Το «ουδέν κακόν αμειγές καλού» έχει βρει πολλές εφαρμογές στο Ρέθυμνο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάντως έχουν οι περιπτώσεις που μια προσωπική περιπέτεια μπορεί να οδηγήσει σε μια πρωτοφανή οικονομική άνθιση. Και κοντά στον ωφελημένο να προβληθεί και ο τόπος του και μάλιστα διεθνώς.
Θα έχετε προσέξει τα τελευταία χρόνια μια εξαιρετική επενδυτική πρωτοβουλία της οικογένειας Μασαλή καλλιεργητών Αλόης Βέρα. Είναι πάνω από δέκα χρόνια που ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια και αναπτύσσεται επιχειρηματικά με γεωμετρική πρόοδο.
Ποιος να το πίστευε αλήθεια ότι η επιχειρηματική αυτή πρωτοβουλία με τα άριστα αποτελέσματα θα ξεκινούσε από μια προσωπική περιπέτεια του εμπνευστή της ιδέας κ. Κυριάκου Μασαλή.
Και να πως έχουν τα γεγονότα που θα μπορούσαν να γίνουν σενάριο ταινίας.
Το 2009 ο κ. Μασαλής βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εξωτερική μορφή καρκίνου, ένα μελάνωμα. Είχε ξεκινήσει από το μέγεθος φακής και μέσα σε έξι μήνες είχε αποκτήσει διαστάσεις μανταρινιού. Όλα έδειχναν πως οι μέρες της ζωής του ήταν μετρημένες μέχρι που θυμήθηκε ένα «γιατροσόφι» με αλόη που του είχε συστήσει ένας γέρος χωρικός. Κι αφού υπήρχε μια γλάστρα με το φυτό στο σπίτι του αποφάσισε να καταφύγει στην αλόη για την οποία είχε μάλιστα ακούσει τόσα πολλά.
Έπαιρνε λοιπόν φύλλα, κι έβαζε στο μελάνωμα αρκετές φορές τη μέρα. Κι ένα πρωί, πέντε μέρες αργότερα πηγαίνει να πλυθεί και διαπιστώνει ότι η φανέλα του είχε αποκτήσει ένα σκούρο καφέ χρώμα. Βγάζει τη φανέλα και διαπιστώνει ότι το μόρφωμα εκείνο είχε εξαφανιστεί.
– Κοιτάζω και σήμερα το σώμα μου λέει συγκινημένος ο κ. Μασαλής και δεν μπορώ να εντοπίσω που ήταν εκείνο το μόρφωμα.
Η περιπέτειά του αυτή τον έκανε να μελετήσει σε βάθος τα περί αλόης και μετά να επενδύσει με τις μικρές του οικονομίες στην καλλιέργειά της περισσότερο για κοινωνικούς σκοπούς. Ενθουσιαζόταν στην ιδέα πως θα θεραπευόταν κι άλλος κόσμος με τη μέθοδο αυτή.
Η επένδυση πέτυχε και σήμερα από τα 50-60 φυτά φθάνει να καλλιεργεί μερικές χιλιάδες!!!
Ο κ. Κυριάκος Μασαλής, με την υποστήριξη τώρα και του γιου του που δραστηριοποιείται στην Αθήνα και φυσικά πάντα με τη σύζυγό του συνεχίζουν να προωθούν το προϊόν τους σε σταθερές επιχειρηματικές δράσεις που γίνονται με τον καιρό ισχυρότερες. Προσφέρονται πλέον τα αυστηρά πιστοποιημένα βιολογικά (ΔΗΟ) φυτά της Κρήτης για παραγωγή gel Αλόης Βέρα σε μεγαλύτερες αγορές με εξαιρετική επιτυχία. Και το προϊόν συναντά όλο και περισσότερη ζήτηση γιατί καθώς λέει και ο αγαπητός Σιμισακογιώργης:
«Χυμός Αλόης στο κορμί όταν κυκλοφορήσει
τοξίνες του οργανισμού καλά θα καθαρίσει!»
Οι κρυφές ιδιότητες του αβοκάντο
Είναι όμως και μια ακόμα επιχείρηση στον νομό μας που εξελίχθηκε και διαπρέπει έχοντας τυχαία ανακαλυφθεί η ιαματική της δράση.
