Το φαινόμενο της υπεραλίευσης και η σταδιακή καταστροφή της θαλάσσιας ζωής ανησυχούν ιδιαίτερα τους ψαράδες του Ρεθύμνου, οι οποίοι επισημαίνουν ότι η κατάσταση χειροτερεύει χρόνο με τον χρόνο. Οι σύγχρονες αλιευτικές τεχνικές, όπως οι μηχανότρατες και τα συρόμενα εργαλεία υποβαθμίζουν τον θαλάσσιο βυθό και τη διαδικασία αναπαραγωγής των ψαριών, οδηγώντας σε εξαφάνιση, συγκεκριμένα είδη ψαριών. Με αυτόν τον τρόπο, πλήττεται, όπως τονίζουν, η ερασιτεχνική και παραδοσιακή αλιευτική δραστηριότητα και η λειτουργία της ψαραγοράς. Την ίδια στιγμή, οι λαγοκέφαλοι έχουν εξελιχθεί σε «βραχνά» για τους ψαράδες, καθώς καταστρέφουν δίχτυα, εξοπλισμό και θαλάσσιες βιοκοινότητες. Πρόκειται για ένα ψάρι που δεν καταναλώνεται από τους ανθρώπους, λόγω του δηλητηρίου του και αποτελεί δύσκολο θήραμα για άλλα ψάρια. Όλα τα παραπάνω αναμένονται να επηρεάσουν ιδιαίτερα τη νέα αλιευτική περίοδο, η οποία ξεκίνησε στη 1 Οκτώβρη, όπως επιβεβαίωσε στα «Ρ.Ν.» το αρμόδιο γραφείο αλιείας του Λιμεναρχείου Ρεθύμνου.
Την ίδια ώρα, οι εκπρόσωποι των Συλλόγων Παραδοσιακών Ερασιτεχνών Αλιέων στο Ρέθυμνο και στα Χανιά, εκφράζουν τους προβληματισμούς τους για τις πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις που θεσπίστηκαν μέσα στο καλοκαίρι εις βάρος τους, αλλά και την ανακούφισή τους για τον επαναπροσδιορισμό των κριτηρίων φορολόγησης των κατόχων ιδιωτικών σκαφών μέχρι επτά μέτρων, πριν από λίγο καιρό. Σημειώνεται ότι φέτος δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες μικρών σκαφών κλήθηκαν να πληρώσουν 100 ευρώ φόρο για σκάφη μέχρι επτά μέτρα μήκος, καθώς και επιπλέον αναδρομικά από το 2020, 100 ευρώ ετησίως.
Οι τράτες «κακοποιούν» την αλιεία και τον θαλάσσιο βυθό
Ο Μανώλης Βεριδάκης, πρόεδρος του Συλλόγου Παραδοσιακών Ερασιτεχνών Αλιέων νομού Ρεθύμνου μιλώντας στα «Ρ.Ν.» αναφέρθηκε στο σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο Ρεθεμνιώτης μικρο-ψαράς, αποδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στις καταστροφικές επιπτώσεις των τρατών. «Δεν υπάρχουν ψάρια στη θάλασσα, λόγω της υπεραλίευσης, των τρατών, των συρόμενων εργαλείων και των λαγοκέφαλων. Τα προβλήματα των ψαράδων είναι πολλά και βαλλόμαστε από παντού. Τα εργαλεία από τις τράτες σκουπίζουν το βυθό, δεν αφήνουν τίποτα, ούτε γεννημένα, ούτε αγέννητα. Υπάρχουν χιλιάδες είδη ψαριών που συλλέγονται από τις τράτες και δεν εντοπίζονται αλλού. Αυτή είναι η κύρια αιτία της καταστροφής της θαλάσσιας ζωής. Εδώ στο Ρέθυμνο, υπάρχουν αμμόλοφοι, λιβάδια Ποσειδωνίας, τόποι αναπαραγωγής των ψαριών και έρχονται οι τράτες και τα χαλάνε όλα. Σκουπίζουν πέντε τράτες και μέσα σε 20 μέρες δεν έχουν αφήσει ούτε άμμο», δήλωσε.
