Το πανηγύρι του Αγίου Φανουαρίου έφερε παλιές αναμνήσεις στα Καπεδιανά
Του Γιάννη Τσακπίνη
Έχουν περάσει πολλά χρόνια που έχει φύγει η Κατοχή από το χωριό Καπεδιανά. Οι κάτοικοί του, οι περισσότεροι Μικρασιάτες και αυτά τα χρόνια περάσανε σκληρά βιώματα για να τα καταφέρουν να ζήσουν και μετά από χρόνια να δημιουργηθούν και να γνωρίσουν σταδιακά μια καλύτερη ζωή.
Τα χρόνια αυτά το χωριό είχε ανάπτυξη στην γεωργία και στην κτηνοτροφία με τα πλέον απαραίτητα προϊόντα τους για την διατροφή τους.
Συγχρόνως καταφέρανε να δημιουργήσουν οικογένειες, οι περισσότερες με πολλά παιδιά. Οι γονείς τους μετά από το δημοτικό σχολείο το ενδιαφέρον τους ήτανε να μάθουν τα περισσότερα τέχνες και τα λιγότερα γράμματα και αργότερα να φύγουν για να σταδιοδρομήσουν σε αυτό. Μετά έφθασε η εποχή που μείνανε μόνο οι γονείς τους στο χωριό και σιγά – σιγά να φύγουν και αυτοί λόγω του γήρατός τους από τη ζωή.
Έτσι πριν από αρκετά χρόνια είχανε μείνει ελάχιστοι και είχε ως αποτέλεσμα τα σπίτια να ερειπωθούν και οι περιουσίες τους να έχουν δεχθεί την πλήρη εγκατάλειψη από την αδιαφορία των κληρονόμων και της πολιτείας.
Σήμερα το χωριό με την εμφάνιση που έχει οι λίγοι κάτοικοι επιβιώνουν όλα τα παραπάνω και προοπτική δεν υπάρχει εις το μέλλον βελτίωσης για να κατοικηθεί από τους νέους που έχουν καταγωγή από αυτό καθ’ ότι η αδιαφορία συνεχίζει από όλους.
Όμως οι ηλικιωμένοι που είναι στη ζωή και κατοικούν εις την πόλη και τα εγγόνια όλων των χωριανών πριν λίγα χρόνια με τη δική τους πρωτοβουλία, παρουσιάσανε έντονο ενδιαφέρον να δώσουνε τέλος σε όλα και προσπαθούν με διάφορους τρόπους και μέσα ν’ αλλάξουν όσα μπορούν γιατί το επιθυμούν να δούνε τα υπάρχοντά των παππούδων τους να έρθουν σε καλύτερη κατάσταση και αναζητούν να μάθουν τα βιώματά τους. Όλοι μαζί καταφέραμε να αξιοποιηθεί ο χώρος της Εκκλησίας που διέθεσε δωρεάν ο κάτοχός του Μανωλάκης Ε. και συγχρόνως ν’ αναγερθεί με το άμεσο ενδιαφέρον του Παλάσση Ε., δίπλα στην παλιά και ο ναός του Αγίου Φανουρίου με όλα τα έξοδα από την συμπαράσταση των δωρητών χωρίς καμία βοήθεια των αρμοδίων.
Πριν λίγα χρόνια οι νέοι του χωριού που κατοικούν στην πόλη μας και έχουν ρίζες Καπεδιανές, φέρανε σε λειτουργία τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο του χωριού. Από το 2010 χωρίς διακοπή κάθε χρόνο πραγματοποιούν εις τον προαύλιο χώρο της Εκκλησίας την πανήγυρη του Αγίου Φανουρίου.
Φέτος η συμπεριφορά των νέων αυτού του εγκαταλειμμένου χωριού των 9 μόνο κατοίκων, ενώ πριν και μετά την Κατοχή κατοικούσαν 40 οικογένειες οι περισσότερες πάνω από έξι παιδιά, άλλαξε τελείως διαφορετικά, όπως στις 6 Αυγούστου που γιόρταζε ο παλιός ναός Σωτήρας Χριστού, στον ίδιο χώρο πραγματοποίησαν το βράδυ εορταστική κρητική γιορτή που είχε άριστη επιτυχία σε όλα και από όλους που είχανε συμμετοχή.
