Με αφορμή την πρόσφατη χασισοφυτεία στην Πανεπιστημιούπολη του Γάλλου, στο προηγούμενο, Β΄, σχετικό δημοσίευμα μας, καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα των δενδρυλλίων κάνναβης, που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, αποτελεί μια μόνο όψη του γενικότερου προβλήματος, που σχετίζεται με τις οργανωτικές και διοικητικές δομές του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η σύνθεση των βασικών οργάνων διοίκησης (Σύγκλητος, Πρυτανεία, Πρυτανικό Συμβούλιο, Γενικές Συνελεύσεις και Πρόεδροι Τμημάτων) δεν επιτρέπει την άσκηση ουσιαστικής εποπτείας και ελέγχου στις κατακερματισμένες διοικητικές υπηρεσίες, δύο απομακρυσμένων πανεπιστημιουπόλεων.
Δυστυχώς οι ακαδημαϊκοί και τα συλλογικά τους όργανα, σε πανελλήνια κλίματα, δε στοχεύουν στη δημιουργία σοβαρών στελεχών με διοικητική και επαγγελματική επάρκεια και θεσμικό ρόλο, εκχωρώντας σ’ αυτά μέρος των αρμοδιοτήτων τους. Εξυπακούεται ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, θα λειτουργούν ασφαλιστικές δικλείδες, που δε θα επιτρέπουν τη λειτουργία των οργάνων αυτών ως αυτόνομα και στεγανά κέντρα εξουσίας. Αντίθετα θα δρουν και θα αξιολογούνται αποκλειστικά στο πλαίσιο της παροχής εξειδικευμένων και υψηλής στάθμης επαγγελματικών υπηρεσιών, οι οποίες θα αφήνουν απερίσπαστη την επιστημονική και φοιτητική κοινότητα στο κύριο ακαδημαϊκό της έργο. Φυσικά για την επίτευξη ενός τόσο υψηλού στόχου, καίριας σημασίας αποτελεί ο όρος αξιολόγηση, ο οποίος, αλλοίμονο, αποτελεί και για το «μεταξύ των καλυτέρων του κόσμου» Πανεπιστήμιο Κρήτης μια πολλή πονεμένη ιστορία…
Η μόνη περίπτωση Πρύτανη που προσπάθησε να αντιμετωπίσει με σοβαρό τρόπο τη διοικητική δομή του ΠΚ είναι η αείμνηστη Χριστίνα Σπυράκη (ΧΣ), στην οποία αξίζει να αφιερωθεί ένα ξεχωριστό άρθρο. Σήμερα θα αναφερθούμε σε μια μόνο, άγνωστη και όμως καίριας σημασίας, προσπάθειά της. Το 1998-1999, είναι εποχή που το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ρέθυμνο ετοιμάζεται να μετακομίσει από τα Περβόλια στου Γάλλου. Η εν λόγω μεταφορά, όπως και αυτή της Διοίκησης από την πρώην Πολυκλινική στου Γάλλου, έγινε εφικτή μετά από σκληρή και επίπονη προσωπική προσπάθεια της ΧΣ. Τη βοηθήσαμε να φορτώνει η ίδια σε φορτηγό ως και φακέλους των Διοικητικών Υπηρεσιών στη Δημητρακάκη, την ώρα που οι συνδικαλιστές των υπαλλήλων, για ευνόητους λόγους, την παρακολουθούσαν στο πεζοδρόμιο, αντιδρώντας στην προοπτική «εξορίας» στου Γάλλου.