Εδρεύει στην Αργυρούπολη το χωριό με τα αμέτρητα συγκριτικά πλεονεκτήματα που αναδείχτηκαν σωστά και αποδίδουν γλυκόχυμους καρπούς χάρις στους άξιους ανθρώπους της περιοχής.
Η εταιρεία με την επωνυμία «Lappa Avocado» φέρει την υπογραφή της κ. Μαρίας – Αντρέ Άννας Μανούσακα, που με τον ευρηματικό επιχειρηματικό της νου έχει απογειώσει την καλλιέργεια του αβοκάντο, με την παρασκευή προϊόντων με πρώτη ύλη το γευστικό αυτό φρούτο που συνηθίσαμε πια να συνοδεύει και τις σαλάτες μας.
Ποιος θα το πίστευε πάντως ότι από μια τυχαία σύμπτωση το αβοκάντο θα αποκάλυπτε κι άλλες του ιδιότητες και θα γινόταν μια κερδοφόρα πηγή που έχει κατακτήσει μια επίζηλη θέση στην τοπική οικονομία. Ας δούμε όμως πώς έγιναν γνωστές και οι ιαματικές ιδιότητες του φρούτου.
Σύμφωνα με την κ. Μανούσακα η πρώτη φυτεία αβοκάντο δημιουργήθηκε από τον πατέρα της Στέλιο όταν αυτός το 1984 επέστρεψε από τον Καναδά στην Αργυρούπολη. Είχε ξεκινήσει με 500 δέντρα και πολλές ελπίδες, αλλά με τρόμο διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε ενδιαφέρον στην αγορά για το προϊόν.
Εκεί που αναλογιζόταν τι πρέπει να κάνει, κάποιο μέλος της οικογενείας του άρχισε να ταλαιπωρείται από μια βασανιστική δερματική πάθηση που είναι η ψωρίαση.
Από την προφορική παράδοση είχε ακούσει κάποιες ιδιότητες του αβοκάντο και προκειμένου να ανακουφίσει το μέλος της οικογενείας του δοκίμασε να κάνει ένα λάδι από το φρούτο αυτό που μέσα σε λίγες μέρες λειτούργησε ευεργετικά σε όλα τα σημεία της πάθησης.
Αυτά τα αποτελέσματα δεν είχαν μόνο ευεργετική επίδραση στο πρόσωπο της οικογενείας, που έπασχε, αλλά έδωσαν πνοή στο «Lappa Avocado» από το καλοκαίρι του 1996, με μόλις τρία προϊόντα στην αρχή, το λάδι αβοκάντο, το φυσικό σαπούνι και τη λοσιόν σώματος. Το 1998 η «lappa avocado» έδωσε στην ελληνική αγορά μια καινούργια μάρκα καλλυντικών το «Lappa avocado». Φυτικά καλλυντικά από άριστο βιολογικό λάδι αβοκάντο, το οποίο γίνεται χωρίς ζωικά λίπη και χημικά συντηρητικά, με περιεκτικότητα φυσικών ελαίων που κυμαίνεται στα ποσοστά 86 % και άνω. Με το πέρασμα του χρόνου, σημειώνοντας αργή, σταθερή πρόοδο και έχοντας πάντα ως κύριο στόχο την άψογη ποιότητα, ο αριθμός των προϊόντων της εταιρίας αυξήθηκε.
Σήμερα η«Lappa Avocado» με φυσικά καλλυντικά σε διάφορες μορφές που ταιριάζουν σε κάθε τύπο δέρματος απευθύνονται κυρίως σε ένα κοινό με δερματικές αλλεργίες και ευαισθησίες.
Η Lappa Avocado, από το 2007, διευθύνεται από την κ. Μαρία Μανούσακα που με τις ιδέες της έχει καταφέρει να δημιουργεί προοπτικές και περαιτέρω ανάπτυξης της εταιρίας. Αν και τόσο νέα κατάφερε όχι μόνο να διευθύνει επάξια την επιχείρηση των φυτικών καλλυντικών Lappa Avocado, αλλά και να επεκτείνει την δραστηριότητα της σε χώρες του εξωτερικού όπως η η Γερμανία, η Ρωσία, η Δανία, η Βουλγαρία, η Ουκρανία, ο Καναδάς, η Ολλανδία, οι ΗΠΑ, και Γαλλία. Και αναπτύσσει με την ίδια επιτυχία δράση και σε άλλες μορφές επιχειρηματικότητας με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του χωριού της.
