Ο άνθρωπος δεν είναι προϊόν της ίδιας του
της βούλησης, αλλά διαμορφώνεται αδιαλείπτως
από το περιβάλλον» Πασκάλ
Από καιρού εις καιρόν ο συμπολίτης ευσυνείδητος εκπαιδευτικός Χάρης Στρατιδάκης μας αιφνιδιάζει ευχάριστα με τα αλλεπάλληλά του πονήματα, τα οποία αποτελούν επίτευγμα πολυετούς, πολυσχιδούς επιστημονικής μελέτης ιδιαίτερης ευαισθησίας και ποιοτικής κατηγορίας εν μέσω καταιγισμού εκδόσεων.
Το έργο του ακατάπαυστου ερευνητή, παραγωγικού και ευδόκιμου συγγραφέα εκτείνεται σε πολλά πεδία και συνίσταται από ένα απαύγασμα προβληματισμού, πείρας και ενδελεχούς σπουδής, από μια σύνθεση διαφορετικών στοιχείων τόσο της παράδοσης όσο και του φυσικού περιβάλλοντος, ουσιώδη βοηθήματα στα πλαίσια των επαγγελματικών του υποχρεώσεων.
Ο Χάρης Στρατιδάκης εντυπωσιάζει για την αυτενέργεια, την αυτοβουλία, για τον ένθερμο και ένθεο ζήλο του, αλλά πρωτίστως για το αίσθημα ευθύνης και τη συνέπειά του απέναντι στα προβλήματα του φυσικού περιβάλλοντος και της παιδείας. Άραγε πόσοι να υπάρχουν σήμερα στην υλιστική εποχή μας θεράποντες της παιδείας, οι οποίοι, αντί μιας στείρας συμβατικής αδολεσχίας και ενός διδακτισμού πασχίζουν να προσφέρουν ηθικοπλαστικό έργο; Έργο με εμπνευσμένη καθοδήγηση που να το ασκούν όχι μόνο ως επάγγελμα βιοποριστικό, αλλά και ως λειτούργημα (κοινωνική προσφορά) και ως αποστολή (διάπλαση χαρακτήρων). Η αξία υποδειγματικών εκπαιδευτικών είναι εξ ορισμού ανεκτίμητη, πόσω μάλλον όταν πέραν της καθημερινής διδασκαλίας, διακατέχονται από βαθύ αίσθημα ευθύνης έχουν την έφεση και ξέρουν να δίνουν στα παιδιά κίνητρα για μια περιβαλλοντική είτε λαογραφική έρευνα και μελέτη, είτε για μια άλλη δημιουργική διανοητική απασχόληση.
Ο λαϊκός πολιτισμός συναπαρτίζεται από αινίγματα, τραγούδια, παροιμίες, ξεκαρδιστικά ανέκδοτα, ήθη και έθιμα, λαϊκή τέχνη κ.α. Όλα αυτά τα στοιχεία της παράδοσης διακρίνονται για ένα λευκό σημάδι αθωότητας, είναι λόγια της καρδιάς, εστιάζονται στην καρδιά. Αν και αντιδιαστέλλονται από ένα καλλιεργημένο εκλεπτυσμένο αισθητήριο, διέπονται από μια αγνότητα, μια παρθενία της ψυχής σαν εκείνη, που απαλείφει κάθε ίχνος νοητικής λειτουργίας.
Η ευκρινής ορθοεπής προφορά των λέξεων του έναρθρου λόγου, και απόδοση της φράσης συνιστούν άριστη άρθρωση. Από την πληθώρα των στοιχείων του λαογραφικού μας πλούτου και της παράδοσης ο Χάρης Στρατιδάκης και οι μαθητές του επέλεξαν τους γλωσσοδέτες, τα «καθαρογλωσσίδια» που λέμε στη δική μας διάλεκτο, με σκοπό να τα αποθησαυρίσουν, να τα ταξινομήσουν και να τα εκδώσουν, ώστε να μην περιπέσουν στη λήθη.
Όπως αναφέρει ο Μιχ. Μερακλής (σελ. 18) «ο γλωσσοδέτης ασκεί την ευστροφία της γλώσσας, την καθαρότερη και ταχύτερη προφορά δύσκολων λέξεων, γιατί σχηματίζεται από λέξεις δυσκολοπρόφερτες, πολυσύνθετες με αλλεπάλληλους όμοιους ή παρεμφερείς, φθόγγους».
