Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΕΡΠΙΡΑΚΗ*
Ο Ιωάννης Ροδινός του Ευσταθίου γεννήθηκε στο Ατσιπόπουλο το 1872. Πολύ νέος άφησε το γενέθλιο τόπο και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Δεν έτυχε ανώτερης παιδείας. Μορφώθηκε, όμως πρακτικά στον κλάδο της μηχανουργίας στον οποίο προόδευσε αργότερα «αδιαλείπτως εργαζόμενος και επιτυγχάνων, κατόρθωσε διά των ιδίων του ευγενών μόχθων και αγώνων να γίνη ιδρυτής του μεγάλου μηχανουργείου, έχων συμβοηθόν και συνεταίρον του έναν έγκριτον και επιστημονικώς μορφωμένον επιχειρηματίαν, τον Ι. Βοργιά, ουχί δε προ πολλού χρόνου ίδρυσε και έτερα μεγάλα εργοστάσια εν Κρήτη λειτουργούντα ευδοκιμώτατα». Πράγματι είχε αγοράσει το πυρηνελαιουργείο της Αγίας Φωτεινής στο Ρέθυμνο (υπάρχει στρατιωτικός χάρτης της περιοχής του Ρεθύμνου του 1925 που στη θέση της Αγίας Φωτεινής σημειώνει «εργοστάσιο Ροδινού»). Δεν αξιώθηκε όμως να δει το εργοστάσιο αυτό να λειτουργεί και να αξιοποιεί τις ελιές της περιοχής. Πολύ γρήγορα έγινε σημαντικός οικονομικός παράγοντας του Πειραιά και όχι μόνο.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η ελληνική κυβέρνηση είχε επιτάξει τα εργοστάσια των Ροδινού-Βοργιά καθώς και το ναυπηγείο. Εκτός όμως από τις υπηρεσίες που πρόσφεραν στο ελληνικό κράτος, τα ναυπηγεία Ροδινού-Βοργιά, εκτελούσαν επίσης διάφορες εργασίες και για τον αγγλικό στόλο της Μεσογείου. Για το λόγο αυτό, για να δει από κοντά και να διαπιστώσει το είδος και την ποιότητα των εργασιών που γινόντουσαν εκεί, επισκέφθηκε το ναυπηγείο ο τότε Άγγλος πρέσβης στην Αθήνα και όπως μας πληροφορεί ο «Ραδάμανθυς» στο ρεπορτάζ που δημοσίευσε στο τεύχος 218, τεύχος 21(1918).
«Τα υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως επιταχθέντα μεγάλα μηχανουργεία των Ι Ροδινού και Ι. Βοργιά εδέχθησαν όλως απροόπτως την επίσκεψιν του πρεσβευτού της Μ. Βρετανίας λόρδου Γκράμβελ. Ο αντιπρόσωπο της κραταιάς ημών συμμάχου θέλησε να ιδεί το είδος των εργασιών τας οποίας εκτελεί το μηχανουργείο. Διά τον λόγο αυτόν ο Λόρδος Γκράμβελ περιεργάσθη όλα τα διαμερίσματα των εργοστασίων, μετά του μεγαλυτέρου ενδιαφέροντος, εζήτησε σχετικάς πληροφορίας και εν τέλει δι’ ωραίων λόγων συνεχάρη τους εργοστασιάρχας… εν τω προσώπω αμφοτέρων τούτων των μεγάλων βιομηχάνων εκτίμησε την ελληνικήν εν γένει εργασίαν».
Ο Ιωάννης Ροδινός δεν ξέχασε ποτέ την καταγωγή του. Υπεραγαπούσε το Ατσιπόπουλο. Ζούσε συνεχώς με την ανάμνησή του. Δεν έβλεπε τη στιγμή να έλθει κοντά του, να συναναστραφεί φίλους και συγγενείς. Την αγάπη του για το γενέθλιο τόπο την εκδήλωνε παντοιοτρόπως. Πάντα βοηθούσε τους ανθρώπους που είχαν ανάγκη, αλλά πάντοτε με τρόπο διακριτικό και αθόρυβο. Ερχόταν τακτικά στο Ατσιπόπουλο και πάντοτε ο ερχομός του γινόταν είδηση στις εφημερίδες της εποχής του. Και αυτό γιατί πάντα κάτι καλό και ωφέλιμο θα έκανε, είτε για το κοινωνικό σύνολο, είτε για συγκεκριμένα άτομα.
