Αναγκαία η προμήθεια ραντάρ πρόγνωσης καιρού – «θα «έσωζε» την κατάσταση» λέει ο μετεωρολόγος Ν. Ράμμος
Στη σκιά της τραγωδίας που εκτυλίχθηκε το μεσημέρι της Τετάρτης στο φαράγγι της Σαμαριάς που είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή της μια 33χρονη γυναικά από κατάπτωση βράχου, οι επιστήμονες θέτουν στο μικροσκόπιο την επικινδυνότητα της περιοχής. Χθες ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής κ. Ευθύμης Λέκκας που μαζί με γεωλόγους του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποίησαν, αυτοψία στο φαράγγι, μίλησε για έναν δρυμό υψηλού κινδύνου.
Ο κ. Λέκκας υπογράμμισε τις πολλαπλές καταπτώσεις και κατολισθήσεις που σημειώθηκαν σε μεγάλο μήκος του φαραγγιού, τονίζοντας ότι παρόμοια φαινόμενα είχαν καταγραφεί και πέρυσι, στις 18 Αυγούστου, εξαιτίας ενός ισχυρού σεισμού στην περιοχή της Παλαιόχωρας.
«Πρέπει να εξετάσουμε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μέσα στο φαράγγι μετά την έντονη βροχόπτωση που είχαμε χθες το μεσημέρι», δήλωσε ο κ. Λέκκας. Εξήγησε ότι, ενώ πέρυσι οι κατολισθήσεις πυροδοτήθηκαν από σεισμική δόνηση, φέτος η αιτία είναι οι σφοδρές βροχοπτώσεις.
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ τόνισε τη φυσική ιστορία των φαραγγιών της νότιας Κρήτης, επισημαίνοντας ότι σχηματίζονται από έντονα γεωλογικά φαινόμενα, όπως οι κατολισθήσεις, η διάβρωση και η σεισμική δραστηριότητα. «Το φαράγγι της Σαμαριάς είναι το κορυφαίο φαράγγι από άποψη ομορφιάς και ενδιαφέροντος, αλλά θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι πρόκειται για ένα μέρος υψηλού κινδύνου», υπογράμμισε.
Σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας, ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι γίνονται συνεχείς προσπάθειες για να μειωθεί η έκθεση των επισκεπτών στον κίνδυνο. «Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε την έκθεση και η δική μας επίσκεψη είχε ως στόχο να εντοπίσουμε τα τρωτά σημεία κατά μήκος των πρανών του φαραγγιού», σημείωσε. Συνεργάζεται στενά με τον φορέα που είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του φαραγγιού για την εφαρμογή περαιτέρω δράσεων.
Το ζήτημα της έγκυρης και άμεσης πρόγνωσης των καιρικών φαινομένων στην Κρήτη είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με αφορμή την τραγωδία.
Καθοριστικής σημασίας είναι η ενημέρωση των πολιτών για τα ακριβή καιρικά φαινόμενα που πρόκειται να εμφανιστούν σε κάθε περιοχή του νησιού μέσω των μηχανισμών πρόγνωσης, σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν από τους επιστήμονες μετεωρολόγους στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΣΚΑΙ Κρήτης το πρωί της Πέμπτης, προκειμένου να προστατευτούν και να μην βρεθούν στο επίκεντρο της καταιγίδας, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους.
Ερωτήματα δημιουργούνται σχετικά με το πόσο επαρκούν οι υφιστάμενοι μηχανισμοί πρόγνωσης καιρού στο νησί και εάν η ύπαρξη ενός σύγχρονου ραντάρ και μιας εφαρμογής ενημέρωσης του κόσμου – όπως υπάρχει ήδη στη βόρεια Ελλάδα – θα συντελούσε αποτελεσματικά στην αποφυγή των περιστατικών, όπως του τραγικού συμβάντος στο φαράγγι της Σαμαριάς όπου μια 35χρονη έχασε τη ζωή της από κατάπτωση βράχου.