Στις 27 Αυγούστου, γιορτή του Αγίου Φανουρίου, γιορτάζει ο έτερος ναός του χωριού. Άρχισε με τον εσπερινό την παραμονή και την επομένη με τη Θεία Λειτουργία που έκανε την παρουσία του πλήθος προσκυνητών από την πόλη και των γειτονικών χωριών προσφέροντάς τους στο τέλος κέρασμα σε όλους.
Οι νέοι του συλλόγου και του χωριού πάλι με περισσότερο ενδιαφέρον και προσπάθεια ξεκίνησαν αμέσως να ετοιμάσουν την πλατεία και άφθονους μεζέδες για να είναι έτοιμα το βράδυ να δεχθούν άπαντες από την πόλη και τα γειτονικά χωριά να διασκεδάσουν με το έθιμο, τα κρητικά όργανα που αγαπούν την μουσική τους και την προτιμούν σε όλες τις εκδηλώσεις. Αυτήν την φορά η προτίμησή τους ήτανε να φέρουν όργανα από το γειτονικό νομό Χανίων, το συγκρότημα του Αντώνη Μαρτσάκη καθ’ ότι η μουσική που προσφέρει είναι χαρούμενη και παραδοσιακή. Όταν έφθασε το βράδυ της γιορτής ήτανε όλα έτοιμα για να δεχθούν όσους είχαν όρεξη να διασκεδάσουν σε αυτό το γραφικό και παραδοσιακό χωριό του Βρύσινα, τα Καπεδιανά.
Θα προσθέσω όμως ότι πριν πολλά χρόνια οι πρόγονοί τους κάθε χρόνο γιορτάζανε το πανηγύρι του Σωτήρος Χριστού στις 6 Αυγούστου σε άλλη τοποθεσία στην Βελανίδα όπου σήμερα έχει ξηρανθεί με παραδοσιακό τρόπο και μετά το γλέντι μαζί όλοι με τα όργανα πηγαίνανε από σπίτι σε σπίτι και γλεντούσανε μέχρι και τρεις ημέρες. Βέβαια πάντοτε με τους νηστίσιμους μεζέδες με χοχλιούς από τον Βρύσινα, μπαρμπουνοφάσουλα – μπακαλιάρο, ψάρι κ.λπ. και με φρέσκο φουρνιστό ψωμί.
Γύρω στις 10 η ώρα το περισσότερο μέρος της πλατείας είχε καλυφθεί από παρέες, και υποχρέωσαν τα όργανα να πάρουν τη θέση που τους περίμενε.
Έγινε το καλωσόρισμα από τον σύλλογο και τα όργανα και με την παραδοσιακή τους μουσική άρχισαν για να χορέψει πρώτα ο σύλλογος με τους χωριανούς και στη συνέχεια ήτανε στη διάθεση να χορεύουν με τη σειρά τους όλες οι παρέες. Ασταμάτητος ήταν ο χορός, η μια παρέα διαδεχόταν την άλλη και πάντοτε με το ενδιαφέρον του Αντώνη.
Η ολονύκτια μαγευτική μουσική των οργάνων μέσα στο μαγευτικό τοπίο του χωριού μας αναστάτωσε το πλήθος που είχε φθάσει και όλη τη γύρω περιοχή.
Ακόμα και τα ελαιόδεντρα που ήτανε κοντά μας, κουνούσανε τους κλάδους τους ως ένδειξη ευχαριστίας και το κοπάδι των προβάτων που ήτανε σε κοντινή απόσταση όλη τη νύχτα ήτανε ανήσυχο από τη μουσική, λες και διασκέδαζε μαζί μας. Επίσης και οι λαγοί της περιοχής χαρούμενοι βγήκανε να βοσκήσουν, μποσκάδα (καρτέρι) δεν τους περίμενε για να τους τουφεκίσουν.
