Του ΒΑΛΑΝΤΗ ΜΑΝΩΛΕΣΑΚΗ*
Για να υποβαθμιστεί η κινηματική λογική, το κράτος έχει παραχωρήσει «εργαλεία», που ωστόσο σε εξαιρετικές περιπτώσεις αποδείχτηκαν χρήσιμα φέρνοντας άμεσα αποτελέσματα. Τέτοια «εργαλεία» είναι:
• Τα θεσμοθετημένα όργανα Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής και η Επιτροπή Πολεοδομικών Θεμάτων. Η δέσμευση όμως των εκπροσώπων συλλόγων και φορέων με αποφάσεις δεν έχει ουσιαστικά αποτελέσματα λόγω μειοψηφιών. Για παράδειγμα οι περισσότερες προτάσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, απορρίφθηκαν ως ρομαντικές και ουτοπικές, δικαιολογώντας την πολιτική τους με το σύνθημα «με μαξιμαλιστικές απαιτήσεις δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ τίποτα». Παρόλα αυτά να υπενθυμίσω ότι μετά την αρνητική γνωμοδότηση του συμβουλίου δεν τοποθετήθηκαν διαφημιστικές πινακίδες στη Λεωφ. Κουντουριώτη και στη Μοάτσου. Η αρνητική γνωμοδότηση του συμβουλίου απέτρεψε την κατεδάφιση βιομηχανικών κτηρίων στην περιοχή του Κουμπέ. Από την αρνητική γνωμοδότηση του συμβουλίου ξεκίνησε η αντίδραση για την κατασκευή της επένδυσης στον Παλίγκρεμνο.
• Η υποβολή ενστάσεων στα κεντρικά όργανα όπως το ΚΑΣ και το ΚΕΣΑ. Έτσι το ΚΑΣ, μετά από παρέμβαση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, απέρριψε την πρόταση ανάπλασης του Λιμενικού ταμείου Ρεθύμνου για την κατάληψη όλου του δημόσιου χώρου του Ενετικού λιμανιού από τραπεζοκαθίσματα κατασκευάζοντας ξύλινο διάδρομο σε όλο το μήκος του κρηπιδώματος για την κίνηση ουσιαστικά των πεζών. Να επισημάνω όμως ότι πλέον τα κεντρικά συμβούλια έχουν χάσει την αίγλη τους, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι μέλη τους είναι άνθρωποι πολύ ευαίσθητοι στις πολιτικές πιέσεις. Και αυτό το καταλάβαμε από τις αποφάσεις και των δύο συμβουλίων απέναντι στις αποφάσεις συλλογικών φορέων όπως είναι ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων.
• Η υποβολή αποφάσεων συλλόγων και φορέων στον Εισαγγελέα και τα Διοικητικά Δικαστήρια με τη μορφή καταγγελίας. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία όμως αυτές οι καταγγελίες δεν έχουν συνέχεια, δεδομένου ότι το κράτος χρησιμοποιεί όλους τους μηχανισμούς που έχει εφεύρει (γραφειοκρατία, αναβολές, παραγραφές κ.τλ.) για να προστατέψει την τοπική αυτοδιοίκηση, τις εταιρείες κ.τλ. Ωστόσο έχουν κερδηθεί κάποιες μάχες ενάντια στη λαίλαπα των ανεμογεννητριών.
• Το Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο τα τελευταία χρόνια έμαθε στους απλούς πολίτες τι σημαίνει διεκδίκηση συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων. Εκεί απευθυνθήκαμε για την ακύρωση του καταστροφικού σχεδιασμού των ορίων των 800 μ. από τα κέντρα των οικισμών. Ουσιαστικά το ΣτΕ μας έμαθε να διαβάζουμε το σύνταγμα της Ελλάδος. Οι πολίτες όμως, θεωρώντας το ΣτΕ «δίκαιο» με βάση παλιότερες αποφάσεις, που υπερασπίζονταν ελευθερίες και δικαιώματα, ενάντια σε εργολαβικές και κρατικές αυθαιρεσίες, τώρα στεκόμαστε αμήχανα απέναντι στις σημερινές αποφάσεις, οι οποίες, στο όνομα του «εθνικού συμφέροντος» και της «εθνικής ασφάλειας» νομιμοποιούν τη λεηλασία και το ξεπούλημα του εθνικού πλούτου.
• Οι πιέσεις για συνεδριάσεις και λήψη αποφάσεων από τα δημοτικά συμβούλια, όπως το «όχι» του Δημοτικού Συμβουλίου Ρεθύμνου στην εναέρια γραμμή Υψηλής Τάσης Χανιά – Δαμάστα που με 269 πυλώνες θα περνά μέσα από τον Αποκόρωνα και θα διασχίζει κατά μήκος όλο τον νομό Ρεθύμνου, μετά από τη γραπτή αίτηση για συζήτηση από το Συντονιστικό Ρεθύμνου κατά των ΒΑΠΕ, τον Ορειβατικό Σύλλογο Ρεθύμνου και την Παγκρήτια Δικτύωση για το Περιβάλλον.