Ο Χρήστος Τζογάρης, ερασιτέχνης ψαράς και γενικός γραμματέας του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αλιέων νομού Ρεθύμνου, από την πλευρά του αναφέρει: «Η λειτουργία των τρατών είναι αλόγιστη. Πολλές φορές στο παρελθόν έχουν παρατηρηθεί παραβιάσεις της οριοθέτησης της λειτουργίας τους, ενώ έχουν βρεθεί και ψαράδες σε επικίνδυνη θέση, μην τους παρασύρει. Υπάρχουν πολλά προβλήματα, με το μεγαλύτερο από αυτά να είναι η υπεραλίευση. Υπάρχουν πάρα πολλά αλιευτικά σκάφη, τα οποία χρησιμοποιούν αλιευτικές μεθόδους σαν τις τράτες, με αποτέλεσμα να μην βρίσκουμε διαθέσιμο χώρο για ψάρεμα».
Ο Γιώργος Κοντορουχάς, μέλος των Ερασιτεχνών Αλιέων Χανίων επιβεβαιώνει τις δυσκολίες που δημιουργεί η τράτα στην παραδοσιακή αλιεία, καθώς και τις επιπτώσεις που αυτές έχουν στο περιβάλλον: «Εγώ σαν οικολόγος ψαράς αναγνωρίζω ότι δεν υπάρχουν αλιεύματα, καθώς οι τράτες ψαρεύουν με έναν τρόπο που μαζεύουν τα πάντα και πολλές φορές φτάνουν ακόμα και κοντά στην ακτή προκαλώντας φθορές στο βυθό. Είναι δύσκολο να υπάρχει αστυνόμευση στην υπεραλίευση. Είναι θέμα συνείδησης και ατομικής ευθύνης. Υπάρχουν άνθρωποι που παραβιάζουν τις νομοθεσίες για τα κιλά και τα μεγέθη των ψαριών, όπως και με των μεθόδων αλίευσης που χρησιμοποιούν. Υπάρχει ανεξέλεγκτη αλιεία και η τράτα συμβάλλει σε αυτό».
Σύμφωνα με το αρμόδιο γραφείο Αλιείας του Λιμεναρχείου Ρεθύμνου τα όρια λειτουργίας των αλιευτικών διχτυών των τρατών είναι συγκεκριμένα, καθώς υπάρχει και σύστημα για τον εντοπισμό τους: «Οι τράτες ξεκινάνε τη λειτουργία τους από 1 Οκτωβρίου και σταματούν στη 1 Ιουνίου. Οι μόνοι περιορισμοί που υπάρχουν αναφορικά με τις τράτες είναι η χρονική απαγόρευση Ιουνίου- Σεπτεμβρίου και το γεγονός ότι δεν μπορούν να ψαρέψουν σε απόσταση μικρότερη των τριών ναυτικών μιλίων από τη στεριά. Οι μηχανότρατες έχουν δορυφορικό σύστημα εντοπισμού, το οποίο κάθε μισή ώρα στέλνει σήμα για τη θέση τους, στο υπουργείο. Έχει σχηματιστεί το Κέντρο Παρακολούθησης Αλιείας, προκειμένου να υπάρχει ένας έλεγχος. Απαγορεύεται η χρήση τους στα λιβάδια Ποσειδωνίας, κοντά στο Πάνορμο».
Καμπανάκι αλιέων για τους λαγοκέφαλους – Ζητούν τη λήψη μέτρων
Ο κ. Βεριδάκης αναφέρθηκε επίσης στο ζήτημα των λαγοκέφαλων, ένα ψάρι που είναι επικίνδυνο, τόσο για τα ψάρια όσο και για τους ανθρώπους, καθώς περιέχει τοξικές ουσίες που οδηγούν
σε προσωρινή παράλυση, ακόμα και σε θάνατο. «Το μεγάλο πρόβλημα είναι οι λαγοκέφαλοι, τους οποίους δεν τρώει κανένα άλλο ψάρι και τρώνε τα πάντα, κυρίως μαλάκια, όπως καλαμάρια σουπιές και χταπόδια. Οι λαγοκέφαλοι είναι επικίνδυνοι ακόμα και για τους ανθρώπους, πόσο μάλλον για τα ψάρια μας. 150 επιθέσεις από λαγοκέφαλους σημειώθηκαν τους τελευταίους μήνες σε ανθρώπους στην παραλία», δηλώνει.