Στο «συρτάρι» από το 2016 παρέμεινε η πρόταση για εγκατάσταση σύγχρονου ραντάρ πρόγνωσης καιρικών φαινομένων στην Κρήτη
Ένα σύγχρονο ραντάρ πρόγνωσης καιρού «καλύπτει» τη βόρεια Ελλάδα όσον αφορά στα καιρικά φαινόμενα που πρόκειται να εκδηλωθούν, καθώς παρακολουθεί με ακρίβεια τις κινήσεις και την ένταση του φαινομένου από τη στιγμή που θα σχηματιστεί.
Πρόταση για την προμήθεια ενός σύγχρονου ραντάρ στην Κρήτη για την πρόγνωση του καιρού είχε κάνει ο μετεωρολόγος Νίκος Ράμμος και η ομάδα του το 2016, καθώς είναι ένα σύγχρονο εργαλείο για τους πολίτες και τους επισκέπτες ιδιαίτερα σε μια τουριστική περιοχή όπως το νησί.
Στη ραδιοφωνική εκπομπή του ΣΚΑΙ Κρήτης και στους δημοσιογράφους Κώστα Κεφαλογιάννη και Σωτήρη Μεταξά, μίλησε ο μετεωρολόγος κ. Ράμμος, που τόνισε τη σημασία της προμήθειας του ραντάρ και της προειδοποίησης των πολιτών σχετικά με τα καιρικά φαινόμενα που πρόκειται να εκδηλωθούν: «Με ένα ραντάρ καιρού θα μπορούσε να προβλεφθεί με μεγάλη ακρίβεια η ένταση και η κίνηση του φαινομένου. Το ραντάρ μπορεί να δει ένα φαινόμενο μέχρι τα 200 χιλιόμετρα, όπως επίσης μπορεί να εντοπίσει το κέντρο του και προς τα που πάει. Ένα σύννεφο δεν είναι επικίνδυνο σε όλη την έκτασή του. Υπάρχουν κομμάτια που είναι τα επικίνδυνα και εκεί είναι που πρέπει να εστιάζεται η προσοχή κάποια στιγμή. Το ραντάρ θα έσωζε την κατάσταση 100% στο φαράγγι της Σαμαριάς ή τουλάχιστον θα προέβλεπε με μεγάλη ακρίβεια προς τα που πάει το σύστημα και θα είχαν ενημερωθεί οι άνθρωποι, εάν είχε προβλεφθεί ένα σύστημα ενημέρωσης. Το ραντάρ κοστίζει περίπου 1,2 εκ. ευρώ, δεν είναι ένα τεράστιο ποσό ώστε να είναι αδύνατον να το προμηθευτεί το νησί. Μπορούν να μαζευτούν 10 χορηγοί να βάλουν ένα ραντάρ και να πουν στο δημόσιο ότι τους έλυσαν το πρόβλημα. Στη βόρεια Ελλάδα με τα ραντάρ που έχουμε δημιουργήθηκε και μια εφαρμογή στα κινητά που βοηθάει τους ανθρώπους. Δεν χρειάζεται να βγει οποιεσδήποτε υπηρεσίες, οποιοδήποτε σύστημα, οποιοδήποτε δημόσιο για να ενημερώσει τον κόσμο. Εάν υπήρχε ένα παρόμοιο ραντάρ στην Κρήτη θα έσωζε τον κόσμο. Ένα ραντάρ θα κάλυπτε άνετα ολόκληρη την Κρήτη και παραπάνω. Βλέπεις ένα σύννεφο, μια κακοκαιρία, το παρακολουθείς από μακριά, βλέπεις πως κινείται, εάν γίνεται πιο έντονα, εάν εξασθενεί, μπορείς να υπολογίσεις το ύψος του γι’ αυτό που θα ρίξει κ.λπ. Ένα σύγχρονο ραντάρ μπορεί ακόμη να σου δείξει τον άνεμο που θα βγάλει και πόσο δυνατός θα είναι. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει πάρα πολύ πλέον και τώρα με την τεχνητή νοημοσύνη ακόμη παραπάνω. Ένα ραντάρ καινούργιας τεχνολογίας αυτήν τη στιγμή δεν χρειάζεται καν ρεύμα. Μπορεί να το αφήσει ένα φορτηγό σε μια βουνοκορφή και να δουλεύει από μόνο του.