Είχε αναλάβει να ανακαινίσει με δικές του δαπάνες τον Ι.Ν. Της Παναγίας της Μεσοχωριανής. Είχε ανεγείρει κωδωνοστάσιο στο οποίο, την περίοδο της αποκριάς του 1919, κρέμασε μια καμπάνα έργο των εργοστασίων του στον Πειραιά. Με την ευκαιρία αυτή ο Ροδινός τέλεσε αρχιερατικό μνημόσυνο υπέρ των εν τω προσφάτω και λοιποίς υπέρ πίστεως και πατρίδος αγώσι πεσόντων ατσιπουλιανών. Τίμησε δε ιδιαιτέρως τους στρατιώτες Ατσιπουλιανούς που είχαν επιστρέψει από το μέτωπο, προσφέροντας τους πλουσιότατο γεύμα και αυτοί τον ευχαρίστησαν διά του τύπου «Κρητική Επιθεώρηση» 23-2-1919 )
Ο παριστάμενος επίσκοπος Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, Τιμόθεος πρότεινε στο Ροδινό να αναλάβει την αποπεράτωση του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου στον Κουμπέ, την οποία ο Ροδινός έκαμε αμέσως αποδεκτή. Ο επίσκοπος είπε ότι η παράδοση διασώζει την πληροφορία ότι εκεί στον Κουμπέ υπήρχε ναός αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο του οποίου διασώζονται τα θεμέλια. Ο ναός αυτός κατεδαφίστηκε από τους Τούρκους και τα υλικά χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του κουμπέ πάνω από την ομώνυμη πηγή, ο οποίος πριν από λίγους μήνες είχε καταρρεύσει.
Την ίδια περίοδο, όπως μας πληροφορεί η «Κρητική Επιθεώρηση» 13-2-1919, το Λύκειο Ελληνίδων με την ευκαιρία των Αποκριών οργάνωσε ένα αποκριάτικο χορό για την οικονομική ενίσχυση του Δημοτικού Νοσοκομείου Ρεθύμνου. Ο χορός είχε εξαιρετική επιτυχία και τα καθαρά έσοδα ήταν 2.019 δρχ. ποσόν αρκετά σοβαρό και δυνάμενον να εξοικονομήση σπουδαίως τας ανάγκας του μόνον ευεργετικού μας ιδρύματος οίον είναι των όλων στερούμενον Δημοτικόν μας Νοσοκομείον. Στο χορό αυτό του Λυκείου Ελληνίδων που έγινε στη μεγάλη αίθουσα των σχολείων (εννοεί την αίθουσα που υπήρχε στην νοτιοανατολική γωνία της αυλής του Ι.Ν. Εισοδίων της Παναγίας, γνωστή και ως αίθουσα των τριών ιεραρχών) πήγε, όπως μας πληροφορεί η εφημερίδα, και ο ευκατάστατος συμπολίτης μας μεγαλοβιομήχανος Πειραιώς κ. Ροδινός, όστις κατά την είσοδον γενναιοδόρως επλήρωσε 100 δρχ. Η χειρονομία αυτή του Ροδινού έκαμε μεγάλη εντύπωση.
Τα εγκαίνια του ανακαινισμένου Ι. Ναού έγιναν ανήμερα της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου 1920 με τρόπο πανηγυρικό και επίσημο. Στη λειτουργία χοροστάτησε ο επίσκοπος Τιμόθεος και παρέστησαν ο Νομάρχης και όλες οι αρχές της πόλης καθώς και πολύς κόσμος. Όλη την ημέρα η φιλαρμονική του Δήμου Ρεθύμνου παιάνιζε και σκορπούσε το κέφι και τη χαρά. Από νωρίς το απόγευμα άρχισε το γλέντι το οποίο συνεχίστηκε όλη τη νύχτα των πανηγυριστών αναχωρισάντων την επομένην με τας καλυτέρας των εντυπώσεων, όπως μας πληροφορεί η «Κρητική Επιθεώρηση» 20 Αυγούστου 1920.