Να παρθούν μέτρα για την εξαφάνιση των λαγοκέφαλων προτείνει ο κ. Κοντορουχάς: «Υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα με τον λαγοκέφαλο, κυρίως σε Κρήτη και Κύπρο. Θα έπρεπε να επιδοτηθεί η αλιεία του, προκειμένου να περιοριστεί η εμφάνισή του και η φθορά που προκαλεί στους ψαράδες».
Δυσφορία για την φορολογία και αυξήσεις στις τιμές λιανικής των ψαριών
Εν τω μεταξύ, με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ενεργοποιήθηκε μέσα στον Ιούλιο του 2024 μια διάταξη του 1975, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να πληρώνουν φόρο τουλάχιστον 100 ευρώ, όλες οι βάρκες ανεξαρτήτως μεγέθους. Η πρόσθετη φορολόγηση ιδιωτικών πλοίων περιλάμβανε τα 100 ευρώ, καθώς και αναδρομικά 100 ευρώ ετησίως για κάθε χρονιά από το 2020. Οι έντονες αντιδράσεις των αλιέων και ο κίνδυνος για οικονομική τους εξόντωση οδήγησε σε επανακαθορισμό των φορολογικών κριτηρίων και εν τέλει απαλλαγή των ιδιοκτητών μικρών σκαφών και βαρκών. Σημειώνεται ότι οι ιδιοκτήτες πλοίων που κατέβαλαν τα ποσά στην εφορία, μπορούν να κάνουν αίτηση για την επιστροφή τους.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Παραδοσιακών Ερασιτεχνών Αλιέων Ρεθύμνου, υπογράμμισε: «Το χαράτσι επιβλήθηκε ξαφνικά και με έλλειψη διαφάνειας. Μόλις πήγαινες να κάνεις μία μεταβίβαση στην εφορία, σου έλεγαν ότι υπάρχει αυτή η επιπρόσθετη φορολογική επιβάρυνση. Πλέον το απέσυραν, αλλά υπάρχουν άνθρωποι που το πλήρωσαν. Σε κάθε νησί και κάθε λιμάνι, όπου υπάρχει οικογένεια υπάρχει και βάρκα».
Προβληματισμό εξέφρασε και ο κ. Τζογάρης, ο οποίος σημειώνει ότι παρότι αποσύρθηκε, αυτός ο νόμος είναι μία ένδειξη για την αντιμετώπιση των ερασιτεχνών ψαράδων: «Σχετικά με τη νομοθεσία της επιπρόσθετης φορολόγησης, προσπάθησαν να εξισώσουν τα βαρκάκια των ερασιτεχνών με πλοία Β’ κατηγορίας. Άλλοι το πλήρωσαν και άλλοι όχι και υπάρχει η δυνατότητα να κάνεις αίτηση και να σου επιστραφεί το ποσό που πληρώθηκε, αφού ανακαλέστηκε η συγκεκριμένη τροπολογία. Είναι μία ενδεικτική εικόνα όμως, του πως αντιμετωπίζονται οι ερασιτέχνες ψαράδες».
Τέλος, ο κ. Βερδικάκης αναφέρθηκε τόσο στις ολοένα και υψηλότερες τιμές των ψαριών, αλλά και στην αναμονή για ακόμα μεγαλύτερη έλλειψη αλιευμάτων:
«Σε σύγκριση με πέρσι, κάθε πέρσι και καλύτερα. Κάθε χρόνο καταστρέφουμε σταδιακά τη θαλάσσια ζωή, η οποία συνεχώς μειώνεται. Του χρόνου τα ψάρια θα είναι ακόμα λιγότερα. Πλέον δεν υπάρχει διαθεσιμότητα σε σαφρίδια, σαρδέλες, κολιούς και πολλά άλλα είδη ψαριών. Όλα αυτά έχουν επηρεάσει τις τιμές των ψαριών. Η απουσία τους φέρνει αύξηση στα υπάρχοντα. Για να αγοράσεις ένα κιλό ψαριών πρώτης κατηγορίας, χρειάζεσαι από 35 έως 55 ευρώ. Σε σχέση με πέρυσι το κιλό ξεκινούσε από 25 με 35 ευρώ, που σημαίνει ότι παρατηρείται μία αύξηση της τάξης του 3-5%».
