Τα σημαντικά τέκνα και οι γενέτειρές τους
Η ιστορία μας διδάσκει πως όταν σε μια πόλη ή σε μια περιοχή κάποιο τέκνο ή τέκνα της διαπρέψουν τότε η πόλη αποκτά φήμη, ίσως και σ’ ολόκληρο τον κόσμο!
Η Μίλητος στη Μικρά Ασία πιθανόν δεν θα είχε τόση φήμη αν δεν γεννιόταν εκεί ο μεγάλος φιλόσοφος της Αρχαίας Ελλάδας ο Θαλής ο Μιλήσιος!
Το ίδιο όμως θα συνέβαινε και για τα Άβδηρα της Αρχαίας Μακεδονίας αν δεν ήταν η πατρίδα του επίσης μεγάλου φιλόσοφου Δημόκριτου.
Αλλά ακόμη και τα Στάγειρα, πόλη επίσης της Αρχαίας Μακεδονίας, πατρίδα του μεγάλου Αριστοτέλη του θεμελιωτή της Δυτικής σκέψης, δεν θα ήταν τόσο γνωστά.
Όμως και από το πιο πρόσφατο παρελθόν βρίσκομε πόλεις ή και χωριά ακόμη και στο νησί μας που έγιναν γνωστά, καθώς υπήρξαν οι γενέτειρες για μεν το Νίκο Καζαντζάκη η Μυρτιά Ηρακλείου, για δε το Νίκο Ξυλούρη τα Ανώγεια του Μυλοπόταμου.
Και όπως έχομε ξαναγράψει η φήμη μιας πόλης ή μιας περιοχής βαδίζει πλάι – πλάι με την ανάπτυξη και την πρόοδό της.
Είναι τόσο ωφέλιμο λοιπόν να συνδέεται η πόλη με πρόσωπα σημαντικά που διαπρέπουν μακριά της, και περισσότερο στο εξωτερικό μιας και η εμβέλεια της φήμης τους λειτουργεί πολλαπλασιαστικά και για τη φήμη της ίδιας της πόλης.
Η σύντηξη
Τα οφέλη αυτά θα προκύπτουν συνεχώς με την καλλιέργεια της σχέσης της πόλης μας και της κοινωνίας της με τα άξια αυτά τέκνα της.
Κατ’ αρχήν η πόλη οφείλει να αγκαλιάσει αυτά τα άτομα και να αποκαταστήσει τη φήμη τους στον εγγύτερό της χώρο.
Τα δε τέκνα της ανταποκρινόμενα σε αυτή τους την προσέγγιση θα γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές της πόλης μας στο διεθνή χώρο επιρροής τους, επαγγελματικό, καλλιτεχνικό ή και του πνεύματος.
Αφορμή για τις σκέψεις μας αυτές αποτέλεσε ο θάνατος του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού, Ρεθεμνιώτη, από το Άδελε όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Ωστόσο αναλογιζόμαστε πόσοι κάτοικοι του υπόλοιπου Νομού μας τον ήξεραν, και ακόμη πόσοι γνώριζαν για τη μέγιστη και τιμητική θέση που κατείχε ο Μακαριστός συντοπίτης μας.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει με το νησί της Ίμβρου, όπου είναι γεννημένος και μεγαλωμένος ο Οικουμενικός Πατριάρχης ο Βαρθολομαίος, όπου παρ’ όλες τις μεγάλες δυσκολίες μιας και το νησί δεν είναι πια Ελληνικό, αλλά σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάνης ανήκει στη Τουρκία και έχει πια ελάχιστο πληθυσμό, γίνονται πολλές ενέργειες χάριν του Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Οι άξιοι του Ρεθύμνου
Σίγουρα η πόλη μας δεν στερείται άξιων τέκνων που έχουν διαπρέψει ή και διαπρέπουν εντός και εκτός Ελλάδας.
Υπήρξαν έως σήμερα σπουδαίοι Ρεθεμνιώτες που έχουν συμβάλει στη φήμη και την πρόοδο της περιοχής μας, όπως ο μεγάλος μας λογοτέχνης ο Παντελής Πρεβελάκης, ο μουσικοσυνθέτης ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο ζωγράφος ο Λευτέρης Κανακάκης, αλλά και οι σπουδαίοι παραδοσιακοί καλλιτέχνες όπως ο Ανδρέας Ροδινός, ο Κώστας Μουντάκης, ο Θανάσης Σκορδαλός και σημαντικοί άλλοι. Υπάρχουν όμως και διαπρεπείς του πνεύματος που υπηρετούν σε σπουδαία πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.
