Η κυριαρχία του αγροτοδιατροφικού είναι πρώτη προτεραιότητα

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΡΚΑΤΑΤΟΥ*

Ο καθορισμός και η επίτευξη φιλόδοξων στόχων αποτέλεσε την κατευθυντήρια αρχή μας καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών και θεωρώ ότι άλλο ένα συγκεκριμένο παράδειγμα είναι η θέση του Συμβουλίου για μια πιο φιλική προς το περιβάλλον κοινή γεωργική πολιτική. Είμαι υπερήφανη για τα επιτεύγματά μας και είμαι βέβαιη ότι η αναλαμβάνουσα πορτογαλική Προεδρία θα δώσει συνέχεια σε αυτά. Αυτή είναι η δήλωση της Γερμανίδας υπουργού Γεωργίας στο τελευταίο συμβούλιο γεωργών, ως προεδρεύουσας χώρας¹, ενώ η νέα πορτογαλική προεδρία δεσμεύεται να χειριστεί τη γεωργία «με το βλέμμα στο μέλλον».

Είναι, κατά συνέπεια, θεμιτό να κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση για το που πάει η κοινοτική γεωργία, γιατί το σημαντικό πρόβλημα που θα ανακύψει τις επόμενες δεκαετίες έχει να κάνει με τη κυριαρχία του αγροδιατροφικού μοντέλου.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων θα πρέπει να διπλασιαστεί μέχρι το 2050. Έτσι, θα αντιμετωπιστεί η αύξηση του πληθυσμού και οι μεταβαλλόμενες διατροφικές συνήθειες. Οι εξελίξεις αυτές θα πρέπει να λάβουν χώρα, διαφυλάσσοντας το περιβάλλον (πράσινη Ευρώπη) σεβόμενοι τη βιοποικιλότητα και ανταγωνιζόμενοι στο στίβο της παγκόσμιας αγοράς².

Το στοίχημα του άμεσου, αλλά και του επόμενου διαστήματος αφορά την ανοικοδόμηση της ευρωπαϊκής επισιτιστικής κυριαρχίας, που είναι το θέμα προτεραιότητας στις διαπραγματεύσεις της ΚΓΠ³. Είναι σα να αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες επισιτισμού τη δεκαετία που γεννήθηκε η Κοινή Γεωργική Πολιτική, με ταυτόχρονη αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και των προβλημάτων δημόσιας υγείας που δημιουργούνται από τη χρήση φυτοφαρμάκων.

Για να σχεδιάσει κανείς τι προτείνει η Κομισιόν για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου στο άμεσο μέλλον δηλαδή πως η ΚΓΠ μπορεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις, στηρίζει τις προτάσεις της στο τρίπτυχο «από το αγρόκτημα στο πιάτο», «ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία» και «βιοποικιλότητα».

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων, η Επιτροπή έχει ορίσει εννέα συγκεκριμένους στόχους⁴:

Εξασφάλιση δίκαιου εισοδήματος για τους αγρότες. Βασικός στόχος: Υποστήριξη βιώσιμου αγροτικού εισοδήματος και ανθεκτικότητα σε ολόκληρη την Ένωση για την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας.

Αύξηση του ανταγωνισμού. Βασικός στόχος: Αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της γεωργικής παραγωγικότητας με βιώσιμο τρόπο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της υψηλότερης ζήτησης σε έναν κόσμο με περιορισμένους πόρους και αβέβαιο για το κλίμα.

Πρόσθεση δύναμης στην τροφική αλυσίδα. Βασικός στόχος: Βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα αξίας. Σε σχετικό έντυπο εξετάζεται πώς η μελλοντική ΚΓΠ μπορεί να ενισχύσει τη θέση των αγροτών μέσω μέτρων όπως η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αγροτών, η αύξηση της διαφάνειας της αγοράς και η εξασφάλιση αποτελεσματικών μηχανισμών κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

Δράση για την κλιματική αλλαγή: Βασικός στόχος: Συμβολή στον μετριασμό και την προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής, καθώς και στην αειφόρο ενέργεια. Εδώ εξετάζεται ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η γεωργία στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέσω νέων τεχνικών διαχείρισης του εδάφους.

Περιβαλλοντική φροντίδα που σημαίνει προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων όπως το νερό, το έδαφος και ο αέρας. Αυτό συνιστά κατά κάποιον τρόπο, τη διατήρηση της υγείας του εδάφους.

Διατήρηση των τοπίων και της βιοποικιλότητας: η γεωργική δραστηριότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από διάφορους τύπους βιοποικιλότητας, και είναι λογικό να θεωρείται ως βασικός στόχος η συμβολή στην προστασία της βιοποικιλότητας, μέσω της ενίσχυσης των υπηρεσιών οικοσυστήματος και διατήρηση οικοτόπων και τοπίων.

Υποστήριξη ανανέωσης γενεών: Μόνο αν εμφανισθούν καινοτόμοι νέοι αγρότες για να ανταποκριθούν στις κοινωνικές απαιτήσεις, από ποιοτικά τρόφιμα έως περιβαλλοντικά δημόσια αγαθά, είναι δυνατός ο εκσυγχρονισμός του γεωργικού τομέα. Κατά συνέπεια, η προσέλκυση νέων και η βελτίωση της επιχειρηματικής τους δεινότητας μπορούν να εγγυηθούν τη μακροημέρευση του τομέα.

Προώθηση ζωντανών αγροτικών περιοχών: Η ΚΓΠ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση ορισμένων από τις πιέσεις ανεργίας και φτώχειας. Η προώθηση της απασχόλησης, της ανάπτυξης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές, πρέπει να συμπεριλάβει και τη βιοοικονομία και τη βιώσιμη δασοκομία.

Προστασία της ποιότητας των τροφίμων και της υγείας: Βελτίωση της ανταπόκρισης της γεωργίας της ΕΕ στις κοινωνικές απαιτήσεις για τρόφιμα και υγεία, συμπεριλαμβανομένων ασφαλών, θρεπτικών και βιώσιμων τροφίμων, μείωση της σπατάλης τροφίμων, καθώς και της καλής μεταχείρισης των ζώων.

Οι ανωτέρω στόχοι εξειδικεύονται για την περίοδο 2021-27, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) να οικοδομηθεί γύρω από τους βασικούς στόχους που προαναφέραμε. Επικεντρωμένοι σε κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς στόχους, αυτοί οι στόχοι θα είναι η βάση πάνω στην οποία οι χώρες της ΕΕ θα σχεδιάσουν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ. Συμπληρωματικά σημειώνουμε ότι εκτός από τα στρατηγικά αυτά σχέδια, υπάρχουν πολλές δράσεις που εξέρχονται από αυτόν τον καμβά και απαιτούν καινοτομία και εγρήγορση.

Τους 9 αυτούς στόχους θα αναμασούν όλοι οι αρμόδιοι φορείς μέχρι να αποφασιστούν οι νέες κατευθυντήριες γραμμές. Λίγοι όμως πιστεύουν ότι για να έλθει πιο κοντά στους Ευρωπαίους πολίτες αγρότες και καταναλωτές η ίδια η Ευρώπη, πρέπει να ενισχυθούν τα ισχνά μέτρα των λίγων προκηρύξεων ώστε οι τοπικές εφημερίδες να αποκτήσουν λόγο και να τον μεταφέρουν έγκαιρα και έγκυρα στους τόπους έκδοσής τους. Όπως ακριβώς το είχε οραματιστεί από την αρχή της εκλογής του ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών κ. Τζιτζικώστας.

* Ο Γιώργος Μαρκατάτος είναι διευθύνων σύμβουλος