Ένας απόστολος της εναλλακτικής καλλιέργειας
Εκτός από τα τυχαία γεγονότα όμως που ανέδειξαν δώρα της γης είναι και οι χαρισματικοί άνθρωποι που με την αποφασιστικότητά τους και το φωτισμένο τους νου, έγιναν πρωτοπόροι σε εναλλακτικές καλλιέργειες που σήμερα δίνουν μεροκάματο σε πολλές οικογένειες.
Ένας από τους ανθρώπους αυτούς που ήθελε να βλέπει γύρω του ανάπτυξη και προκοπή ήταν και ο Μανόλης Γαβράς. Γι’ αυτό και προσπαθούσε διαρκώς να ανοίξει δρόμους προόδου.
Ήταν γιος του Νίκου Γαβρά από τους Αποστόλους και της Μαρίας κόρης του παπά Ζαχαράκη από τον Πρινέ Μυλοποτάμου. Ο πατέρας του ήταν ξακουστός δερματέμπορος.
Η κρίση στη διάρκεια του μεσοπολέμου τον υποχρέωσε να αλλάξει επαγγελματική κατεύθυνση για να μπορέσει να ζήσει με κάποια άνεση. Έτσι λίγο πριν τον πόλεμο κατέβηκε στους Ποταμούς και ασχολήθηκε με τις καλλιέργειες.
Το κτήμα του έβγαζε εκείνα τα περίφημα κηπευτικά που άφησαν όνομα για την ποιότητά τους. Μέσα στο κτήμα ήταν κι ένας μύλος που έγινε αφορμή να σωθεί πολύς κόσμος.
Πάμπτωχοι οικογενειάρχες, που πήγαιναν εκεί να αλέσουν τον λιγοστό καρπό τους, έβρισκαν αγάπη και κατανόηση. Έβρισκαν χέρι βοηθείας χωρίς να «τσαλακωθεί» η αξιοπρέπειά τους. Άρχοντας ο Γαβράς δίδαξε έμπρακτα στα παιδιά του πόσο βαραίνει στην αξία του ανθρώπου η κοινωνική προσφορά.
Αυτός ο μύλος στάθηκε σωτήριος για την οικογένεια και στις δύσκολες εποχές που η ανέχεια ελάχιστες πόρτες προσπερνούσε.
Από τη γενιά του ’48
Ο Μανόλης μεγάλωσε σ’ αυτό το περιβάλλον. Κι είχε την ευτυχία να τον διευκολύνει ο πατέρας του για να μορφωθεί και να προχωρήσει σε ανώτερες σπουδές.
Ανήκε στη γενιά των αποφοίτων του ’48 που έγραψαν ιστορία, καθώς συνέβαλαν στον εξωραϊσμό της πόλης. Παράδειγμα τα «Δελφίνια» στη μαρίνα που είναι και το έμβλημα της πόλης. Σε όλες αυτές τις πρωτοβουλίες πρωτοπόρος πάντα ο Γαβράς, με ιδέες που όλοι σέβονταν και εκτιμούσαν για την πρωτοτυπία τους.
Τα μαθητικά του χρόνια κύλησαν στις γνωστές δύσκολες συνθήκες της εποχής του. Ίσως από τότε να δημιουργήθηκε μέσα του αυτή η ανάγκη της αναζήτησης δρόμων προόδου. Ήταν αφόρητη η φτώχεια και η μιζέρια. Οι νέοι δεν είχαν ευκαιρίες να αποκατασταθούν επαγγελματικά. Το κύμα μετανάστευσης γινόταν όλο και πιο ορμητικό με την πάροδο του χρόνου.
Από τους επιστήθιους φίλους του Μανόλη ο συμμαθητής του Τάκης Δασκαλαντωνάκης. Ήταν αχώριστοι καθώς τους ένωναν κοινά ενδιαφέροντα. Ενώ άλλοι στην ηλικία τους ασχολούνταν με ανούσια καθημερινά πράγματα, εκείνοι είχαν δεθεί σε κοινούς στόχους που φανέρωναν χαρισματικό επιχειρηματικό πνεύμα.
