Του Γ. ΑΠΤΕΡΑΙΟΥ
Έχουν γραφεί και ειπωθεί, στο πέρασμα των χρόνων, πάρα πολλά για το ρόλο του δασκάλου στη διαμόρφωση του πνευματικού οπλοστασίου ενός παιδιού.
Στο σημερινό μας σημείωμα, όμως, θα θέλουμε να συμπληρώσουμε λίγα ακόμη ως προς τον καθοριστικό ρόλο των εκπαιδευτικών στη διάπλαση του χαρακτήρα και του ήθους των μαθητών τους, τις ανθρώπινες δηλαδή μεταξύ τους σχέσεις. Και ο ρόλος αυτός, θεωρώ, αποχτά με το διάβα του καιρού μεγάλη σημασία εφόσον σχετίζεται πιο πολύ με τον ίδιο το δάσκαλο παρά με το εκάστοτε εκπαιδευτικό σύστημα.
Ο δάσκαλος, για να μπορέσει να έρθει πιο κοντά στο μαθητή, θα πρέπει να προσπαθήσει να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά του προς τον ίδιο και στους συμμαθητές του. Για να το πετύχει αυτό, χρειάζεται ν’ αναζητήσει και να κατανοήσει τα κίνητρα, που τον ώθησαν προς τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Με άλλα λόγια, να μπορεί ο διδάσκων να διακρίνει τους τρόπους και τα μέσα που ανακάλυψε κάθε παιδί για να κερδίσει αξία και θέση ανάμεσα στους μεγάλους στο σπίτι, στο σχολείο και στον κόσμο.
Η ενθάρρυνση θεωρείται και είναι από τα χρησιμότατα στην κατεύθυνση της καλλιέργειας αμοιβαίας εμπιστοσύνης παιδιών – δασκάλων εκπαιδευτικά εργαλεία. Αντίθετα, ανασχετικό ρόλο στη βιολογική και στην πνευματική απρόσκοπτη ανάπτυξη ενός παιδιού παίζει η αποθάρρυνση ή οι αμφιβολίες που θα του σπείρουν οι άλλοι για τις πραγματικές του δυνάμεις και δυνατότητες. Αμφιβολίες που τείνουν να διαλύσουν εν τη γενέσει τους τούς τυχόν ανθρώπινους συνεκτικούς δεσμούς μαθητών και εκπαιδευτικών.
Επομένως, κάθε δάσκαλος οφείλει να ενισχύει τους μαθητές του να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Όταν τα παιδιά καλούνται να πουν την άποψή τους χωρίς το φόβο πιθανής γελοιοποίησης ή απειλής, καλλιεργείται μέσα τους το αίσθημα της αποδοχής από το δάσκαλο, την οικογένειά τους και την κοινωνία και ενισχύονται ο αυθορμητισμός και η αυτοεκτίμηση και η αυτοέκφρασή τους. Αυτά σε συνδυασμό με την αμοιβαία κατανόηση και βοήθεια όχι μονάχα σε ομαδικές συζητήσεις, αλλά και σε κάθε πτυχή της ζωής των μαθητών συσφίγγουν τις μεταξύ αυτών αλλά και με τους δασκάλους ανθρώπινες σχέσεις, κάνουν πιο αποδοτική τη διδασκαλία και πιο δημιουργική και συμμετοχική την εκτός σχολείου ζωή γι’ αυτούς.
Καταλήγοντας, στην προσπάθεια καλλιέργειας του αισθήματος συνεργασίας ως υγιούς έκφρασης των ανθρωπίνων σχέσεων, ας σκεφτούμε πόσο ωφελιμότατη για όλους θάταν η αναγνώριση και η ηθική ανταμοιβή εκ μέρους του δασκάλου των πράξεων βοήθειας και συνεργασίας, που πραγματοποιούνται μεταξύ των μαθητών υπό την έγκρισή του. Επίσης να μη λησμονούμε ποτέ ότι και η ανάθεση σε ολιγομελείς ομάδες μαθητών εργασιών πάνω στις οποίες θα συνεργάζονται είναι χρησιμότατο εργαλείο στο έργο του δασκάλου, αρκεί να συνοδεύεται από την επισήμανση σε όλη την τάξη των θετικών μιας συνέργειας, της ομόνοιας και του πόσο ωφελημένη βγαίνει μια κοινωνία όταν μαθητές και δάσκαλοι έχουν αγαστές ανθρώπινες σχέσεις…
Καλή και ευτυχισμένη εύχομαι νέα χρονιά σε όλους στην ανθρωπωκοινωνία μας, μιας και είναι αδιάκοπη η εναλλαγή των ρόλων μας, πότε είμαστε δάσκαλοι και πότε μαθητές, και ασταμάτητο το σχετικό αλισβερίσι στην καθημερινή δημόσια και ιδιωτική μας ζωή…
