Το «έκτακτο δελτίο» της Παρασκευής ήρθε να συμπληρώσει την ανάγνωση του ιστορικού βιβλίου του Κηθ Λόου με τίτλο «Όλεθρος», που είχα ξεκινήσει να διαβάζω πριν δυο μέρες. Από τις πρώτες του σελίδες με καθήλωσε από τα ανατριχιαστικά στοιχεία που παραθέτει ο Άγγλος Ιστορικός σχετικά με την κατάσταση που επικράτησε στην Ευρώπη αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, στοιχεία που θέτουν υπό αμφισβήτηση την έλλογη φύση του ανθρώπου.
Η διαδοχή των εικόνων της ανάγνωσης μ’ αυτές της τηλεθέασης ήταν περίπου η μία συνέχεια της άλλης. Απ’ τη μια φρίκη μπήκα στην άλλη! Άλλες εποχές, άλλοι «πρωταγωνιστές», αλλά η ουσία της ανθρώπινης παράνοιας ίδια κι απαράλλακτη. Τι κι αν η μισανθρωπία περιβάλλεται το ένδυμα πολιτικής ή θρησκευτικής ιδεολογίας;
Οι αναλύσεις θα είναι πολλές και όλες προφανώς ανεπαρκείς! Σε 500 λέξεις δε θα ερμηνεύσει κανείς κανένα πρόβλημα τρομοκρατίας, καμιά παθογένεια και κυρίως δε θα ανιχνεύσει την πηγή τέτοιου μίσους, το οποίο θέτει ως «σκοπό ζωής» την «αφαίρεση της ζωής»(!!!) Αν σκεφτούμε δε, πως κάποιοι δε φείδονται και τη ζωή τους ακόμα προκειμένου να πάρουν στο θάνατο κι άλλες ζωές, τότε η ψυχοπαθολογία του μίσους είναι δύσκολο να ερμηνευθεί σ’ ένα άρθρο ή ακόμα και σε μια επιστημονική μελέτη.
Ωστόσο οι σκέψεις του «κοινού νου» -αν τελικά αυτός υπάρχει- δεν μπορούν να δεχθούν το μακελειό και την τυφλή βία ως μέσα έκφρασης ή οποιασδήποτε μορφής πάλης. Την ίδια ώρα που τα ρεπορτάζ δίνουν και παίρνουν ας προβληματιστούμε για το τι Κόσμο πλέον έχουμε φτιάξει. Κάποιοι να πεθαίνουν από λιμό και κάποιοι άλλοι να νοσούν από το πολύ φαγητό. Κάποιοι να συνωστίζονται για να προλάβουν την «πρεμιέρα» του νέου μοντέλου κινητού που λανσάρεται και κάποιοι άλλοι να παίρνουν νερό ανακατεμένο με λάσπη από τα ποτάμια για να επιβιώσουν.
Επειδή τα πάσης φύσεως ιδεολογήματα και δόγματα περνούν απ’ το «στομάχι» του ανθρώπου, πρέπει να κατανοήσουμε πως ο φανατισμός δεν είναι εγγενές, αλλά επίκτητο χαρακτηριστικό. Αν δε η άγνοια, η αμάθεια και οι προκαταλήψεις τον επιτείνουν από ένα σημείο και μετά, γίνεται κανονικό «τέρας» που δεν αντιμετωπίζεται.
Η θεωρία του Χάντιγκτον στις αρχές της δεκαετίας του ’90 αντιμετωπίστηκε με αρκετή δυσπιστία και επιφύλαξη. Η «σύγκρουση των πολιτισμών» χαλούσε τότε την ατμόσφαιρα της γενικότερης ευφορίας από την «πτώση του τείχους». Κι όμως επειδή τα αίτια προϋπήρχαν κάποιοι ανέμεναν απλά την εκδήλωση των συμπτωμάτων που θα εξελισσόταν σε πανδημία.
Μέχρι να τελειώσουν οι «αναλύσεις» οι εξτρεμιστές του Ισλάμ θα εξαπλώνουν τη βαρβαρότητά τους και οι ηγεσίες της Δύσης θα καταστρώνουν κι άλλα αποτυχημένα σχέδια αντιμετώπισής τους. Ο Κόσμος μας κατά γενική ομολογία δεν «πάει καλά». Η Ιστορία προχωρά κάνοντας τους απαραίτητους «συμψηφισμούς» -Μεσαίωνας, Ιερά Εξέταση σκλαβοπάζαρα, στρατόπεδα συγκέντρωσης, ισλαμικός φονταμενταλισμός -αλλά το αίμα αθώων ρέει άφθονο στο άπατο δοχείο του πόνου, ενώ θα αναρτούν κάποιοι φωτογραφίες στο φόντο κάποιας σημαίας για να εκδηλώσουν έτσι την αλληλεγγύη τους στα θύματα της τρομοκρατίας!
* Ο Μιχάλης Τζανάκης είναι φιλόλογος-συγγραφέας
Istor.tzanakis@gmail.com