Επιμέλεια: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΑΚΟΓΛΟΥ
Συνεχόμενες ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα, αγαθά και υπηρεσίες βλέπει ο πρόεδρος του επιστημονικού σωματείου logistics Ν. Ηρακλείου, κ. Νεκτάριος Κανακαράκης ο οποίος μίλησε στη ραδιοφωνική εκπομπή της Αντιγόνης Ανδρεάκη στον Σκάι Κρήτης 92,4, σημειώνοντας παράλληλα τις αλλαγές στις καταναλωτικές συμπεριφορές και την στροφή προς λιγότερο επώνυμα προϊόντα. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που παρέθεσε, η αύξηση του κόστους στην εκπαίδευση, στην υγεία, στις τραπεζικές συναλλαγές, στα δάνεια, στα ενοίκια και γενικότερα στα στεγαστικά, στην ένδυση και στα προϊόντα στα σούπερ μάρκετ έχουν μειώσει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και έχουν επηρεάσει τη διαβίωση των πολιτών της χώρας. Οι προσπάθειες του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για μείωση των τιμών σε βασικά προϊόντα επώνυμα και μη, που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ αξιολογείται ως μία απόπειρα ενίσχυσης των καταναλωτών, αλλά στην πραγματικότητα δεν αλλάζει πολλά στο μηνιαίο οικονομικό ισοζύγιό τους.
Λάδι, γαλακτοκομικά προϊόντα, φρούτα και λαχανικά εμφανίζουν μειώσεις στην κατανάλωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, με το παρθένο ελαιόλαδο να χαρακτηρίζεται και ως «πράσινος χρυσός», αποτελώντας πλέον ένα είδος πολυτελείας. Ελπίδα και απαισιοδοξία εκφράζει ο κ. Κανακαράκης για την πιθανότητα να επιστρέψουμε στις τιμές που επικρατούσαν πριν από μερικά χρόνια, κρίνοντας ότι οι εξελισσόμενοι πόλεμοι και η κλιματική αλλαγή αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν την παγκόσμια αγορά και αυξάνουν τα πληθωριστικά επίπεδα.
«Επιβαρύνσεις για τα νοικοκυριά και περιορισμός της καταναλωτικής τους δύναμης»
Αυξήσεις σε σύνολο αγαθών και υπηρεσιών υπογραμμίζει ο κ. Κανακαράκης: «Συνεχίζεται το παζλ στην ακρίβεια, ειδικά με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ βλέπουμε ότι η ακρίβεια έχει διαχυθεί σε επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, αγαθών και υπηρεσιών, όπως τα δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία που βλέπουμε ότι έχουν φτάσει σε αύξηση 5,5%. Στις μεταφορές βλέπουμε 32% αύξηση, νούμερα που δεν είχαμε συνηθίσει σε αυτές τις κατηγορίες. Στην υπόδηση και στην ένδυση καταγράφεται αύξηση στο 6%. Κάτι στο οποίο δεν έχει δώσει ιδιαίτερη σημασία η δημοσιογραφία είναι οι πιστωτικές κάρτες, γιατί ο περισσότερος κόσμος χρησιμοποιεί πλέον πιστωτικές, αν όμως δεν κάνει σωστή χρήση της κάρτας, τότε η αξία του χρήματος και της υπηρεσίας ανεβαίνει πολύ παραπάνω από αυτή που βλέπουμε. Το επιτόκιο σε μία μέση πιστωτική κάρτα είναι στο 18% έως και 20% περίπου. Στο στεγαστικό είναι από 4% έως 8% και στα φοιτητικά δάνεια περίπου στο 4%. Όλα αυτά είναι επιπλέον επιβαρύνσεις για τα νοικοκυριά και μειώνεται η καταναλωτική τους δύναμη. Πριν από 2-3 χρόνια, για ένα τριάρι διαμέρισμα θέλαμε γύρω στα 500 ευρώ, τώρα έχει εκτιναχθεί στα 750 ευρώ και παραπάνω. Όλα αυτά έχουν επηρεάσει την καταναλωτική δύναμη, την αξιοπρεπή διαβίωση των καταναλωτών όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο».
Καφές και λάδι αποτελούν είδη πολυτελείας για τον Έλληνα καταναλωτή, ενώ κρίνεται αδύνατο πλέον για τα νέα ζευγάρια να μπορέσουν να προχωρήσουν στις αγορές σπιτιών. «Ο καφές έχει έναν ειδικό φόρο κατανάλωσης, αποτελεί ένα είδος πολυτέλειας και θα συνεχίσει να συμβαίνει αυτό. Ο καφές έχει σημειώσει τέσσερις φορές αύξηση στην τιμή του από τα τέλη του 2023 μέχρι σήμερα και αυτό γιατί έχουμε μπει σε μία παρατεταμένη ξηρασία και οι χώρες που παράγουν τον καφέ, όπως η Βραζιλία και το Βιετνάμ δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Το λάδι είναι πράσινος χρυσός, γιατί είναι το μοναδικό προϊόν, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, που έχει αύξηση στην τιμή του 50-55% τα τελευταία δύο χρόνια. Πλέον, αυτό το προϊόν είναι είδος πολυτελείας. Η αγορά του έχει ελαττωθεί και έχουν στραφεί οι καταναλωτές σε υποκατάστατα, σπορέλαια και άλλου είδους λάδια. Το έξτρα παρθένο είναι σαν να μιλάμε για χρυσό. Εγώ δεν βλέπω παρεμβάσεις στους τόκους ή στα επιτόκια. Πώς ένα νέο ζευγάρι θα πάει να αγοράσει ένα σπίτι, ακόμα και με τα προγράμματα της κυβέρνησης; Πρέπει να έχει ένα αποθεματικό τουλάχιστον 60.000 ευρώ, να πληροί κριτήρια και φυσικά με πολλές δεσμεύσεις. Παράλληλα, συνεχίζουμε να ζούμε και με την ενεργειακή κρίση, καθώς τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο αυξήθηκαν και τα τιμολόγια του ρεύματος κατά 9%», ανέφερε ο κ. Κανακαράκης.
