Για όσους θεωρούν πως η νεοελληνική λογοτεχνία βρίσκεται μπλεγμένη στα δίχτυα του εύκολου εντυπωσιοθηρισμού, της ρηχής εμπορικότητας των βεβιασμένων πωλήσεων που σε λίγο καιρό θα έχουν ξεχαστεί, μπορούν ν’ αλλάξουν γνώμη διαβάζοντας ένα (ακόμα) έξοχο μυθιστόρημα της Τ. Μπάιλα. Ο λόγος για το «Ουίσκι Μπλε» το τέταρτο κατά σειρά μυθιστόρημα μιας σεμνής συγγραφέως που τιμά την ιδιότητά της.
Οι 491 σελίδες του εν λόγω μυθιστορήματος αποτελούν την επιτομή της Ιστορίας του ελληνισμού τον εικοστό αιώνα. Το βαθύ γαλάζιο των ηρώων μένει ανεξίτηλο στο χώρο που εκτυλίσσεται η ζωή των ηρώων. Ο χώρος του ελληνισμού δεν υπήρξε πεπερασμένος ποτέ, όπως δεν υπήρξε ποτέ πεπερασμένος ο αγώνας του Έλληνα να μάθει, να προσπαθήσει και εν τέλει να δημιουργήσει. Εστίες ελληνισμού τα πέρατα του κόσμου· η κοσμοπολίτισσα Αίγυπτος, οι βαθιοί τάφοι των ορυχείων του Βελγίου, το όνειρο της Αμερικής, μα πάνω απ’ όλα το «ηφαίστειο» της Σαντορίνης, οι παρακμιακές συνοικίες του μεταπολεμικού Πειραιά και της Τρούμπας, όλα εκείνα τα πεδία που ο κεντρικός ήρωας ο Μιχάλης και όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα του βιβλίου αγωνίζονται αέναα, όχι απλά να επιβιώσουν, αλλά να ξεφύγουν απ’ τα αδιέξοδά τους.
Διακριτά επίκαιρο το έργο, έρχεται να συγκλονίσει τον αναγνώστη με τις αναλογίες των αδιεξόδων του Έλληνα του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα αντίστοιχα. Διαρκείς ομόκεντροι κύκλοι δημιουργούν ένα θεαματικό περίγραμμα της Ελληνικής πρόσφατης Ιστορίας και κοινωνικής ζωής. Παράλληλα με μια άκρως έντιμη οπτική δίνεται η πραγματική διάσταση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, εκεί που μέχρι πριν λίγες δεκαετίες απαγόρευαν στα καφέ την είσοδο σε «Ιταλούς, Έλληνες και … σκύλους!!!»· αντίθετα επέτρεπαν σ’ αυτούς να πεθάνουν στα λαγούμια των ορυχείων τους!!!
Το βιβλίο καλύπτει την πραγματική πορεία της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς φτιασίδια και γλυκανάλατες περιφερειακές ιστορίες που παραπέμπουν σε σύγχρονες μορφές «άρλεκιν». Με όπλα τη γνώση, τη φαντασία, αλλά κυρίως το ήθος ζυμώνεται μια άκρως εύγεστη ιστορία που ευφραίνει τις αισθήσεις με το μεθυστικό θαλασσινό αγέρι που φυσά διαρκώς, με τη ζάλη του ουίσκι που κρατά τους ήρωες σε κατάσταση ευφορίας, αλλά όχι μέθης.
Η ζωή των Ελλήνων όπως, αν και έπρεπε, δε διδάσκει η ελληνική Ιστορία. Ευτυχώς που ξεπροβάλλουν κάτι τέτοια έργα για να την αποκαταστήσουν άλλωστε!!!
* Ο Μιχάλης Τζανάκης είναι φιλόλογος-συγγραφέας