Διά την εν γένει προσφορά του τόσο στην κοινωνία όσο και στην εκκλησία ο τότε Επίσκοπος Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τιμόθεος τον ευχαρίστησε δημόσια με το παρακάτω ευχαριστήριό του που δημοσιεύτηκε στην «Κρητική Επιθεώρηση», 9 Απριλίου 1920. «Η αγία ημών εκκλησία αισθάνεται αληθή χαράν όταν βλέπη τα τέκνα αυτής στερεώς εχοντα της πατροπαραδότου αφοσιώσεως προς την πατρίδα και την κοινήν ωφέλειαν. Εν τη ευγενεί ταύτην δράσιν προέχουσαν θέσιν κατέχει ο συμπολίτης ημών μεγαλοβιομήχανος Ιωάννης Ροδινός, ο οποίος δια της συντελουμένης δαπάναις αυτού ανακαινίσεως του Ι. Ν. Θεοτόκου εις το Ατσιπόπουλο, ως και διά άλλων δωρεών εις ιερούς ναούς, όπως Της Κυρίας των Αγγέλων Ρέθυμνο, Αρμένων, Μπακαλοχωρίου κλπ. παρέχει τρανά δείγματα των αγαθοποιών αισθημάτων του, εκ καθήκοντος εκφράζομεν και δημοσία τας ευχαριστίας ημών ευλογούντες την χριστιανικήν αυτού δράσιν και ευχόμενοι όπως το προοδευτικόν και κοινωφελές αυτού πνεύμα εκδηλούται αμείωτον και αδιάσπαστον επί αγαθώ της εκκλησίας».
O Ροδινός δεν ήταν μόνο λάτρης της ιδιαίτερης πατρίδας του, το Ατσιπόπουλο, αλλά και φλογερός Έλληνας πατριώτης. Το περιοδικό «Ραδάμανθυς» στο τεύχος του α/α 14 Σάββατο 10 Μαΐου 1919 μας θυμίζει μια πρωτοβουλία του Ροδινού με την οποία την Κυριακή 4 Μαΐου 1919 παρέθεσε πλουσιότατο πρόγευμα στους συμπολίτες του κατά το οποίο Οι εν Αθήναις και Πειραιεί Ατσιπουλιανοί αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίται εώρτασαν μετ’ εξαιρετικού ενθουσιασμού την κατάληψιν της Σμύρνης. Κατά το πρόγευμα επικράτησε μια ατμόσφαιρα εθνικής έξαρσης και ακράτητου ενθουσιασμού υπέρ της μεγαλυνομένης ελληνικής πατρίδας. Ο Ροδινός στην προσφώνησή του τόνισε με έμφαση την υπερηφάνεια του για την καταγωγή του, ως Κρητικός και ως Ατσιπουλιανός. Στο πρόγευμα ήταν και ο Ατσιπουλιανός δημοσιογράφος Λευτέρης Παπαγιαννάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στους αγώνες των Ατσιπουλιανών για την ελευθερία και στην πρόποση του είπε ας προπίωμεν όλοι υπέρ του ισχυρού αγωνιστού των ειρηνικών αγώνων συγχωριανού μας Ιωάννη Ροδινού όστις απεδείχθη ισχυρός στυλοβάτης μιας εκπολιτιστικής εργασίας η οποία και τον Πειραιά προάγει και το Ατσιπόπουλο τιμά.
Ο Ι. Ροδινός παντρεύτηκε, στις 9 Ιανουαρίου 1900 στο Ατσιπόπουλο την ομοχώριό του Χαρίκλεια Κυριάκου Χαλκιαδάκη και απέκτησε 2 υιούς, τον Ευάγγελο και το Μαθιό και δυο θυγατέρες την Ελευθερία και τη Mαρία.