Την ίδια ώρα, οι εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών, οι ασφαλίσεις υγείας και κατοικίας, τα τραπεζικά επιτόκια και η ιδιωτική εκπαίδευση εμφανίζουν αυξήσεις που επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τους καταναλωτές. Ο Νεκτάριος Κανακαράκης δήλωσε: «Στις Τράπεζες, τα επιτόκια δεν πλησιάζονται, ειδικά ο πάγιος τόκος είναι υψηλότατος, αν χάσεις κάποια δόση μεγαλώνει ακόμα περισσότερο και συμπαρασύρει και το κόστος ζωής. Αυξήθηκαν τα δίδακτρα σε σχολεία πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως εκμαθήσεις ξένων γλωσσών εκτοξεύτηκαν στο 3,5%, στο 5,4% βρίσκονται τα δίδακτρα σε ιδιωτικά φροντιστήρια. Έχουν επίσης αυξηθεί τα ασφάλιστρα υγείας και όλα τα ασφάλιστρα που έχουν να κάνουν με προστασία κατοικίας ή αστικής ευθύνης. Αυτό γιατί εντείνεται το φαινόμενο των φυσικών καταστροφών, άρα αυξάνουν τα τιμολόγια οι ασφαλιστικές και αυτό επηρεάζει το μηνιαίο εισόδημα των καταναλωτών».
«120 εκπτωτικοί κωδικοί στα σούπερ μάρκετ»
Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να καταπολεμήσει την ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ, σε συνεργασία με πολυεθνικές εταιρείες, επιχειρώντας να προκύψουν ακόμα και 600 εκπτωτικοί κωδικοί σε προϊόντα που καταλήγουν στα καλάθια των καταναλωτών. «Μία προσπάθεια που γίνεται τώρα στο χώρο των σούπερ μάρκετ, μέσω του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων έγινε μία πρόσκληση στις πολυεθνικές, που κατασκευάζουν ή εισάγουν προϊόντα εντός της χώρας μας για μία έκπτωση σε κάποια προϊόντα από 6% έως 15% για δύο μήνες. Ήδη βγήκαν οι πρώτοι 120 κωδικοί και μπορούν οι καταναλωτές να τους βλέπουν στο χώρο του σούπερ μάρκετ και η φιλοδοξία της κυβέρνησης είναι να φτάσουμε τους 600 κωδικούς. Οι πρώτοι κωδικοί που βλέπουμε είναι στα μακαρόνια, σε σερβιέτες, σε καθαριστικά και σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης και μάλιστα επώνυμα προϊόντα. Στα τρόφιμα η μεγαλύτερη έκπτωση είναι στο 10% με 12% και σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας και καθαριότητας θα δούμε να φτάνει στο 15%. Αυτό θα έχει μία διάρκεια δύο μηνών», σημειώνει ο κ. Κανακαράκης.
Αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά και ανατιμήσεις από το 2021
Την ίδια ώρα, για λόγους επιβίωσης, οι καταναλωτές περιορίζουν εκτεταμένες δαπάνες σε βασικά προϊόντα, που βρίσκονταν κάποτε στο επίκεντρο της καθημερινής διατροφής τους. «Παρατηρούμε ότι έχουν περιορίσει οι καταναλωτές σημαντικά τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Έχει μειωθεί η κατανάλωση στο λάδι, αλλά ειδικά στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και καθαρισμού έχουν μείνει στάσιμα, πολύ οριακή μείωση. Έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα τα τυποποιημένα προϊόντα με αύξηση 3% και τα χύμα προϊόντα στο 2,5%, ειδικά στα όσπρια. Επίσης, έχει περιορίσει τα φρούτα και τα λαχανικά. Στην Κρήτη που βασίζεται η διατροφή στα μεσογειακά πρότυπα, παρατηρούμε μειώσεις στις αγορές φρούτων και λαχανικών. Μείωση επίσης στο 3% και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία απευθύνονται κυρίως σε ηλικιωμένους και σε νεαρές ηλικίες», σύμφωνα με τον κ. Κανακαράκη.
Τέλος, ο Πρόεδρος του επιστημονικού σωματείου logistics εξέφρασε τις εκτιμήσεις του για τη μελλοντική πορεία της ακρίβειας: «Μου φαίνεται πολύ δύσκολο να επιστρέψουμε στις τιμές που είχαμε πριν από 3-4 χρόνια. Οι ανατιμήσεις ξεκίνησαν σε ένταση και μέγεθος από το 2021. Οι κλιματικές αλλαγές και οι πόλεμοι επηρεάζουν σημαντικά την εξεύρεση πρώτων υλών και την ομοιομορφία στην εφοδιαστική αλυσίδα. Θέλω να πιστεύω ότι θα φτάσουμε κάποια στιγμή προς τα εκεί, αλλά δεν είμαι αισιόδοξος».