Βετεράνος στην Κορέα
Στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας έδειξε και την άλλη πλευρά του χαρακτήρα του. Αυτή της γενναιότητας που χαρακτήριζε τους Γαβράδες. Ας μην ξεχνάμε ότι πρόγονοί του είχαν σχέση με τα θρυλικά γεγονότα του Αρκαδίου.
Υπηρετούσε αξιωματικός στη ΣΕΑΠ στο Ηράκλειο όταν άκουσε το κάλεσμα για την Κορέα. Δεν ήταν υποχρεωμένος να πάει. Ήταν προαιρετική η συμμετοχή στο πατριωτικό αυτό καθήκον, γιατί ήταν και αβέβαιη η επιστροφή. Κι όμως ανταποκρίθηκε από τους πρώτους αδιαφορώντας για τον κίνδυνο. Έμεινε ένα αρκετό διάστημα στην Κορέα, συμμετέχοντας στην ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ, με διακρίσεις για την συνολική του δράση κι όταν τέλειωσε το καθήκον αυτό, που με μεγάλη ευσυνειδησία και τόλμη επιτέλεσε, γύρισε στην Κρήτη και τέλειωσε τη θητεία του.
Πρότυπο δημοσίου υπαλλήλου
Ο Μανόλης ακολούθησε ανώτερες σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και χωρίς να χάσει καιρό πήρε το πτυχίο του Οικονομολόγου.
Αμέσως μετά διορίστηκε στο Νομαρχιακό Ταμείο. Από τη πρώτη στιγμή έβαλε στόχο να οργανώσει με τον καλύτερο τρόπο την νευραλγική αυτή υπηρεσία του νομού και τα κατάφερε. Οι προϊστάμενοι του νομάρχες είχαν να το κάνουν. Ήταν μια πολύτιμη παρουσία που τους διευκόλυνε να βρίσκουν λύσεις σε φλέγοντα ζητήματα της Νομαρχίας.
Ανήσυχο πνεύμα ο Μανόλης, με συνεχή επιμόρφωση, «έπαιζε στα δάκτυλα» το δημοσιολογιστικό και τη νομοθεσία που το διέπει.
Η περίοδος της χούντας ήταν μια δοκιμασία γι’ αυτόν. Τα δημοκρατικά του φρονήματα ασφυκτιούσαν στον κλοιό του καθεστώτος. Όπου μπορούσε συνέβαλε σιωπηρά και αθόρυβα, συμμετέχοντας διακριτικά στον αγώνα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Το 1973 δεν άντεξε άλλο και παραιτήθηκε. Προτιμούσε να γυρίσει στο κτήμα του πατέρα του και να ζήσει κοντά στη φύση, παρά να βιώνει αυτή την υπαλληλική καταπίεση και την πολεμική κάθε ελεύθερης σκέψης. Ο Μανόλης Γαβράς πίστευε πολύ στα οφέλη της Κρητικής Γης. Κι έβλεπε στον πρωτογενή τομέα τον βασικότερο πυλώνα ανάπτυξης.
Δύο Φίλοι σε λεωφόρο προόδου
Η παρέα με τον Τάκη Δασκαλαντωνάκη που συνεχιζόταν με την ίδια θέρμη, η ταύτιση των απόψεών του στον τομέα ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας τους οδήγησε στη δημιουργία ενός πρότυπου τυροκομείου με την επωνυμία «Ψηλορείτης». Ήταν μια καινοτόμος δράση για την εποχή, καθώς άνοιγε δρόμους για την αξιοποίηση των τυροκομικών προϊόντων με τη σωστή συσκευασία και τον επιστημονικό έλεγχο ποιότητας. Ο Μανόλης κατάφερε να οργανώσει το τυροκομείο με τον τελειότερο τρόπο.
Τα προϊόντα του «Ψηλορείτη» έγιναν περιζήτητα.
