σήμερα.
Πρωταθλητής στα είδη που ανακυκλώνονται συχνότερα είναι το χαρτί που αποτελεί το 90% των αντικειμένων που ανακυκλώνουν οι πολίτες. Δεύτερο στη λίστα των συχνότερα ανακυκλώσιμων ειδών είναι οι πλαστικές συσκευασίες (64%), τα μέταλλα (49%), τα γυαλιά (49%) και οι μπαταρίες σε ποσοστό 44%. Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές ανακυκλώθηκαν τον τελευταίο μήνα μόνο από το 13% των ερωτηθέντων. Όσοι παραδέχθηκαν ότι δεν ανακύκλωσαν τον τελευταίο μήνα, είπαν ότι αυτό έγινε γιατί κατά 53% «δεν έτυχε να πετάξουν κάτι», ενώ το 11% υποστήριξε ότι «δεν αξίζει τον κόπο».
Την ίδια στιγμή η παραγωγή οικιακών απορριμμάτων στην Ελλάδα αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2010 κάθε πολίτης στην Ελλάδα «δημιούργησε» 457 κιλά οικιακά απόβλητα έναντι 416 κιλών κατά μέσο όρο το 2001. Η Ελλάδα κατέχει μία από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη όσον αφορά την ποσότητα των οικιακών απορριμμάτων που καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) σε σύγκριση με άλλες χώρες όπως Σουηδία, Γερμανία, Βέλγιο όπου το ποσοστό των οικιακών απορριμμάτων που καταλήγει στις χωματερές είναι μηδενικό. Στόχος της Ε.Ε. είναι έως το 2020 να ανακυκλώνεται το 50% των οικιακών και άλλων παρόμοιων αποβλήτων, στόχος πολύ δύσκολα επιτεύξιμος για την Ελλάδα, όπου σήμερα ανακυκλώνεται μόλις το 20% των οικιακών απορριμμάτων.
Η σημασία της ανακύκλωσης είναι πολύ σημαντική και για τον άνθρωπο αλλά και για το περιβάλλον. Καταρχάς για τα απορρίμματα και τα προβλήματα διαχείρισής τους. Επίσης εξοικονομούνται ενέργεια και φυσικοί πόροι που λαμβάνονται συνεχώς από τη φύση, όπως ακόμη μειώνεται η ρύπανση της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των υπόγειων υδάτων με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται το περιβάλλον. Παράλληλα ο κόσμος πρέπει να ανακυκλώνει, καθώς εξοικονομείται η ενέργεια που απαιτείται για την κατασκευή όλων των προαναφερθέντων αντικειμένων. Με την ανακύκλωση επιπρόσθετα επιτυγχάνεται μακροπρόθεσμη πτώση ή μη αύξηση των τιμών των προϊόντων, εφόσον δεν απαιτείται από την αρχή παραγωγή πρώτης ύλης. Συνάμα διασφαλίζεται η υγεία των κατοίκων του πλανήτη και δημιουργείται ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά. Τέλος μεγάλη σημασία έχει εξίσου το γεγονός ότι μέσο της ανακύκλωσης δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας όπως και ευχάριστη αίσθηση και ικανοποίηση για τη συμμετοχή στη βελτίωση του περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής.
* Η Ευγενία – Χριστίνα Μπαϊρακτάρη είναι φοιτήτρια του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης