Απεγνωσμένες προσπάθειες προ των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Ιουνίου 2024 μας διδάσκει ο φετινός προϋπολογισμός. Προσπάθειες που συγκλίνουν σε κάθετη μείωση των εσόδων του φετινού προϋπολογισμού, προφανώς για να εξοικονομηθούν πόροι για να σταλούν στην Ουκρανία. Κανείς δε σκέφτεται σωστά στη συγκυρία αυτή, κανείς δεν είναι πεισμένος ότι έπρεπε να είμαστε στο πλευρό των Ουκρανών, ούτε για το αντίθετο. Μια κατάσταση που δεν πάει άλλο και το απόστημα φαίνεται ότι ωριμάζει για να σπάσει.
Όπως γίνεται με την οικονομική ανάλυση κάθε εχέφρονα φυσικού ή νομικού προσώπου, γίνεται και με τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Πρέπει να ισχύει η αρχή της ισοσκέλισης αφού τα συνολικά έσοδα που εγγράφονται στον προϋπολογισμό πρέπει να ισούνται με τις συνολικές δαπάνες της Ένωσης που εγγράφονται στον προϋπολογισμό. Κατά τον προσδιορισμό των συνεισφορών ιδίων πόρων των κρατών μελών, το σημείο εκκίνησης είναι το συνολικό ποσό των εγκεκριμένων δαπανών (πιστώσεις πληρωμών).
Τι και ποιοι είναι οι ίδιοι πόροι που ακούμε συχνά να αναφέρονται για τον προσδιορισμό των εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ. Τέσσερεις είναι οι πηγές προέλευσης και αφορούν τους, αλλά και μια πρόσθετη πηγή που αφορά είτε πλεόνασμα του προηγούμενου οικονομικού έτους, είτε διάφορα έσοδα (όπως αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά ή αναπροσαρμογές):
1. Παραδοσιακούς ίδιους πόρους, (κυρίως τελωνειακοί δασμοί), που εισπράττονται εξ ονόματος της Ένωσης από τα κράτη μέλη, και για το 2024 ανέρχονται σε 24,6 δισ. ευρώ, ήτοι 17,26% του συνόλου των εσόδων.
2. Ένα ποσοστό ίσο με το 1% που προέρχεται από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), που εισπράττεται από κάθε κράτος μέλος, και για το 2024 ανέρχονται σε 23,6 δισ. ευρώ, ήτοι 16,56% του συνόλου των εσόδων.
3. Ένα μικρό ποσοστό που προέρχεται από τα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώνονται, που το 2024 είναι 6,13 δισ. ευρώ, ήτοι 4,3% του συνόλου των εσόδων.
4. Και ο ίδιος πόρος που βασίζεται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ), που αποτελεί ποσοστό του ΑΕΕ των κρατών μελών. Αυτός είναι ένας εξισορροπητικός πόρος που για το 2024 ανέρχεται σε 81,2 δισ. ευρώ, ήτοι 56,91% του συνόλου των εσόδων.
5. Και τέλος ένα ποσοστό που αθροίζει διάφορα έσοδα, αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, αναπροσαρμογές κ.ά. ο οποίος για το 2024 ανέρχεται σε 6,13 δισ. ευρώ, ήτοι 4,3% του συνόλου των εσόδων.
Η πρόσθεση των ανωτέρω ποσοστών είναι 100% των εσόδων και όλα τα απαραίτητα στοιχεία βρίσκει ο ενδιαφερόμενος στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Έτσι εξασφαλίζεται και η χρηματοδότηση του ετήσιου προϋπολογισμού, που ανέρχονται σε 142,6 δισ. ευρώ για το τρέχον έτος 2024.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναφορά στο ποιος πληρώνει για να συγκεντρωθούν αυτά τα ποσά. Είναι λογικό να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες ότι στον κεντρικό κορβανά καταβάλουν κατά το δοκούν τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η προσπάθεια να καταβάλουν ανάλογα με τις δυνάμεις του ο καθένας καταλήγει στη διαπίστωση ότι μεγάλοι και ισχυροί εθνικοί προϋπολογισμοί να καταβάλουν μεγάλα ποσά και αντίθετα αδύναμοι προϋπολογισμοί καταβάλουν μικρότερα ποσά.
Στον πίνακα που ακολουθεί εντάξαμε ορισμένες χώρες και την Ελλάδα:
| Πηγή εσόδων προϋπολογισμού της ΕΕ 2024 | ||
| σε εκατ.€ | ||
| Κράτη μέλη | Σύνολο ιδίων πόρων | % |
| Γερμανία | 30.152 | 21,14 |
| Γαλλία | 23.427 | 16,43 |
| Ιταλία | 17.240 | 12,09 |
| Ισπανία | 12.632 | 8,86 |
| Ολλανδία | 8.391 | 5,88 |
| Πολωνία | 7.216 | 5,06 |
| Ελλάδα | 1.900 | 1,33 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 136.499 | 95,70 |
| Πλεονάσματα | 6.130 | 4,30 |
| Γενικο Συνολο | 142.629 | 100,00 |
Και αντιθέτως, η καταβολή δαπανών δείχνει ότι οι πλέον αδύναμοι απολαμβάνουν θετικό πρόσημο μεταξύ των εσόδων που καταβάλουν στον κεντρικό κορβανά και των δαπανών που απολαμβάνουν τα κράτη μέλη από τη λειτουργία των πολιτικών για τις οποίες δαπανώνται αυτά τα κονδύλια.
Στους συνεισφέροντες στον κοινοτικό προϋπολογισμό με σειρά καταβολής ύψους κονδυλίων, αλλά και στο σύνολο των πηγών προέλευσης του προϋπολογισμού 2024 παρατηρούνται με βάση τον πίνακα που ακολουθεί, τα εξής:
Για λόγους συγκρισιμότητας παραθέτουμε ακόμη ένα μικρό πίνακα που αφορά τα τελευταία έτη@
ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΗΣ ΕΕ
| Έτη | Ίδιοι πόροι | Σύνολο Εσόδων |
| σε εκατ. € | ||
| 2017 | 115.416 | 139.691 |
| 2018 | 142.364 | 144.768 |
| 2019 | 146.304 | 148.198 |
| 2020 | 159832 | 164108 |
| 2021 | 156.867 | 166.060 |
| 2022 | 157.701 | 170.603 |
| 2023 | 156.573 | 168.649 |
| 2024 | 136.499 | 142.629 |
Εδώ συνάγονται ορισμένα συμπεράσματα που καλά θα κάνουν να τα μελετήσουν όσοι προσβλέπουν στον κοινοτικό κορβανά για να ξέρουν τι τους περιμένει.
6. Παρατηρείται μια κάθετη μείωση του ύψους του κοινοτικού προϋπολογισμού, ακατανόητη μέσα σε περίοδο κρίσης, αυξημένων επιτοκίων δανεισμού, με σοβαρή επισιτιστική κρίση και τους αγρότες που ναι μεν γύρισαν στα σπίτια τους, ανικανοποίητοι, όμως, και με σημαντικά άδηλα προβλήματα που θα εμφανιστούν ξαφνικά και θα πνίξουν κάθε προσπάθεια ανάδρασης.
7. Ο φετινός προϋπολογισμός, για λόγους που θα δούμε στο επόμενο συμπέρασμα, φτάνει στα επίπεδα του μέσου όρου των ετών 2017-2018. Μια άθλια εξέλιξη και μάλιστα εν μέσω δυο πολέμων στην αυλή μας.
8. Χωρίς μελέτη και με δεδομένη μια ανατριχιαστική πολιτική από ορισμένους μεγάλους «παίκτες» της ευρωπαϊκής σκηνής για να σταλεί ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό στην Ουκρανία, οδηγούν σε αξεπέραστη κρίση μεγάλα στρώματα του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Η εξέλιξη του προϋπολογισμού δείχνει εντελώς ξεκάθαρα μια πολιτική εξοικονόμησης πόρων για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις που δεν όφειλαν οι Ευρωπαίοι να πληρώσουν για τους Ουκρανούς. Εκτός αν δε μας λένε την αλήθεια και απλά μας ενημερώνουν.
9. Η χώρα μας έζησε ένα δράμα (μεταξύ και άλλων πολλών) που οφείλεται στην καταβύθιση της Θεσσαλίας, ζωτικής σημασίας χώρος για την επιβίωσή μας. Ήταν μια περίπτωση να βγούμε από την υποβοήθηση στην Ουκρανία και να κοιτάξουμε τα του οίκου μας. Όλοι θα καταλάβαιναν την επείγουσα ανάγκη.
* Ο Γιώργος Μαρκατάτος είναι διευθύνων σύμβουλος
