Αν σήμερα υπάρχει ανθρώπινη ζωή, αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον ίδιο τον άνθρωπο που έδωσε μόνος του, πολλούς και σκληρούς αγώνες, προκειμένου να κρατηθεί εις αυτήν. Απαραίτητο είχε πρώτα να εξασφαλίσει την διατροφή και την ενδυμασία του.
Εργασία μέρα και νύχτα στα χωράφια και στα βουνά, σε διάφορες εργασίες χωρίς την ύπαρξη μέσων για περισσότερη βελτίωση.
Εκτός αυτών είχε ν’ αντιμετωπίσει και τις εκάστοτε πολεμικές καταστάσεις. Η ζωή του ακόμα δυσκολότερη και επικίνδυνη να φύγει και από τη ζωή.
Αυτές δημιουργούσανε και προβλήματα στην υγεία τους, εμφανίζοντας διάφορες ασθένειες, όπου δύσκολα περνούσανε και δεν υπήρχανε φάρμακα να θεραπευθούν και εάν υπήρχανε, πώς να πάνε στην πόλη και με τι χρήματα να αγοραστούν; Γιατρό στο χωριό δεν είδανε ποτέ.
Έτσι μόνοι τους με πρακτική θεραπεία κάνανε την αντιμετώπισή τους.
Μέσα σε αυτές τις δυσκολίες που συναντήσανε στην υγεία τους ήτανε και η εμφάνιση της ψείρας, η οποία δημιουργούσε πολλά και σοβαρά προβλήματα, η δε αντιμετώπισή της παρουσίαζε πολλές δυσκολίες.
Η ψείρα είναι ένα παρασιτικό ζωύφιο, χωρίς φτερά, που προσβάλλει τον άνθρωπο και τα ζώα.
Συνήθως παρουσιάζεται στο τριχωτό της κεφαλής, όπου γεννά τα αυγά της, τις κόνιδες τα οποία προσκολλάει στις τρίχες αυτής.
Ένα άλλο είδος ψείρας παρουσιάζεται εις το σώμα και άλλο εις την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ανάστατες όλες οι οικογένειες για τη μείωση ή την εξαφάνισή της.
Στο σχολείο τα παιδιά που είχανε ψείρες, ο δάσκαλος τα έδιωχνε να πάνε σπίτι τους.
Ακόμα και στο στρατό υπήρχαν πολλά προβλήματα. Οι στρατεύσιμοι που ερχότανε με άδεια στο χωριό ή μετά την απόλυσή τους, περιγράφανε τα όσα αντιμετώπισαν με τις ψείρες. Με διάφορα φάρμακα και με ζεστό νερό στα ρούχα τους και στις κουβέρτες τους, τις αντιμετωπίζανε.
Στα χωριά ο τρόπος της καταπολέμησης, ήτανε πρώτα με ένα είδος αλοιφής ή μιας σκόνης, εφόσον είχανε τη δυνατότητα να πάνε στην πόλη να τις αγοράσουν.
Ο άλλος τρόπος ήτανε με πρακτικά μέσα και είχανε πολύ καλά αποτελέσματα, όπως βράζανε διάφορα αρωματικά φυτά και φύλλα δάφνης. Με το νερό τους ξεπλένανε όλο το σώμα τους, αφού πρώτα είχανε πλυθεί με άφθονο σαπούνι δική τους κατασκευής και με άφθονο νερό. Τα δε ρούχα τους όταν είχανε ψείρες τα βάζανε μέσα σε καυτό νερό. Έτσι φεύγανε ή συναντούσανε το θάνατό τους, αλλά μετά έπρεπε να προσέχουν για να μην κολλήσουν τα παιδιά από το σχολείο και οι μεγάλοι από άτομα του χωριού.
Υπήρχαν και στα ζώα ψείρες, ειδικά στις κότες. Υπήρχε και υπάρχει ένας θάμνος, ο απήγανος, ο οποίος έχει αρκετή βλάστηση και τα φύλλα του έχουν βαριά μυρωδιά και δεν τον προτιμούν τα ζώα για τροφή τους.
Το βράδυ βάζανε στο κοτέτσι πολλούς κλάδους και έφερνε καλό αποτέλεσμα. Επίσης στη φωλιά που γεννούσανε οι κότες τα αυγά και στη φωλιά της κλώσσας που θα έβγαζε τα κλωσσόπουλα, βάζανε αρκετή βλάστηση.
Η ψείρα δεν έκανε διάκριση στα άτομα που θα πήγαινε, εάν είχανε ή δεν είχανε την υγεία τους. Γι’ αυτό μπορούσε να μεταφέρει πολλές και αθεράπευτες ασθένειες από ασθενείς, όπως από τον τύφο κ.λπ. Ειδικά την περίοδο της κατοχής χάσανε τη ζωή τους πολλοί μεγάλης και μικρής ηλικίας.
