Αυτός ήταν ο τίτλος του ποιήματος του Τούρκου ποιητή Αζίζ Νεσίν που κλήθηκα να ερμηνεύσω πριν λίγες ημέρες στις παραστάσεις της Θεατρικής μου Ομάδας «Ρεθμνιώτικη Απόδραση».
Στην προσπάθειά μου να το αποδώσω έτσι όπως του πρέπει… βαδίζοντας τις διαδρομές των τόσο δυνατών στίχων του ποιητή… συνειδητοποίησα πόσο απίστευτα επίκαιροι είναι οι στίχοι του δυστυχώς ακόμα και σήμερα. Ένα ποίημα διαχρονικό που καθηλώνει και βάζει τα πράγματα στη θέση τους με μια και μόνο κραυγή… ΜΙΛΑ!!! Πόση δύναμη κρύβει η δόνηση της λέξης αυτής. Πόσο διαστρεβλωμένη έχουμε σαν κοινωνία την εικόνα για το πότε πρέπει να μιλάμε και πότε όχι.
Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις μου έδωσε το τραγικό περιστατικό στο χωριό «Γέφυρα» της Θεσσαλονίκης της δολοφονίας ανήλικου από ανήλικο φίλο του…
Όλοι στην περιοχή γνώριζαν ότι ο «θύτης», (που στην ουσία ήταν θύμα κι αυτός γιατί ένα παιδί δεν μπορεί να είναι ποτέ θύτης) είχε από μικρός δείξει δείγματα βίαιης συμπεριφοράς στα ζώα. Του είχε επιτραπεί να οπλοφορεί, πυροβολούσε και μαχαίρωνε τα ζώα της περιοχής… Όλοι ήξεραν… Κανείς δε μίλαγε… Το θεωρούσαν φυσικό άραγε ή δεν ήθελαν να «καρφώσουν» τον γείτονα… «Ωχ! Αδελφέ. Τι με νοιάζει εμένα; Θα βρω το μπελά μου. Καλύτερα ας σωπάσω».
Πόσο λάθος σκέψη. Πόσο δειλή συμπεριφορά…
Αναρωτιέμαι: Είναι τόσο δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι εάν κάποιος εκπαιδευτεί ή ενθαρρυνθεί από μικρός να μη σέβεται και να βασανίζει τα άκακα πλάσματα της φύσης ή να τα δολοφονεί, αυτό του αναπτύσσει τα πιο ποταπά του ένστικτα και είναι ο προθάλαμος για βίαιες συμπεριφορές και στον άνθρωπο;
Όλες οι μελέτες αυτό δείχνουν αλλά είναι και απλή λογική η παραπάνω σκέψη. «Η κακοποίηση των ζώων είναι ένα βήμα πριν την κακοποίηση ανθρώπων». Δείχνουν άτομο με ψυχοπάθεια που χρειάζεται την ανάλογη ψυχιατρική βοήθεια.
Γιατί λοιπόν δεν μίλησε κανείς από αυτό το χωριό σε κάποιον φορέα που ασχολείται με θέματα των παιδιών ή με τη προστασία των ζώων; Γιατί κάλυψαν με τη σιωπή τους τα εγκλήματα, που το παιδί έκανε εις βάρος των ζώων; Γιατί μίλησαν τώρα που είναι πια τόσο αργά; Γιατί;;;;
Πιο κάτω παραθέτω τους στίχους του ποιήματος αυτού για να το θυμηθούν όσοι το γνωρίζουν και να το μάθουν όσοι δεν έτυχε να το ξέρουν:
Σώπα μη μιλάς
Είναι ντροπή
Κοψ’ τη φωνή σου Σώπασε
Κι επιτέλους
Αν ο λόγος είναι άργυρος
Η σιωπή είναι χρυσός
Τα πρώτα λόγια οι πρώτες λέξεις
Που άκουγα από μικρός
Έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα
Μου λέγανε «Σώπα»
Στο σχολείο μου κρύψαν την αλήθεια τη μισή
Μου έλεγαν «Εσένα τι σε νοιάζει» Σώπα
Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα
και μου λέγανε: «Κοίτα μη πεις τίποτα, σσς Σώπα!
Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε.
Κι αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσί μου χρόνια.
Ο λόγος του μεγάλου
η σιωπή του μικρού.
Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο,
«Τι σε νοιάζει εσένα;», μου λέγανε,
«θα βρεις το μπελά σου, σώπα».
Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι
«Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα»
Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά,
η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και
ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή, που της έλεγε «σώπα».
Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε:
«Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα»
Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμίες ζηλευτές,
με τους γείτονες, μας ένωνε, όμως, το Σώπα.
Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.
Φτιάξαμε το σύλλογο του «Σώπα».
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή!
Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα,
τα πάντα κι όλα πολύ.
Εύκολα, μόνο με το Σώπα.
Μεγάλη τέχνη αυτό το «Σώπα».
Μάθε το στη γυναίκα σου, στο παιδί σου, στην πεθερά σου
κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και κάν’ την να σωπάσει.
Κόψ’ την σύρριζα.
Πέτα την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.
Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.
Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από το βραχνά να μιλάς,
χωρίς να μιλάς να λες «έχετε δίκιο, είμαι σαν κι εσάς»
Αχ! Πόσο θα ‘θελα να μιλήσω ο κερατάς.
Και δεν θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.
Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ’ την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια.
Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις. Κόψε τη γλώσσα σου.
Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου,
γιατί νομίζω πως θα ‘ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω
και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο,
με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:
Mίλα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Δυο λόγια για τον ποιητή Αζίζ Νεσίν (1916-1995)
Φιλολογικό ψευδώνυμο του Μεχμέτ Νουσρέτ Νεσίν (Αζίζ ήταν το όνομα του πατέρα του).
Γεννήθηκε στη Χάλκη της Κωνσταντινούπολης στις 20 Δεκεμβρίου του 1915. Παιδί μιας φτωχής μικροαστικής οικογένειας, έμεινε ορφανός σε πολύ μικρή ηλικία. Αποφοίτησε από το Στρατιωτικό Λύκειο Kuleli (1935), τη Στρατιωτική Ακαδημία (1937) και τη Στρατιωτική Σχολή Φυσικομαθηματικών Σπουδών (1939). Φοίτησε, επίσης, για δύο χρόνια στη Σχολή Καλών Τεχνών.
Και δε θα μπορούσα να μην υπενθυμίσω και τους παρακάτω στίχους του Μπέρτολτ Μπρεχτ:
«Κι όταν θα έχετε καλυτερέψει τον κόσμο,
Να συνεχίσετε να τον καλυτερεύετε αυτόν τον καλύτερο κόσμο.
Κι αν καλυτερεύοντας τον κόσμο, συμπληρώσετε την αλήθεια
λοιπόν, συμπληρώστε κι άλλο τη συμπληρωμένη αλήθεια.
Κι αν συμπληρώνοντας την αλήθεια, αλλάξατε την ανθρωπότητα,
Λοιπόν,
αλλάξτε κι άλλο την αλλαγμένη ανθρωπότητα».
ΑΣ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ! ΟΤΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ!!
ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΥΠΕΡΟΧΟ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ ΑΚΟΜΗ ΚΑΛΥΤΕΡΟ!!!!