Σαν παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε τον κο Γιώργο Αλεξανδράκη από το Άδελε, πρώην καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Μαϊάμι στις ΗΠΑ, τον κο Μηνά Καφάτο από το Μοναστηράκι Αμαρίου, καθηγητή στο πανεπιστήμιο George Maison στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, τον κο Αντώνη Καφάτο επίσης από το Μοναστηράκι Αμαρίου, πρώην καθηγητή επίσης στο πανεπιστήμιο του Μαϊάμι αλλά και ομότιμο καθηγητή του πανεπιστημίου Κρήτης, τον κο Μανώλη Κοτσαμπασάκη από το Χρωμοναστήρι, πρώην βοηθό καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ της Μ. Βρετανίας και νυν πρόεδρο και Διευθύντα σύμβουλο εταιρείας διαχείρισης μεγάλων Projects στο Portlant του Oregon των ΗΠΑ, τον κο Παντελή Εκκεκάκη από το Ρέθυμνο, καθηγητή στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Αϊόβα των ΗΠΑ, τον κο Κώστα Φωτάκη από το Νεύς Αμάρι, νυν υπουργό Έρευνας και Καινοτομίας πρώην ερευνητή του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και επίσης Διευθυντή ερευνών του ΙΤΕ, ακόμη και τον κ. Ηλία Λαμπίρη πρώην βουλευτή από τη Βισταγή Αμαρίου, πρώην καθηγητή ιατρικής του πανεπιστημίου του Βερολίνου και αργότερα του πανεπιστημίου Πατρών.
Οι εγγύτεροι σημαντικοί
Και για να σκεφτούμε ότι κάτι πολύ σπουδαίο μπορεί να συμβαίνει και μάλιστα πολύ κοντά μας, μπορούμε να πούμε για τον κορυφαίο στον κόσμο καθηγητή τεχνητής νοημοσύνης τον 38χρονο Κώστα Δασκαλάκη από τις Βουκολιές Χανίων, στο πανεπιστήμιο Μ.Ι.Τ. των ΗΠΑ.
Όπως και τον επίσης Χανιώτη Μιχάλη Μπλέτσα καθηγητή πληροφορικής επίσης στο Μ.Ι.Τ., αλλά και τον καθηγητή ιατρικής στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Νίκο Χρηστάκη από τις Αρχάνες Ηρακλείου.
Επίσης ένας άλλος κορυφαίος επιστήμονας διεθνώς, υπήρξε ο καθηγητής Πολυτεχνείου Κώστας Παπαδάκης από τα Χανιά, ειδικός στην διαχείριση των υδάτινων πόρων, ο οποίος διετέλεσε για 15 χρόνια (!) πρύτανης στο περίφημο τεχνικό πανεπιστήμιο DREXEL στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ.
Δυστυχώς ο καθηγητής Παπαδάκης απεβίωσε ξαφνικά το 2013 σε ηλικία μόλις 63 ετών χωρίς οι τοπικοί φορείς των Χανίων και της Κρήτης να μπορέσουν να επωφεληθούν από τις τρομερές γνώσεις του, από τις οποίες βεβαίως ωφελούνταν ολόκληρος ο τεχνικός κόσμος της Αμερικής και παρ’ όλο που επισκεπτόταν σχεδόν κάθε χρόνο το νησί μας.
Σε αλληλογραφία που είχαμε μαζί του το 2001, είχε προθυμοποιηθεί να βοηθήσει στο σχεδιασμό της αξιοποίησης των υδατικών πόρων του Ρεθύμνου και της Κρήτης με την εκπόνηση μοντέλου διαχείρισής τους, που δυστυχώς όμως η προσπάθεια αυτή για τη συνεργασία μας δεν προχώρησε.
Οι πρωτοβουλίες
Πάντα οι Κρήτες του εξωτερικού τρέφουν ιδιαίτερη αγάπη για τη γενέτειρά τους, και είναι πρόθυμοι να προσφέρουν σε αυτήν, αρκεί να βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος επικοινωνίας και συνεργασίας μαζί τους.
Η πολύτιμη προσφορά τους μπορεί να είναι πολυσχειδής, όπως:
– οι αμοιβαίες ανταλλαγές φοιτητών με τα πανεπιστήμιά τους και το πανεπιστήμιο το δικό μας,
– η εκπόνηση μελετών και εφαρμόσιμων μοντέλων σε αντικείμενα που ενδιαφέρουν τον νομό μας, όπως οι έξυπνες εφαρμογές στο κυκλοφοριακό, η υδροδότηση και η αρδευσιμότητα, ο πολεοδομικός σχεδιασμός, η αστική προσβασιμότητα, ο καθαρισμός των ακτών μας, η λύση πάρκινγκ στην πόλη και στις κωμοπόλεις μας,
– αλλά και η διοργάνωση επιστημονικών επισκέψεων ερευνητών και επιστημόνων υψηλού κύρους στη πόλη μας,
– όπως επίσης η διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων διεθνούς κύρους στο Ρέθυμνο με θέματα που να ενδιαφέρουν και το νομό μας,
– ακόμη η χορήγηση υποτροφιών των Πανεπιστημίων τους σε Ρεθεμνιώτες μεταπτυχιακούς φοιτητές
αλλά και η ανάληψη πολλών άλλων πρωτοβουλιών πρωτότυπων, σύγχρονων και αποτελεσματικών για τον τόπο μας.