Οι ψείρες προκαλούσανε πολύ φαγούρα στο κεφάλι και στο σώμα. Με τα νύχια τους ξυνόταν και τους προκαλούσε πολλούς πόνους και ο ύπνος τους ακόμα ήταν δύσκολος.
Μετά που φύγανε οι Γερμανοί, έγινε ψεκασμός στην πόλη και στα χωριά, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Στο σχολείο του χωριού, ο δάσκαλος ήτανε πολύ αυστηρός στα παιδιά που είχαν ψείρες. Πολλές φορές έλεγε, στους γονείς τους, να φροντίζουν για τα παιδιά τους, να είναι καθαρά όταν πηγαίνουν στο σχολείο, γιατί ήταν εύκολο όλα να γεμίσουν ψείρες. Μια οικογένεια αδιαφορούσε για τα παιδιά της και ο δάσκαλος αναγκάστηκε να μην τα δέχεται και τελικά όλα μείνανε αγράμματα.
Στο χωριό αυτούς που είχανε ψείρες τους λέγανε ψειριάρηδες με τα ονόματά τους: ο Ψειρομανώλης, ο Ψειροκωστής, η Ψειρομαρία, η Ψειροελένη κ.λπ.
Επίσης ένα ακόμα που συνέβη στο χωριό: ο μπάρμπας Στυλιανός είχε ίσα ίσα 10 προβατίνες για τις ανάγκες της οικογένειάς του. Όμως έπρεπε να γεννήσουν την επόμενη χρονιά, αλλά δεν είχε κριό να βατευτούν, επειδή τον είχε πουλήσει για να πληρώσει στον Αγρονόμο τη ζημιά που είχε κάνει με τις προβατίνες του στο αμπέλι ενός χωριανού του. Όμως στο διπλανό χωριό, ήτανε ένας και είχε κριούς και τους ενοικίαζε. Πήγε να πάρει ένα, αλλά έπιασε δυνατή βροχή και έμεινε να φύγει το πρωί. Στο σπίτι αυτό είχανε πολλές ψείρες και γέμισε. Όταν έφθασε στο σπίτι του λέει στη γυναίκα του: Αντιγόνη, βράσε νερό γιατί έχω πολλές ψείρες: και του απαντά: εσύ πήγες να φέρεις κριό και μου έφερες και ψείρες;
Οι σημερινοί ηλικιωμένοι που ήταν τότε παιδιά είχανε υποστεί και αυτή τη δοκιμασία με τις ψείρες. Περιγράφουν με κάθε λεπτομέρεια τα όσα αντιμετώπισαν στο σπίτι, στο σχολείο και στον στρατό. Ένας από αυτούς είπε: Η μάνα μου, με κούρευε με το ψαλίδι συχνά, όλο το κεφάλι μου για να μην μπορούν να έρθουν οι ψείρες να γεννήσουν τα αυγά τους (κόνιδες). Ένας άλλος είπε: Η μάνα μου έβραζε συνέχεια διάφορα αρωματικά χόρτα και μας έλουζε για να μην ψειριάσουμε.
Και ένας ακόμη είπε: Είδα τη μάνα μου, όταν έβραζε ψειριασμένα ρούχα στο καζάνι, στο επάνω μέρος του νερού να είναι νεκρές χιλιάδες ψείρες. Όλα αυτά και πολλά άλλα είναι δυνατόν να ξεχαστούν από αυτούς; Ούτε θέλουν να ακούνε και να διαβάζουν τη λέξη ψείρα.
Μας είπανε ακόμα για τις φαγούρες και τους πόνους που περάσανε και ανατριχιάζαμε.
Και συνεχίζουν να λένε ότι στην κατοχή δώσανε ένα μεγάλο αγώνα, εκτός από τη διατροφή και για την υγεία. Όλα αυτά τα πιστεύουν οι σημερινοί νέοι; Καλό είναι να ενημερωθούν γιατί κανείς δεν μπορεί να προβλέψει στο μέλλον τι τους περιμένει.
Η επιθυμία μας είναι να μην γνωρίσουν παρόμοιες δυσάρεστες καταστάσεις όπως εμάς.
Τέλος και σήμερα η ψείρα κάνει την εμφάνισή της στα κεφάλια των παιδιών στο σπίτι και στο σχολείο, όταν συναντήσει αμέλεια στην καθαριότητα, αλλά είναι άμεση η αντιμετώπισή της, λόγω της ύπαρξης των κατάλληλων φαρμάκων.
*Ο Γιάννης Τσακπίνης, είναι απόστρατος αξιωματικός
