Συνδυασμός φυσιολατρικής περιήγησης, πολιτιστικής ευαισθητοποίησης και ιστορικο-κοινωνικής πλαισίωσης ήταν οι εκδρομές και ξεναγήσεις που πραγματοποιήθηκαν το Σαββατοκύριακο, 3-4 του Μάη, στην ενδοχώρα του Νομού Ρεθύμνης. Αφορμή για αυτές ήταν η πανελλήνια δράση «Πράσινες πολιτιστικές διαδρομές», στην οποία συμμετείχαν η 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και η ΚΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Αξίζει να σημειωθεί, εξάλλου, ότι είχαν προηγηθεί και κάποιες άλλες, παρόμοιου χαρακτήρα, λίγες μέρες νωρίτερα, στο πλαίσιο της ίδιας δράσης, οργανωμένες από την ΚΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Τοπικοί φορείς και πολιτιστικοί σύλλογοι συνεργάστηκαν αρμονικά, ώστε να υλοποιηθεί με επιτυχία το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, το Σάββατο, 3 του Μάη, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον παράκτιο αρχαιολογικό χώρο στη θέση «Καλό Χωράφι» Σισών. Νωρίτερα είχε προηγηθεί η περιήγηση στους χώρους της Ιεράς Μονής Ατάλης στο Μπαλί που συνοδεύτηκε από πλουσιοπάροχο κέρασμα και καφέ. Αργότερα πραγματοποιήθηκε γνωριμία με την Ιερά Μονή Χαλέπας Μυλοποτάμου, όπου δόθηκε η ευκαιρία να απολαύσουμε μερικές στιγμές ψυχικής ανάτασης και αγαλλίασης μέσα στη γαλήνια, ανθισμένη και φιλόξενη ατμόσφαιρα, μακριά από το άγχος και τις έγνοιες της καθημερινότητας. Αξέχαστο θα μείνει το γεύμα κάτω από τις ανθισμένες ελιές στον περίβολο της Μονής Χαλέπας. Αυτή η εμπειρία έδωσε αφορμή να συνειδητοποιήσουμε ότι η ψυχική ευφορία δεν κατοικοεδρεύει στην οικονομική μεγέθυνση αλλά στην απλότητα, την εγκαρδιότητα και την επαφή με τη φύση.
Η αυλαία της περιήγησης έπεσε με την επίσκεψή μας στο Γαράζο. Ως συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, πολλές ευχαριστίες οφείλουμε στα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Γαράζου, που με περισσή προθυμία και φιλότιμο παρουσίασαν τα τρία μουσεία λαογραφικού ενδιαφέροντος (Κρητικό Σπίτι, Μουσείο Λαδιού και Ελιάς, Μουσείο Ελληνικής Χρηστικής Κεραμικής), που κοσμούν τον τόπο τους, αλλά και πρόσφεραν απλόχερη φιλοξενία.
Την Κυριακή, 4 του Μάη, στόχος της περιήγησης ήταν η φύση και τα μνημεία τόσο στο Υστερομινωϊκό Νεκροταφείο Αρμένων Ρεθύμνου όσο και στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Βασιλείου. Η ξενάγηση ήταν πολύ διαφωτιστική κι ενδιαφέρουσα και στις δυο περιπτώσεις.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην ομορφιά και χρησιμότητα του δάσους της ήρεμης βελανιδιάς, που πλαισιώνει το Νεκροταφείο όσο και στις διάσπαρτες, πολύχρωμες ορχιδέες που φύονται αυτή την εποχή στην περιοχή, ένδειξη πλούσιας χλωρίδας και βιοποικιλότητας.
Επόμενος σταθμός ήταν η Ιερά Μονή Πρέβελη που διαφυλάσσει ένα μεγάλο κεφάλαιο της τοπικής ιστορίας του Νομού Ρεθύμνης. Διαφωτιστική και εύστοχη η ενημέρωση από την ακούραστη, αρμόδια αρχαιολόγο που εξήγησε με υπομονή και μεράκι τον τρόπο παράταξης των κειμηλίων στο Εκκλησιαστικό Μουσείο και τις προσπάθειες διαφύλαξης της πολιτιστικής φυσιογνωμίας του μοναστηριού.
Λίγο αργότερα, αγναντέψαμε από ψηλά την πορεία του ποταμού Πρέβελη με το παραποτάμιο φοινικόδασος, που καταλήγει σε λίμνη ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Περπατήσαμε στους χώρους που περιβάλλουν το Μοναστήρι του Προδρόμου (Κάτω Μοναστήρι), συμπεριλαμβανομένου και του νέου, σε λειτουργία, μουσείου. Τοιχογραφημένα εκκλησάκια και μετόχια της Μονής μας συντρόφευαν σε όλη τα διάρκεια της πορείας μας μέχρι να φθάσουμε στη χαρακτηριστική τοξωτή γέφυρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι έμφαση δόθηκε και στα θέματα προστασίας και ανάδειξης των δασών που αγκαλιάζουν τα μνημεία, καθώς και στη σημαντική συμβολή τους στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.
Όλοι όσοι συμμετείχαμε στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, οφείλουμε να ευχαριστήσουμε δημόσια όλους τους συντελεστές αυτής της πρωτοβουλίας, και συγκεκριμένα την προϊσταμένη των δυο Εφορειών, κ. Αναστασία Τζιγκουνάκη και τους αρχαιολόγους κ. Κωνσταντίνο Γιαπιτζόγλου και Επαμεινώνδα Καπράνο, καθώς και τις κ. Νικολέττα Πύρρου, Αθηνά Φραϊδάκη, Αναστασία Φιολιτάκη, Μαρία Πατεράκη για την πολύτιμη συμβολή τους.
Ειρήνη Θυμιατζή