Τότε ακριβώς, παρακινούμενη και από το μέγεθος της ευθύνης διαχείρισης και ελέγχου ενός τόσο αχανούς χώρου, όπως αυτός του Γάλλου, η ΧΣ ανασύρει από τα συρτάρια της Πρυτανείας ένα σκονισμένο διάταγμα του 1992 που έφερε την υπογραφή του τότε (1992) πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και που έδινε στο Πανεπιστήμιο πράσινο φως να ξεκινήσει τη διαδικασία εκλογής Γενικού Γραμματέα. Η θέση αυτή είναι καίρια και ιδιαίτερα σημαντική για τα Πανεπιστήμια. Αποτελεί την απτή κορυφή και το συντονιστή όλων των διοικητικών και διαχειριστικών υπηρεσιών, ενώ συμμετέχει στις συνεδριάσεις των ακαδημαϊκών οργάνων, λειτουργώντας ως γέφυρα μεταξύ των διοικητικών υπηρεσιών και των συλλογικών οργάνων του Ιδρύματος. Για λόγους που δεν επιθυμώ να σχολιάσω επί του παρόντος, οι μέχρι τότε πρυτάνεις δεν το προώθησαν. Το ανέσυρε η ΧΣ και ξεκίνησε τη διαδικασία. Η προσπάθεια συνάντησε πολλές και απρόσμενες δυσκολίες. Βγήκαν στην επιφάνεια πολλές από τις γνωστές παθογένειες των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Κομματικές και άλλες ιδεολογικές συμπήξεις , ποικίλες ομάδες (lobbies), ( Ηρακλείωτικο και Ρεθεμνιώτκο lobby, σπέκουλες τμημάτων, φοιτητικο – κομματικές παρεμβάσεις, συνδικαλιστικές παρεμβάσεις υπαλλήλων, κλπ). Η Σπυράκη δε λύγισε. Τη στήριξαν σοβαρά ακαδημαϊκά στελέχη και από το Ρέθυμνο και από το Ηράκλειο. Το πάλεψαν μέχρι τέλους και ύστερα από δύο περίπου χρόνια η διαδικασία ανέδειξε ως Γενικό Γραμματέα ένα κατά τεκμήριο καταξιωμένο επαγγελματικό στέλεχος. Δυστυχώς. Άνθρακες ο θησαυρός!!! Το Γενικό Λογιστήριο αποφάνθηκε ότι ήταν αδύνατο να εγκριθεί το 1999 το άνοιγμα μιας πίστωσης, στηριζόμενης σε ένα διάταγμα του 1992)!! Η διαδικασία, είπα, θα έπρεπε να ξεκινήσει από την αρχή και με νέο διάταγμα. Στο μεταξύ η Πρυτανεία άλλαξε, η Σπυράκη απογοητευμένη, για πολλούς λόγους, εγκατέλειψε το Πανεπιστήμιο αμέσως μετά, κανείς εκ των επομένων πρυτάνεων δεν ενδιαφέρθηκε και … ο φάκελος ξαναμπήκε στο χρονοντούλαπο, όπου αδιατάρακτα και μακαρίως αναπαύεται ως τα σήμερα.
Ένα κρίσιμο ερώτημα πλανάται πάντως. Τι κάνει τους πανεπιστημιακούς να αδρανούν ή να μη θέλουν να φτιάξουν τους μηχανισμούς εκείνους, μέσω των οποίων θα αναδειχθούν τα επιτελικά και θεσμικά στελέχη, που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία ενός σύγχρονου πανεπιστημίου;
Προς Θεού! Δεν υποτιμώ το υπάρχον διοικητικό προσωπικό, του οποίου ο ζήλος, και οι ικανότητες σημαντικού αριθμού των μελών του, προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες και καλύπτει φιλότιμα πολλά από τα υπάρχοντα κενά. Μιλώ για τη θεσμική, ορθολογική και αξιοκρατική οργάνωση και στελέχωση των διοικητικών του δομών.
Υπογραμμίζω, κλείνοντας, δύο σημεία: (α) τα αναφερθέντα, ως προς το Πανεπιστήμιο Κρήτης προβλήματα, είναι διαχρονικά και ουδόλως βαρύνουν μονόπλευρα τη σημερινή πρυτανική αρχή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτή απαλλάσσεται από την ευθύνη να τα θέσει σύντομα και ευθαρσώς στο τραπέζι, (β) μιλώντας σε εθνικό επίπεδο, πέραν της ευθύνης των προηγούμενων και των σημερινών κυβερνητικών επιλογών, μεγάλο βάρος πέφτει στους ώμους της πολλαπλώς διχασμένης και μπερδεμένης ακαδημαϊκής κοινότητας. Το μπέρδεμα αυτό αποτελεί από μόνο του σοβαρό πρόβλημα.