Ο καθηγητής Δασκαλάκης πρόσφατα, σε εκδήλωση στην Αθήνα ανακοίνωσε ότι θα ιδρύσει στη χώρα μας ένα ερευνητικό εργαστήριο με αντικείμενο την έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη, που θα απασχολεί 30 ερευνητές και συγχρόνως θα συμμετέχουν ως βοηθοί ερευνητές 150 Έλληνες φοιτητές από σχετιζόμενες σχολές.
Ποια θα είναι η τυχερή πόλη που θα το υποδεχτεί!
Και μην μας πείτε η Αθήνα, γιατί το σημαντικότερο ερευνητικό κέντρο της χώρας μας το Ι.Τ.Ε. δεν ιδρύθηκε στην Αθήνα αλλά στο Ηράκλειο, και αυτό χάρις σε κάποιους Σημαντικούς Κρήτες επιστήμονες που προήρχοντο από πανεπιστήμια κυρίως του εξωτερικού!
Το συμβούλιο, η πρόταση
Σαν μεθόδευση αυτής της προσπάθειας προτείνουμε την δημιουργία κατ’ αρχήν μιας μόνιμης επιτροπής με την ονομασία «Συμβούλιο Απόδημων Ρεθεμνιωτών Ακαδημαϊκών», στην οποία θα συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι απόδημοι πανεπιστημιακοί καθηγητές ή ερευνητές που κατάγονται ή θέλουν να ζήσουν στο Ρέθυμνο.
Συντονιστής αυτής της πρωτοβουλίας θα είναι οι Δημοτικές αρχές του Νομού μας. Η επιτροπή αυτή θα συνέρχεται σε δύο συνόδους τουλάχιστον κατ’ έτος, το Καλοκαίρι και τον Χειμώνα ή την Άνοιξη με διήμερη τουλάχιστον συνεδρία.
Οι δράσεις των μελών της επιτροπής θα μπορούν να είναι είτε ατομικές, είτε και συλλογικές.
Βεβαίως στην επιτροπή θα μπορούν να συμμετέχουν και όσοι πανεπιστημιακοί καθηγητές του εξωτερικού επιθυμούν, Έλληνες ή και από οποιαδήποτε χώρα του κόσμου εφόσον δηλώνουν την αγάπη τους για το Ρέθυμνο και τη θέλησή τους να συνδράμουν στην προσπάθεια.
Και βέβαια η επιτροπή με τα αρχικά της μέλη θα αποστείλει πρόσκληση σε όλους τους καθηγητές πανεπιστημίων και ερευνητές του εξωτερικού με καταγωγή από την Κρήτη, που θέλουν να βοηθήσουν, να συμμετέχουν βεβαίως ισότιμα ωσάν να ήταν Ρεθεμνιώτες.
Και βέβαια θα προσκληθεί και ο κος Δασκαλάκης και ο κος Μπλέτσας και ο κος Χρηστάκης, και άλλοι, και εκτιμούμε ότι δεν θα αρνηθούν μιας και δεν υπάρχει παρόμοια πρωτοβουλία σε άλλη πόλη της Κρήτης, και αυτό θα εκληφθεί τιμητικό εκ μέρους των! Ακόμη θα προσκληθεί και ο κος Michael Herzfeld καθηγητής ανθρωπολογίας του Χάρβαρντ, ο οποίος έζησε για δύο χρόνια και μελέτησε τις οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις στα ορεινά χωριά του Μυλοποτάμου, και έχει γράψει για αυτό δύο βιβλία τα:
– Ανθρωπολογία μέσα από τον καθρέπτη το 1998 και
– Η ποιητική του ανδρισμού το 2012.
Σίγουρα ρόλο στην πνευματική πορεία του Ρεθύμνου, έχουν και οι Ρεθεμνιώτες Ακαδημαϊκοί καθηγητές σε Ελληνικά πανεπιστήμια, σε επόμενη πρωτοβουλία, που βεβαίως τρέφουν εξ ίσου αγάπη και ενδιαφέρον για τη γενέτειρά τους!
Είθε οι φορείς του Ρεθύμνου να εκτιμήσουν τον πλούτο της σκέψης των Σημαντικών μας Αποδήμων και να μπορέσουν να φανταστούν τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν από την άοκνη συνεισφορά τους!
* Ο Γιώργος Ουρανός είναι γεωλόγος
ouranosgeo@gmail.com