Επομένως το «καθαρογλωσσίδι» είναι μια άσκηση της γλώσσας, για να ξεμπερδέψει όπως αποφαίνεται ένα χαρακτηριστικό σατυρικό τετράστιχο στο εξώφυλλο με την ηθελημένη ασάφεια και την αμοιβαία μετάθεση των συλλαβών:
Εγλώσσεψεν η μπέρδα μου
Στο καθαρογλωσσίδι
Δεν ήτον εύκολο να πω
Το «κατσοπρινουλίδι»
«Τα παγωμένα ατελείωτα βράδια του χειμώνα στα χωριά μας οι αποσπερίδες δίνουν και παίρνουν. Εκεί όλοι θα καθίσουν, θα φάνε, θα πιούνε και μέσα στη ζεστή, ανοιχτόκαρδη ατμόσφαιρα με χαρές, γέλια, μαντινάδες, χορούς, τραγούδια, ιστορίες για ήρωες και φανταξά, παραμύθια χωρατάδες, παιχνίδια, καθαρογλωσσίδια κι αινίγματα θα περάσει η βραδυά» (αναφέρει ο συγγραφέας στη σελ. 18).
Αυτά σε ότι αφορά την έκδοση του 2008 για τα «καθαρογλωσσίδια» έρευνα λαογραφικού ενδιαφέροντος στα πλαίσια της σχολικής δραστηριότητας.
Σε επόμενη έκδοση του 2009 ο Χάρης Στρατιδάκης επιχειρεί να αντλήσει από πλείστες αρχειακές πηγές, ώστε να εκπονήσει από εξακριβωμένα στοιχεία μια μελέτη σχετική με την «Πρώτη εκατονταετία της νηπιακής εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο (1861-1965) και μια συμβολή στην ιστορία του Ελληνικού νηπιαγωγείου».
Στην καλαίσθητη έκδοση με τις ευμεγέθεις σελίδες (30Χ20) ο συγγραφέας αναφέρεται κατ’ αρχάς, στη νηπιακή εκπαίδευση στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε από τα χρόνια του Καποδίστρια στην ουδέτερη Σύρο, το άλλοτε δυναμικά αναπτυσσόμενο εμποροναυτικό κέντρο του νεοσύστατου ελληνικού βασιλείου, επομένως η προσχολική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι μια παλιά ιστορία. Εξάλλου λαμβάνει υπ’ όψη του όλες τις πτυχές και παραμέτρους, αποκαλύπτει άγνωστα, δυσεύρετα στοιχεία και διανθίζει τη διερεύνηση με πλούσιο αρχειακό υλικό (σχεδιάσματα, προγράμματα, εξώφυλλα βιβλίων κλπ.). Εκ παραλλήλου, με τη σύντομη αδιάσπαστη ιστορία του Ελληνικού νηπιαγωγείου, εντρυφεί και σε με μιαν άλλη εμπεριστατωμένη αναφορά στη ρεθυμνιακή προσχολική εκπαίδευση. Σημείο αναφοράς το «Ιδιωτικόν Εκπαιδευτήριον Αμαλίας Ζαννιδάκη» στο οποίο ζήσαμε οι παλαιότεροι τα χρόνια της ανεμελιάς. Ποιός θα μπορούσε να λησμονήσει την κυρία Αμαλία, που συνόδευε τα τραγούδια μας με το μαντολίνο; Είμαστε εμείς τα παιδιά των προνομιούχων οικογενειών. Όχι πλούσιων, αλλά όχι και εργατικών, εκείνων που φοιτούσαν στο Τούρκικο. Γι’ αυτό και καμαρώναμε με τις χαρακτηριστικές ναυτικές μας στολές σα….. γύφτικα σκεπάρνια. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη αρίστη συμπολίτισσα αείμνηστη νηπιαγωγό Μαρία Αλεφαντινού.