Ενώ συμπλήρωσε:
«Είχαμε προτείνει ραντάρ για την Κρήτη το 2016 και δεν ξέρω για ποιον λόγο δεν υλοποιήθηκε. Διάβασα κάτι ευρωπαϊκά προγνωστικά μοντέλα και προβλέπουν τον χειμώνα δύσκολο από πλευράς χιονιού. Εάν βγει κανένα πρόγραμμα αύξησης βροχόπτωσης να μπει και ένα ραντάρ για να σωθεί η κατάσταση. Δεν εισακουστήκαμε καθόλου. Εάν αυτό είχε γίνει και υπήρχε, τώρα και οι κακοκαιρίες θα είχαν προβλεφθεί τουλάχιστον θα είχε ενημερωθεί ο κόσμος να λάβει τα μέτρα του. Εμείς στη βόρεια Ελλάδα έχουμε κάνει ένα αυτόματο σύστημα, δεν χρειάζεται η παρέμβαση κανενός. Αυτόματα έρχεται στους συνδρομητές η ειδοποίηση ότι έρχεται καταιγίδα στην περιοχή που είναι».
Όσον αφορά στα υπάρχουσα εργαλεία πρόγνωσης καιρού στην Κρήτη ο κ. Ράμμος σχολίασε: «Ένα προγνωστικό μοντέλο έχει όρια, μπορεί να χάσει κάτι. Πρόκειται για ένα προγνωστικό μοντέλο που δείχνει από σήμερα για αύριο και είναι κάποιας μεγάλης κλίμακος. Είναι καλό το μοντέλο, δίνει πολύ καλά στοιχεία, είναι πάρα πολύ καλό στο να διεγείρει τη διαδικασία ο μηχανισμός, να περιμένουν κάποιοι, μέχρι εκεί. Δεν μπορεί να σου δώσει με ακριβό timing την ώρα ακριβώς που θα χαλάσει ο καιρός. Επειδή τα καιρικά φαινόμενο όσο πάνε θα γίνονται πιο επικίνδυνα συνεχώς, εάν δεν βρεθεί λύση άμεσης αποκάλυψης αυτών των φαινομένων, της έντασής τους και της κίνησής τους για να ενημερωθεί ο κόσμος δεν μπορεί να γίνει κανείς μάντης. Τώρα υπάρχουν ραντάρ για αγορά, δεν είναι πολύ ακριβό μηχάνημα για την Κρήτη. Είναι δυνατόν να μην σωθεί κόσμος; Τόσο τουρισμό έχει το νησί. Αυτή η δυσφήμιση τώρα του τουριστικού προϊόντος που θα πάει; Σίγουρα καλή είναι η πρόβλεψη των προγνωστικών μοντέλων, αλλά την πρόβλεψη που κάνει ένα μετεωρολογικό ραντάρ που σου δείχνει αυτήν τη στιγμή ότι την επόμενη μισή ώρα η καταιγίδα πάει προς τα εκεί θα ήταν σωτήριο. Φανταστείτε να υπήρχε ένα τέτοιο ραντάρ που ακόμα και τον άνεμο προβλέπει, πόσο θα βοηθούσε στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και τους πιλότες. Να τους λέει τον άνεμο σε κάθε ύψος για να μπορούν να προσγειώνονται με ασφάλεια για τον κόσμο».
«Ήταν μια βροχή που ήταν ισχυρή, σε καμία περίπτωση βέβαια δεν ήταν ακραία»
Σημαντική είναι η ύπαρξη ενός σύγχρονου ραντάρ πρόγνωσης καιρού, τόνισε ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, όμως στην προκειμένη περίπτωση όσον αφορά στο φαράγγι, είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα συνέβαλε στην αποφυγή του συμβάντος, καθώς το ραντάρ θα προειδοποιούσε τους ανθρώπους για ένα φαινόμενο που πρόκειται να εμφανιζόταν μισή ώρα μετά, ενώ ήδη ήταν άνθρωποι μέσα.