Εκτός από τον Τάκη Δασκαλαντωνάκη, ο Μανόλης έκανε παρέα με μερικούς ακόμα Ρεθεμνιώτες που σε πείσμα της μιζέριας έμεναν στον τόπο τους, με μοναδικό στόχο να συμβάλουν στην προκοπή του. Ήταν ο Νίκος Δασκαλαντωνάκης, επίσης μια φωτεινή και δημιουργική παρουσία της εποχής, ο Γιάννης Χαλκιαδάκης, ο Νίκος και ο Μανόλης Μπιρλιράκης, ο Μανόλης Ζωνουδάκης ο Μάρκος Πολιουδάκης και μερικοί άλλοι που, ας μας συγχωρεθεί η παράλειψη, δεν έρχονται στη μνήμη μας αυτή τη στιγμή.
Αυτή η ομάδα, όπως συνήθιζε να μας λέει ο ιδρυτής των «Ρεθεμνιώτικων Νέων» Γιάννης Χαλκιαδάκης, έκανε παράτολμα σχέδια για την εποχή της, πιστεύοντας ότι ο τουρισμός θα δώσει νέα ώθηση στην τοπική ανάπτυξη.
Κι ένα απόγευμα στο γραφείο της εφημερίδας, όταν στεγαζόταν στην οδό Χατζηγρηγοράκη, συνυπέγραψαν το πρώτο καταστατικό τουριστικής εταιρίας που δημιούργησε το μεγάλο ξενοδοχείο EL GRECO.
Η πρωτοβουλία αυτή αποδείχτηκε σωτήρια για το Ρέθυμνο.
Στροφή και στις εναλλακτικές καλλιέργειες
Ο Μανόλης Γαβράς έστρεψε τώρα το ενδιαφέρον του στο πολύτιμο κτήμα του στους Ποταμούς. Ήταν βέβαια ικανοποιημένος από τις αποδόσεις του, αλλά ήθελε κάτι διαφορετικό. Γιατί να μην έκανε το μεγάλο άλμα και να δοκιμάσει πρωτοποριακές καλλιέργειες; Όπως το συνήθιζε δεν άφησε να περάσει καιρός και να ωριμάσει περισσότερο η σκέψη του. Προχώρησε στην καλλιέργεια ακτινιδίου που κανένας βέβαια δεν ήξερε τότε τι «φρούτο» ήταν αυτό.
Με τη συνεχή του έρευνα και μελέτη κατάφερε να κάνει μια πρότυπη μονάδα καλλιέργειας που σύντομα έγινε ανταγωνιστική, στην ευρύτερη αγορά, με δράση και στον εξαγωγικό τομέα. Με ό,τι καταπιανόταν ο Μανόλης Γαβράς είχε επιτυχία επειδή κάθε επιχειρηματική σκέψη βασιζόταν σε βασικές αρχές οικονομίας και κανόνων που έπρεπε να ακολουθούν επιχειρηματικές προσπάθειες ευρύτερου βεληνεκούς. Ήταν παράτολμος όπου έπρεπε και ιδιαίτερα προσεκτικός όταν φαινόταν εξασφαλισμένη η επιτυχία του. Πίστευε ότι οι αστάθμητοι παράγοντες είναι η σοβαρότερη απειλή. Και φρόντιζε να θωρακίζει τις προσπάθειές του στο μέτρο του δυνατού φυσικά.
Η καλλιέργεια του ακτινιδίου τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Και ήταν από τις πρώτες επιλογές για συνέντευξη των δημοσιογράφων που κάλυπταν τον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα.
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα από δημοσίευμα που βρήκαμε στο διαδίκτυο.
Το… εξωτικό ακτινίδιο
«…..Τα τελευταία χρόνια μπορεί να είναι ένα συνηθισμένο φρούτο στην Ελλάδα, όμως πριν από περίπου 30 χρόνια δεν το έβρισκε κανείς εύκολα. «Το ακτινίδιο δεν είναι ελληνικό προϊόν οπότε κάναμε εισαγωγή με ό,τι αυτό συνεπάγεται», λέει ο οικονομολόγος κ. Εμμανουήλ Γαβράς, ο οποίος κατάγεται από το Ρέθυμνο και καλλιεργεί από το 1977 ακτινίδια στην Κρήτη. Ήταν μάλιστα ο πρώτος που καλλιέργησε αυτό το εξωτικό φρούτο. Πριν προχωρήσει όμως στην παραγωγή άρχισε να διαβάζει και να μαθαίνει οτιδήποτε μπορούσε γύρω από το συγκεκριμένο φρούτο.