Το 2011 ο δημιουργικός συμπολίτης τυπώνει το κορυφαίο του επίτευγμα. Την κορωνίδα της πνευματικής του παραγωγής. Πρόκειται για έκδοση μνημειώδη, καλαίσθητη στο μέγιστο βαθμό, καλλιτεχνική εις το έπακρον, κομμάτι συλλεκτικής αξίας. Πέραν όλων αυτών οι εικόνες στα «Σπήλαια του Ρεθύμνου» σε μεταφέρουν σ’ έναν κόσμο μαγείας σαν εκείνον ενός εξωτικού παραμυθιού. Κόσμο θαυμαστό και ονειρικό, που σου προξενεί μιαν ακαθόριστη, ασύλληπτη, και παράξενη αίσθηση, που σε προϊδεάζει και σε παρακινεί για επίσκεψη. Ταξίδι στη μαγεία της φύσης η έντεχνη projection με τον κατάλληλο, τεχνητό φωτισμό των σπηλαίων να προσδίδει μιαν ανάγλυφη υποβλητική εικόνα στους σταλακτίτες ώστε να αποκαλύπτει την ακατάλυτη κρυμμένη αισθητική τους και να εισάγει το θεατή σ’ ένα σύμπαν ομορφιάς και ψευδαισθήσεων. Η ύπαρξή τους ήταν γνωστή στους ντόπιους πριν από πολλά χρόνια, κανείς όμως δεν υποψιαζόταν το θαύμα, που έκρυβαν και που σταγόνα – σταγόνα σμίλεψε η φύση με ασύγκριτη τέχνη πέρα από κάθε φαντασία.
Θα ‘ταν ασυγχώρητο λάθος να μην αναφέρομε εδώ την επιμελήτρια της έκδοσης κυρία Αγγελική Βλαχοπούλου και την εκτύπωση της Γραφοτεχνικής. Ιδιαίτερο κύρος προσδίδει, στην illustration έκδοση, η συμβολή του βετεράνου ορειβάτη και σπηλαιολόγου Αντώνη Πλυμάκη, ενός ανιδιοτελούς, εξέχοντος μέλους της Χανιώτικης κοινωνίας.
Την περυσινή χρονιά (2012) ο Χάρης Στρατιδάκης τυπώνει ένα ακόμα αριστουργηματικό τεύχος «Μνημειακά δέντρα και δάση της Κρήτης». Και αυτό όπως το προηγούμενο λεύκωμα, διανθίζεται με άψογες, χαρακτηριστικές του περιβάλλοντος φωτογραφίες, αλλά και… «ενοχοποιητικές» σχετικά με το δασικό πλούτο που χάνεται, για τη διαχρονική εθνική ζημία και την αθεράπευτη «ψυχασθένεια» της ανεξέλεγκτης υλοτομίας. Είναι προς τιμή του ευσυνείδητου περιβαλλοντολόγου ότι υψώνει στεντόρεια, βροντερή φωνή για την τραγική, τεράστια εθνική καταστροφή και την εγκληματική τακτική της αποψίλωσης των δασών.
Ένα ακόμα βιβλίο εκδίδεται τον ίδιο χρόνο (Σεπτέμβριος 2012) σχετικά με την «παραδοσιακή αγγειοπλαστική τέχνη στο Ρέθυμνο κατά τον 20ο αιώνα».
Η Φαλή Βογιατζάκη η ενεργητική όσο και δραστήρια Κυρία, η ξεχωριστή συμπολίτισσα η οποία προσέδωσε στον τόπο μας μια αρχοντική εμφάνιση με το ατίμητο, αρχιτεκτονικό μνημείο με το σπάνιο πολιτιστικό περιεχόμενο, αναφέρει στον περιεκτικό πρόλογο του βιβλίου.
«Στην τεκμηριωμένη εργασία του ο συγγραφέας παρουσιάζει ένα ιστορικό διάγραμμα της ρεθεμιώτικης κεραμικής, τα σημαντικά αγγειοπλαστικά κέντρα της περιοχής, τους χώρους εργασίας των τεχνικών, τα τσικαλαριά, τα καμίνια και τα προϊόντα τους, ανασυνθέτοντας την εικόνα μιας εποχής που απομακρύνεται από τη μνήμη μας όλο και περισσότερο. Ακόμα τιμά τους σύγχρονους ρεθεμιώτες παραδοσιακούς αγγειοπλάστες, προβάλλοντας την ιστορία και το έργο τους».