Από την άλλη όπως τόνισε, η βροχή ήταν ισχυρή όπως προέβλεψαν τα μετεωρολογικά μοντέλα, όμως δεν ήταν ακραία ώστε να απαγορευτεί η είσοδος στους επισκέπτες της περιοχής, ενώ τόνισε ότι είναι αναγκαίο να εξεταστή η τρωτότητα του φαραγγιού:
Χαρακτηριστικά ο κ. Λαγουβάρδος μιλώντας στο Σκάϊ Κρήτης ανέφερε: «Τα μετεωρολογικά μοντέλα που έχουμε έδιναν αρκετά μεγάλα ύψη βροχής στην περιοχή της δυτικής Κρήτης και στον νομό Χανίων. Βεβαίως μια πρόγνωση έχει τους περιορισμούς της, δεν μπορεί να είναι ακριβής στο που θα εκδηλωθεί ισχυρότερη καταιγίδα για τα περισσότερα φαινόμενα. Παρόλα αυτά από τις καταγραφές που είδαμε από τους σταθμούς για το τι συνέβη πραγματικά και μέσα στο φαράγγι που λειτουργούμε σταθμό σε συνεργασία με τον ΟΦΥΠΕΚΑ, είχαμε μια ισχυρή βροχή. Μέσα στο φαράγγι είχαμε την ώρα τους συμβάντος περίπου 12 με 13 χιλιοστά μέσα σε 30 λεπτά και περίπου με αντίστοιχο ποσό 14 με 15 σε 50 λεπτά στο ξυλόσκαλο. Ήταν λοιπόν μια βροχή που ήταν ισχυρή, σε καμία περίπτωση βέβαια δεν ήταν ακραία. Δεν ξέρω τι συνέβη σε κάποιο άλλο σημείο μέσα στο φαράγγι γιατί υπάρχει και μεγάλη τοπικότητα. Όμως αυτό δείχνει ότι υπήρχε ένα πρόβλημα γιατί μια βροχή που ήταν τυπική, πρέπει να δούμε και να δουν οι ειδικοί τι συμβαίνει και εάν υπάρχει κίνδυνος κατολισθήσεων από βροχές που είναι συνηθισμένες και όχι ακραίες. Για το κλείσιμο του φαραγγιού με την πρόγνωση μιας τέτοιες βροχής, δεν την παίρνουμε εμείς την απόφαση. Εάν κάποιος νομίζει ότι έστω και μια κανονική βροχή μπορεί να υπάρξει αποσταθεροποίηση θα πρέπει να πάρει και την αντίστοιχη απόφαση. Μια τέτοια βροχή, ακόμα και εάν είχε προβλεφθεί ακριβώς σε κάποια περιοχή, δεν είναι κάτι που δικαιολογεί ότι πρέπει να δώσεις μια ιδιαίτερη ειδοποίηση, διότι διαφορετικά θα κάναμε συνεχώς τέτοιες ειδοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα όταν θα είχαμε παρόμοια φαινόμενα. Γι’ αυτό πάντα κάποιος πρέπει να αξιολογεί και πόσο τρωτή είναι μια περιοχή. Από την άλλη οι προγνώσεις καιρού έχουν μια αβεβαιότητα, ειδικά στη βροχή γίνονται τα περισσότερα σφάλματα στις προγνώσεις καιρού παντού και διαχρονικά. Υπάρχουν όμως και άλλες μέθοδοι επιστημονικοί να παρακολουθούμε μια καταιγίδα, όπως δορυφορικές μετρήσεις, μετρήσεις παρακολούθησης με ραντάρ όταν υπάρχει, παρακολούθησης κεραυνικής δραστηριότητας κ.ά. Εντοπίζονται κάποιοι μεμονωμένοι πυρήνες που τοπικά μπορούν να κάνουν ζημιά. Αυτό προφανώς δεν μπορεί να προβλεφθεί και ούτε θα προβλεφθεί ποτέ. Επομένως υπάρχει ένα κενό μεταξύ της πρόγνωσης που μπορούμε να πούμε ότι θα περιμένουμε βροχές σε μια οποιαδήποτε περιοχή και κατά τη διάρκεια της εξέλιξης αυτού του φαινομένου πρέπει να το παρακολουθούμε με αυτά τα εργαλεία ώστε να μπορούμε να έχουμε σε άμεσο χρόνο μια εικόνα της κίνησης ενός επικίνδυνου πυρήνα καταιγίδας».