«Το ακτινίδιο το βρίσκουμε στην Κίνα και τη Νέα Ζηλανδία. Από εκεί βγήκε στη διεθνή αγορά και έφτασε στην Ευρώπη. Όταν είπα ότι θα ασχοληθώ με τη γη, η σκέψη μου στράφηκε προς τις εναλλακτικές καλλιέργειες κι έτσι οδηγήθηκα στην καλλιέργεια του ακτινιδίου».
Οι πρώτες προσπάθειες καλλιέργειας του φρούτου έγιναν με την επίβλεψη του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων: «Η βοήθεια του κ. Σπύρου Μ. Λιονάκη ήταν πολύ σημαντική, αφού είναι γεωπόνος και υποστηρίζει τις εναλλακτικές καλλιέργειες στην Ελλάδα». Έπειτα από τρεις δεκαετίες, καλλιεργώντας 25 στρέμματα, η παραγωγή ακτινιδίου έγινε βασική επαγγελματική ενασχόληση για τη ζωή του κ. Γραβά…».
Νέες απόπειρες
Κι όταν πέτυχε με το ακτινίδιο άρχισε να δοκιμάζει και να πειραματίζεται σε νέες καλλιέργειες με μήλα, αχλάδια και άλλα φρούτα. Οι αποτυχίες και λόγω καιρικών συνθηκών ήταν αρκετές, αλλά εκείνος επέμενε. Ξανάρχιζε από την αρχή. Ο κόπος δεν επηρέαζε τις αντοχές του. Η ποιότητα του προϊόντος ήταν που τον ενδιέφερε. Δεν δίστασε κάποτε να ξεριζώσει μια ολόκληρη ποικιλία αχλαδιού που παρουσίαζε κάποια ασθένεια, αδιαφορώντας για το κόστος και τη ζημία, επιχειρώντας νέα προσπάθεια για καλύτερο αποτέλεσμα.
Ο Μανόλης Γαβράς πέρα από ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας ήταν κι ένας ευχάριστος άνθρωπος, πάντα περιζήτητος στην καλή παρέα, με αφοσίωση στους φίλους του και ιδιαίτερη αγάπη για τον τόπο του. Πρόθυμος πάντα για κοινωνική προσφορά, δεν έμενε αδιάφορος και με τα ζώα που αγαπούσε ιδιαίτερα.
Από τα πρώτα κιόλας δείγματα της μεγάλης οικονομικής κρίσης ευαγγελιζόταν τα οφέλη του πρωτογενούς τομέα, συμβουλεύοντας τους νέους κυρίως να επιστρέψουν στη γη και να καρπωθούν τους ανεκτίμητους θησαυρούς της.
Από τα τελευταία του μεγαλεπήβολα σχέδια ήταν η συνένωση όλων των μικρών και μεγάλων ιδιοκτησιών στους Ποταμούς, σε έναν εύρωστο οικονομικά φορέα που θα εξασφάλιζε ποιοτικά προϊόντα με χαμηλό κόστος παραγωγής. Η «ισχύς εν τη ενώσει» πίστευε ο Μανόλης Γαβράς. Με χαμηλότερο κόστος παραγωγής θα μπορούσε η εταιρία αυτή να γίνει ανταγωνιστική και να διεκδικήσει μια καλή θέση στις διεθνείς αγορές.
Αυτός ήταν ο Μανόλης Γαβράς ο φλογερός Ρεθεμνιώτης που πίστευε στις δυνατότητες του τόπου του να ανακάμψει οικονομικά. Ένα ανοικτό μυαλό. Ένας υπέροχος άνθρωπος που άφησε μνήμη αγαθή και συνεπώς αιώνια. Γιατί το όνομά του συνδυάστηκε με ό,τι ελπιδοφόρο και παραγωγικό έγινε σ’ αυτό τον τόπο. Και η ζωή του αποτελεί ένα παράδειγμα, πρότυπο για κάθε νέο που θέλει να βλέπει πέρα από τον καιρό του με σύνεση, οργάνωση και θετική σκέψη.