Έφυγε από τη ζωή πολύ νέος, στις 29 Σεπτεμβρίου 1925. Η ρεθεμνιώτικη Εφημερίδα «Δημοκρατία» στο φύλλο της α/α 148 της Κυριακής 4 Οκτωβρίου 1925 έγραφε:
Ο μεγαλοεργοστασιάρχης Ιωάννης Ροδινός εξ Ατσιποπούλου πέθανε την παρελθούσα Τρίτη 29/9/1925 στον Πειραιά. Λαμπρό επιχειρηματικό δαιμόνιο, αφαντάστου αντοχής, ακέραιος, υπήρξε ο τύπος του μικροεργάτη. Εξελίχθηκε σε βιομήχανο αποκτήσας εκατομμύρια, βιομηχανική δόξα, σειρά πολλών εργοστασίων, κοινωφελών αποβλέψεων. Εις Ατσιπόπουλο ηγαπάτο ιδιαιτέρως ως κάλλιστο τέκνο του. Υπερηφανευόταν δια την καταγωγήν του ο Ροδινός και σε κάθε κοινωνική εκδήλωση δεν εκοκκίνιζε να αναφέρεται στην δική του προέλευση και δια την φτώχια του σπιτιού του και για την προσπάθεια της επικρατήσεως που διεξήγαγε κατά των κοινωνικών συστημάτων, των ιδιωτικών και των παμφάγων κεφαλαιοκρατικών ορέξεων. Επεβλήθη. Αλλά ο θάνατος που πάντα έρχεται την ώρα της επιτυχίας και τα πάντα δαμάζει διέκοψε το έργο του Ροδινού.
Και ο «Ραδάμανθυς» του Λευτέρη Παπαγιαννάκη έγραψε στο τεύχος του Οκτωβρίου 1925, σελ. 3
Τις να το έλεγε; …Ο πλήρης ζωής και σφρίγους, ο εύρωστος και ισχυρός ανήρ, ο ακαταπονήτου φιλοπονίας άνθρωπος, ο Ιωάννης Ροδινός, όν ο Πειραιεύς εγνώριζεν ως ένα των πολυτίμων αυτού παραγόντων, έκλεισε τους οφθαλμούς, ότι εσβέσθη η φωτεινή αυτού διάνοια, ότι απεκόπη η ωραία αυτού ψυχή.
Τις να το εφαντάζετο, ότι ο Ιωάννης Ροδινός, ο πολύφροντις εργοστασιάρχης, ο ρηξικέλευθος επιχειρηματίας, ο ιδεώδης πατριώτης, ο φιλάνθρωπος ανήρ, ο φιλόστοργος οικογενειάρχης ο πιστός φίλος, ο τιμημένος πολίτης του Πειραιώς, ήθελε τόσον ενωρίς καταλίπη τον βίον, καταβαλλόμενος υπό βαρείας νόσου, καθ΄ ης ουδέν ίσχυσαν, ούτε της επιστήμης αι προσπάθειαι, ούτε των οικείων του αι φροντίδες.
Τοιούτος ο προώρως εκλιπών πολυτάλαντος ανήρ. Υπήρξεν υπόδειγμα ευθύτητος και ειλικρινείας, ψυχή αγαθότητος έμπλεως καρδία πλήρης ευγενών αισθημάτων. Είθε αγήρως και ευλογητή παραμένει αυτού η μνήμη και η ψυχή αυτού ως ζη αγαλλομένη εις την δροσερωτέραν σκιάν του Παραδείσου.
Αυτός ήταν ο Ι. Ροδινός άνδρας ευγενής, του καθήκοντος και των ωραίων έργων, στυλοβάτης της ελληνικής σιδηροβιομηχανίας, ακραιφνής και φιλόπατρης γόνος του Ατσιποπούλου και διακεκριμένος πολίτης του Πειραιά και της Ελλάδας, δια των δωρεών και των έργων του προς την γενέτειρά του ανεδείχθη ο μεγαλύτερος του Ατσιποπούλου πολίτης και αντάξιός της ευγνωμοσύνης της ηρωικής αυτής κωμόπολης της Κρήτης.
* Ο Γεώργιος Περπιράκης είναι Επιτ. σχολικός σύμβουλος Π.Ε.