Πιστεύω ότι και οι πρόγονοί μας από το χωριό που έχουν φύγει από τη ζωή πριν πολλά χρόνια και κοιμούνται στο Κοιμητήριο που απέχει 150 μ. από την εκκλησία, τους ξύπνησαν τα όργανα του Μαρτσάκη και διασκέδαζαν μαζί μας μέχρι το πρωί.
Στη διασκέδαση είχαν συμμετοχή και λίγοι ηλικιωμένοι του χωριού και των διπλανών χωριών. Συγκινημένοι περιγράφουν στην παρέα τους τα βιώματά τους στην Κατοχή και πως διασκέδαζαν στο πανηγύρι του χωριού τους.
Και πρόσθεσε ο Βασίλης Μ.: Απόψε είναι γέμιση του φεγγαριού και φωτίζετε η πλαγιά του Βρύσινα. Τα παλιά χρόνια όπως είναι τώρα, από το χωριό ακούγαμε τις καμπανούλες και τα λέρια (κουδούνια) των αιγοπροβάτων που βόσκανε. Σήμερα δεν ακούμε πράμα αφού δεν υπάρχουν. Αλλά και οι πέρδικες πρωί και βράδυ κακαρίζανε ενώ τώρα έχουν εξαφανιστεί.
Μετά τη σειρά πήρε ο Βασίλης Δ. και είπε: Τέτοια περιοχή αλλού δεν υπάρχει, είναι ευλογημένη από το Άγιο Πνεύμα που είναι στην κορυφή του Βρύσινα γι’ αυτό ότι παράγει η περιοχή είναι νόστιμα και τα προτιμούσαν να τ’ αγοράζουν.
Πήρε τέλος η συζήτηση και από εμένα που είπα: Στο πανηγύρι μας παλιά οι δρόμοι και τα χωράφια ήτανε γεμάτα (δεμένα) από γαϊδάρους – μουλάρια και άλογα που φέρνανε τους προσκυνητές από τα γύρω χωριά. Σήμερα οι δρόμοι και τα χωράφια είναι γεμάτα από αυτοκίνητα που φέρανε αυτή την λαοθάλασσα στο γλέντι μας.
Ο καθαρός αέρας, το μαγευτικό τοπίο και η άριστη συμπεριφορά όλων, έδινε δύναμη στον Μαρτσάκη χωρίς διακοπή να φθάσει την εβδόμη πρωινή ώρα το τέλος στο γλέντι μας.
Η Ανατολή του ήλιου έλαμψε και φώτισε όλη τη γύρω περιοχή και τους τελευταίους που φύγανε με πλήρη ικανοποίηση.
Οι αντιπρόσωποι του χωριού χαιρετήσαμε με ευχαριστίες την αποχώρηση του συγκροτήματος Μαρτσάκη που εκτός από την όμορφη παρουσία τους, η κρητική φορεσιά όλων ολοκλήρωσε την κρητική παράδοση και τους ίδιους που την φορούν.
Και τέλος Αντώνη:
Η μάνα που σε γέννησε θα ήταν αηδόνα
και πήρες τα χαρίσματα και σε κοσμούν σε όλα.
Με πέντε Ρίχτερ κούνησες Μαρτσάκη το χωριό μας
και μείναμε όλοι όρθιοι χάρις στον Άγιο μας!
Σου έχουμε εις το χωριό σπίτι να κατοικήσεις
δέκατος κάτοικος εσύ, Αντώνη, θα μετρήσεις.
Ο Κοινοτάρχης ζήτησε στοιχεία να σε γράψει
Μαρτσάκη του είπαμε εμείς και είπε, όλα εντάξει.
Κατάσταση εγράψαμε του χρόνου για να έρθεις
κι όλοι μας υπογράψαμε μόνο να το κατέχεις.
*Ο Γιάννης Τσακπίνης είναι απόστρατος αξιωματικός