• Οι ερωτήσεις στο Ελληνικό Κοινοβούλιο που μπορούν να αποτελέσουν μία μορφή πίεσης στο να αναγκαστεί να απαντήσει η πολιτική ηγεσία, όπως έγινε στην ερώτηση από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΚΕ για την καθυστέρηση της συνεδρίασης από το ΚΑΣ με θέμα την κήρυξη των βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων του Ρεθύμνου στην περιοχή του Κουμπέ, με κυρίαρχο αίτημα την διατήρηση και την ανάδειξη της ιστορίας της περιοχής, μεγάλο τμήμα της οποίας έχει καταστραφεί έως σήμερα, λόγω της αδράνειας της πολιτείας για μία συνολική ανάπλαση, δίνοντας σύγχρονες χρήσεις στα υφιστάμενα κελύφη των εγκαταστάσεων. Στην περίπτωση αυτή ωστόσο, αποφάσισε η κ. Μενδώνη την μη αποπομπή του θέματος στο ΚΑΣ, παρόλο που στην ερώτηση του κ. Συντυχάκη είχε απαντήσει θετικά.
Τα παραπάνω εργαλεία δίνουν απλώς μια ψευδαίσθηση δημοκρατίας και δικαιοσύνης.
Για τούτο, υπάρχει ανάγκη για επανεκπαίδευση των πολιτών, υπάρχει ανάγκη για ένα μαζικό κίνημα, το οποίο θα πρέπει να έχει μία κοινή βάση. Το εάν θα είναι ένα σχήμα όπου όλες οι αποφάσεις θα παίρνονται με γενικές συνελεύσεις ή μία ομάδα που πάνω σε αυτή την κοινή βάση, θα αποφασίζει και κυρίως θα πράττει άμεσα είναι ένα ερώτημα που σηκώνει πολλή συζήτηση. Το πρόβλημα στο πρώτο είναι η δυσκινησία και στο δεύτερο η αναπόφευκτη συρρίκνωση του κινήματος στη λογική του «όποιος δεν συναποφασίζει, δεν συμμετέχει».
Σε κάθε περίπτωση όμως πειστήκαμε μέσα από τις προσπάθειές μας, ότι μόνο ο λαός σώζει τον λαό για να δανειστώ ένα σύνθημα του ΚΚΕ. Και στην περίπτωση του Παλίγκρεμνου σίγουρα δεν θα είχε γίνει τίποτα αν πολίτες και επισκέπτες δεν ξεσηκώνονταν και εναντιώνονταν με εκδηλώσεις, άρθρα και υπογραφές, δίνοντας τόση δημοσιότητα ώστε η πολιτική ηγεσία να μην μπορεί να κάνει αλλιώς.
Και το Δημοτικό Συμβούλιο δεν θα έπαιρνε απόφαση αρνητική στους πυλώνες αν δεν ήμασταν παρόντες πλήθος πολιτών για να εκφράσουμε την εναντίωση μας στην καταστροφή του περιβάλλοντος και την υποβάθμιση της ζωής μας.
Σε μεγάλο κομμάτι αυτής της διαδρομής η δημοτική και η κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΚΕ, στάθηκε δίπλα μας, ουσιαστικά αλλά με διακριτικότητα χωρίς να μας παίρνει από το χεράκι δεδομένου ότι οι περισσότεροι που βρεθήκαμε πλάι πλάι στους συλλόγους, τους φορείς, τους αγώνες, τα κινήματα δεν είμαστε γραμμένοι στο Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά κατανοήσαμε ότι ο εχθρός δεν είναι ανάμεσά μας αλλά είναι οι επιλογές της πολιτικής ηγεσίας.
Είμαστε οι πολίτες, οι συλλογικότητες και οι επιστημονικοί φορείς και είμαστε υποχρεωμένοι να τοποθετηθούμε και να ζητήσουμε να τεκμηριωθούν στο ακέραιο και με σαφήνεια αυτές οι επιλογές.
Είμαστε υποχρεωμένοι να δημιουργήσουμε ρωγμές, ρήξεις και νίκες απέναντι στις επιλογές αυτές.
* Ο Βαλάντης Μανωλεσάκης είναι γραμματέας του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ρεθύμνου και μέλος του συντονιστικού Ρεθύμνου κατά των ΒΑΠΕ. Υπήρξε πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ρεθύμνου για περίπου μια δεκαετία