Ο συμπολίτης Χάρης Στρατιδάκης εντάσσεται στη χορεία των καταξιωμένων, παραγωγικών συγγραφέων της νεότερης ρεθεμνιώτικης γενιάς. Η συνεχής, δυναμική παρουσία του στον πνευματικόν ορίζοντα του τόπου, σηματοδοτεί μια νέα εποχή στη ρεθεμνιώτικη κλασική και ιστορική παράδοση με την οποία συνδέεται άρρηκτα το έργο του και ενθαρρύνει, ότι δεν απέλιπεν η περαιτέρω αδιάσπαστη συνέχειά της.
Θα μου επιτρέψετε να ανοίξω μια παρένθεση. Όταν ακούγονται σε κάθε απεργία και διαδήλωση τα γνωστά τραγούδια στους δρόμους της Αθήνας στη διαπασών, όπως εκείνα που μιλάνε για φλάμπουρα επανάστασης και η ζωή γέμισε με ντουφέκια, με σημαίες και με ταμπούρλα, λες και βρισκόμαστε στο Μεσολόγγι πολιορκημένοι από τα στίφτη του Ιμπραήμ. Και όταν θεωρείται μεγάλη σοφία και διδάσκεται κάθε ακρότητα και υπερβολή σαν αυτή του Μπρεχτ: «μεγαλύτερο έγκλημα και από τη ληστεία τράπεζας είναι η ίδρυση της τράπεζας», γιατί τότε να μη τιμωρήσεις, σύμφωνα με το ακαταλόγιστο των νεαρών βλαστών, τους ιδρυτές; Χωρίς αμφιβολία η ευθύνη για τους βανδαλισμούς τη βεβήλωση των μνημείων, τις εμπρηστικές επιθέσεις, το έγκλημα και το αβυσσαλέο μίσος της αποπροσανατολισμένης γενιάς επιβαρύνει εαυτούς και αλλήλους, που σημαίνει «ή στραβός ειν’ ο γιαλός ή στραβιά αρμενίζουμε».
Η έμπρακτη και ουσιαστική συμβολή προς την ορθή κατεύθυνση της παιδείας, εκπαιδευτικών όπως ο Χάρης Στρατιδάκης και η ευφυής τακτική με τους εύστοχους χειρισμούς, είναι εξ αντικειμένου όχι απλά και μόνον η δέουσα, αλλά και η ανεκτίμητη.
Μετά τη συνολική αξιολόγηση της προσφοράς του και τη θετική αποτίμηση, αντιλαμβάνεται ο καθείς, το πόσο ουσιαστική υπήρξε αυτή η πολύτιμη υπηρεσία στην πρόοδο της παιδείας, πολλώ μάλλον μετά τα συνταρακτικά γεγονότα των πρόσφατων ληστειών από νέα παιδιά, γόνους της κοινωνικής και οικονομικής ελίτ, αποφοίτους προτύπων λυκείων υψηλών απαιτήσεων και επιδόσεων. Παρ’ όλ’ αυτά συμβαίνει το αδιανόητο να δηλώνει μια μάνα υπερήφανη για το γιό της «που αγωνίζεται ενάντια σε μια σάπια κοινωνία». Επομένως δεν είναι παράξενο να καταντούν αυτά τα παιδιά εγκληματίες, ευάλωτα και πειθήνια αθύρματα στα χέρια στυγνών πατρώνων, διότι στη χώρα μας κανένας δεν ευθύνεται για τίποτα.
Ο έγκριτος εκπαιδευτικός ανέπτυξε μιαν επωφελή όσο και πολύτιμη δραστηριότητα, ερευνητική και πολυδιάστατη. Έφερε τη νέα γενιά σε άμεση επαφή με το υγιές περιβάλλον, με τη φύση και με τη διαχρονική αξία της, εν επιγνώσει με ότι αυτό συνεπάγεται ήτοι: αφύπνιση συνειδήσεων, ανόρθωση ηθικού, διανοητική ωριμότητα, αμοιβαίο σεβασμό, αυτογνωσία. Του αξίζει κάθε έπαινος.