Όσον αφορά τα ραντάρ τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος: «Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν, διότι τώρα υπάρχει ένα κενό μεταξύ της πρόγνωσης που θα δώσει γενικά ότι θα υπάρχουν έντονα φαινόμενο στη νότια χώρα μέχρι και την πραγματικότητα, δηλαδή όταν εξελίσσεται το φαινόμενα, μπορείς να εκτιμήσεις που έχει τα μεγαλύτερα ύψη βροχής, μπορείς να το εκτιμήσεις αυτό από τα ραντάρ».
Αναφερόμενος στο τραγικό συμβάν το μεσημέρι της Τετάρτης στο φαράγγι και του ρόλου της πρόγνωσης του καιρού τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος:
Η βροχή ήταν μια μεγάλη πιθανότητα εχθές σύμφωνα με τις προγνώσεις και τις εκτιμήσεις, αλλά η ένταση προέκυψε στην πορεία. Υπήρχαν εκτιμήσεις ότι θα έχουμε έντονα φαινόμενα και στο νότιο, αλλά και στο βόρειο τμήμα του νησιού, αλλά δεν μπορείς να είσαι ακριβής με την πρόγνωση που θα έχεις τα ισχυρότερα φαινόμενα.
«Το να έκλεινε το φαράγγι την Τετάρτη σύμφωνα με την πρόγνωση, εξαρτάται από τους διαχειριστές του φαραγγιού πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η βροχή. Ας υποθέσουμε ότι είχαμε ένα ραντάρ και το παρακολουθούσαμε τον πυρήνα. Δεν ξέρουμε πάλι που μπορεί να δώσει ειδοποίηση για κάτι που θα συμβεί μίση ώρα και σε ένα μέρος που ο κόσμος που είχε ήδη μπει δεν θα μπορούσε να πάει πουθενά»
Γ. Τσαπάκος: «Δεν υπήρξε ενημέρωση για ακραία φαινόμενα αλλιώς το φαράγγι θα είχε κλείσει»
Από την πλευρά του μιλώντας στον ΣΚΑΙ Κρήτης 92,1 και την Σώτια Πεντεδήμου, ο αντιπεριφερειάρχης Πολιτικής Προστασίας Γιώργος Τσαπάκος, σημείωσε ότι η υπηρεσία δεν είχε καμία ενημέρωση από την Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για φαινόμενα που δυνητικά θα ήταν και επικίνδυνα.
«Δυστυχώς δεν είχαμε καμία πρόβλεψη για το καιρικό φαινόμενο που προκάλεσε την τραγωδία. Αν είχαμε, το φαράγγι θα είχε κλείσει. Η συνεργασία μας άλλωστε με το υπουργείο και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς είναι άμεση και εξαιρετική», τόνισε ενώ ερωτηθείς σχετικά σημείωσε ότι: «Η Κρήτη είναι θωρακισμένη όσον αφορά τα ραντάρ καιρού».
Ο αντιπεριφερειάρχης αναφέρθηκε στην κλιματική κρίση «που είναι εδώ» και απαιτεί «αυξημένη προσοχή καθώς προτεραιότητά μας είναι η ασφάλεια των πολιτών. Μάλιστα, πολλές φορές υπερβαίνουμε των αρμοδιοτήτων μας».
